Aleksander Robertus Todd

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Aleksander Robertus Todd
ing. Alexander Robertus Todd
Doğum tarixi 2 oktyabr 1907(1907-10-02)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 10 yanvar 1997(1997-01-10)[1][2][…] (89 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Uşağı 3[3]
Elm sahəsi üzvi kimya
Elmi dərəcələri
İş yerləri
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları "Britaniya imperiyası" ordeninin cəngavər-komandoru
"Kopli" medalı
İncəsənət və elm sahəsində Pour le Mérite ordeni
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aleksander Robertus Todd( 2 oktyabr 1907-ci ildə Qlazqo-şəhəri - 10 yanvar 1997-ci ildə Kembric şəhəri )- İngilis üzvi kimyaçısı, London Kral Cəmiyyətinin üzvü (1942)[7], kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı (1957), Britaniya İmperiyasının Cəngavəri (1954)

Həyat və fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

2 oktyabr 1907-ci ildə Qlazqoda anadan olub. Qlazqo Universitetini bitirdikdən sonra 1931-ci ildə Frankfurt Universitetində, 1933-cü ildə isə Oksfordda fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışdır. Sonra bir sıra təhsil ocaqlarında, elmi müəssisələrdə çalışıb. 1938-ci illərdə Mançester Universitetində kimya laboratoriyalarının direktoru, daha sonra 1944-cü ildən Kembric Universitetində üzvi kimya professoru vəzifələrində işləmişdir. 1952-1964-cü illərdə hökumətin Elmi Siyasət Məsləhət Şurasının sədri olub. 1960-1962-ci illər ərzində Böyük Britaniya Kimya Cəmiyyətinin prezidenti vəzifəsini icra edib. 1957-ci ildə “ Nukleozidlər və ko-fermentlər ilə əlaqəli tədqiqatlarına görə “ Nobel mükafatı alıb. 1975-1980-ci illərdə London Kral Cəmiyyətinin prezidenti kimi fəaliyyətini davam etdirib. 1955-ci ildə ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının [8], 1982-ci ildə isə SSRİ Elmlər Akademiyasının [9] əcnəbi üzvü seçilib.

Aleksander Robertus Todd 10 yanvar 1997-ci ildə Kembricdə vəfat edib.

Əsas işləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aleksander Robertus Toddun əsas əsərləri - nukleozidlərin və nuklein turşularının kimyasına dair - bu tip kimyəvi birləşmələrin quruluşu və sintezi üsulları haqqında müasir fikirlərin əsasını təşkil edib. A.R.Todd sintetik üzvi kimya, təbii birləşmə kimyası və B12 vitamininin quruluşu və sintezi də daxil olmaqla digər tədqiqatlar da aparmışdır.

Şəxsi həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

1937-ci ildə Aleksander Robertus Todd, 1936-cı il Nobel mükafatı laureatı olan Henri Hallet Dalenin qızı Alison Sarah Dale ilə evləndi. Bu nigahdan onun bir oğlu Alexander Henry və iki qızı Helen Jean və Hilari Alison olub. Onun həyat yoldaşı Alison Sarah Dale 1987-ci ildə vəfat edib.[10]

İctimai fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

1992-ci ildə “İnsanlığa Xəbərdarlıq” [11] imzaladı.

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • 1949-cu ildə - Devi medalı
  • 1954-cü ildə - Bayker mühazirəsi
  • 1955-ci ildə - Kral medalı
  • 1957-ci ildə - Nukleozidlər və nuklein turşuları üzrə tədqiqatlara görə kimya üzrə Nobel mükafatı
  • 1963-cü ildə - Silliman mühazirəsi
  • 1966-ci ildə Robert Robinson Mükafatı
  • 1970-ci ildə - Kopli medalı
  • 1978-ci ildə - SSRİ Elmlər Akademiyasının M.V.Lomonosov adına Böyük Qızıl medalı

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 Alexander Robertus Todd, Baron Todd // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. ↑ 1 2 Alexander Robertus Todd // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.). / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  3. ↑ http://www.encyclopedia.com/people/history/historians-miscellaneous-biographies/alexander-r-todd.
  4. ↑ 1 2 3 4 5 6 NNDB (ing.). 2002.
  5. ↑ 1 2 Alexander R. Todd // encyclopedia.com (ing.). HighBeam Research.
  6. ↑ 1 2 https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1957/todd-bio.html.
  7. ↑ Todd; Alexander Robertus (1907 - 1997); Baron Todd of Trumpington Архивная копия от 14 марта 2022 на Wayback Machine (англ.)
  8. ↑ Alexander R. Todd of Trumpington Архивная копия от 31 августа 2018 на Wayback Machine (англ.)
  9. ↑ Профиль Александера Робертуса Тодда на официальном сайте РАН
  10. ↑ Saxon, Wolfgang. Lord Todd, 89, a Nobelist For Work on Nucleic Acids (англ.), The New York Times (15 January 1997). Архивировано 3 марта 2020 года. Дата обращения: 11 мая 2019.
  11. ↑ World Scientists' Warning To Humanity (англ.). Дата обращения: 11 мая 2019. Архивировано из оригинала 30 апреля 2019 года.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Robertus_Todd&oldid=7026530"