Aldan ulusu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Aldan ulusu
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]

58°40′ şm. e. 125°21′ ş. u.

Ölkə
İnzibati mərkəz Aldan
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 5 may 1930
Sahəsi
  • 156.800 km²
Hündürlük
 2.264 m, 471 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 39.492 nəf. (1 yanvar 2018)[2]
Rəsmi sayt
Aldan ulusu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aldan ulusu (saxa Алдан улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Aldan şəhəridir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon 5 may 1930-ci ildə qurulmuşdur.

Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayon Saxa Respublikasının cənubunda, Aldan qalxanında yerləşir. Burad yaşı 3 milyard ildən çox olan ən qədim kristal qaya formasiyaları üzə çıxır. Rayonun ərazisi 156,8 min km²-dir. Bölgədəki ən yüksək nöqtə 2.264 m-dir (Qonam çayının yuxarı hissəsində olan bir dağ).

Rayonun böyük çayları: Aldan, Unqra, Timpton, Qonam, Uçur, Amqa. Bütün çaylar sürətli axına malikdir. Bölgə çökəkliklər və qarışıqlarla zəngindir. Keçid qabiliyyəti III və IV mürəkkəblik kateqoriyasına aiddir. Aldan çayının naviqasiya hissəsi 1773 km-dir. Çay vadiləri demək olar ki, zəif inkişaf etmişdir.

Əhalinin təbii həyat şəraitinin qiymətləndirilməsinə görə, rayon şimaldan 1000 km məsafədə yerləşən Mərkəzi və Şimal-Qərbi Yakutiyanın düz ərazilərindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır. Tibbi coğrafi rayonlaşdırma məlumatlarına görə, ərazi çətin kompensasiya ilə əlverişsiz olaraq təsnif edilir. Yeni gələnlər üçün tövsiyə olunan yaşayış müddəti 3 ilə 6 ildir. Tam uyğunlaşma yalnız yerli əhali üçün mümkündür və əhalinin az bir hissəsini təşkil edir: 3.86% - saxalar, 4.11% - evenklər.

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Milli tərkib

2010-cu il Ümumrusiya siyahıyaalmasına görə: ruslar - 78,95 %, evenklər - 4,86 %, saxalar - 3,70 %, ukraynalılar — 3,6 %, tatarlar - 1,12 %, evenlər - 0,64 %, ermənilər - 0,63%, digər millətlərdən olanlar - 5,16 %[3].

Yerli özünü idarəetmə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aldan ulusu ərazisinə 4 şəhər və 3 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 19 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sənaye[redaktə | mənbəni redaktə et]

İqtisadiyyatda aparıcı yer mədənçıxarma - qızıl mədəni, tikinti materialları istehsalı, mexaniki təmir və motor nəqliyyat müəssisələri, ağac emalı, zərgərlik, qida sənayesi tutur.

Çinlilər tərəfindən bir dağ-mədən sahəsində qızıl hasil olunur. Ancaq hasilat ətraf mühitin qorunmasına və təhlükəsizliyinə kifayət qədər diqqət yetirmədən həyata keçirilir. Yerli sakinlər qızıl mədənçilərinin hərəkətlərinin "yerli xalqın yerli köçəri quruluşu" üçün təhlükə yaratdığından qəzəblənirlər[4].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
  2. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Rusiya Dövlət Federal Statistika Xidməti.
  3. ↑ "Перепись населения 2010". 2018-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-09-20.. Росстат.
  4. ↑ "Якутия: оленеводы жалуются на китайских золотодобытчиков". Сибирь.Реалии (медиапроект Русской службы Радио «Свобода»). 2019-08-20. 2019-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-11.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Aldan_ulusu&oldid=6625516"