Aleut dili

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Aleut dili
Ölkələr Amerika Birləşmiş Ştatları (Alyaska ştatı), Rusiya (Komandor adaları)
Danışanların ümumi sayı
  • 200 ± 10 nəf. (2010)
Təsnifatı
Eskimos-aleut dilləri
Aleut dili
Yazı latın əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97 але 033
ISO 639-1
ISO 639-2 ale
ISO 639-3 ale
Dilin strukturlarının dünya atlası ale
Atlas of the World’s Languages in Danger 163, 145
Ethnologue ale
Linguasphere 60-AA
ELCat 671
IETF ale
Glottolog aleu1260

Aleut dili və ya Unangan dili (öz dilində olan adı: Unangam Tunuu) – Amerika Birləşmiş Ştatlarında Alyaska ştatının Aleut adaları ilə Pribilof adalarındaRusiya Federasiyasının Kamçatka diyarına bağlı Komandor adalarında Aleut xalqı (Unangan xalqı) tərəfindən danışılan və Eskimos-Aleut dil ailəsinin iki qolundan birini təşkil edən dil.

Dialektləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dialekt və etnosları:[1]

  • Uzak Qərb Aleutçası
    • Sasignan Aleutçası (öz adı Sasignan; Doğu lehçesinde Sasxinan; Batı lehçesinde Sasxinas; İngilis dilində Attuan): Attu, Agattu, Semichi adalarında danışılır.
    • Rus Aleutçası (öz adı Kasakam Unangangis 'Rus Aleutları'; İngilis dilində Copper Island Aleut; Rus dilində медновский язык): Rus dili bazlı Sasignan kreolü olup Rusiya Federasyonuna bağlı Komandor adalarında (Остров Беринга и Медный Остров) danışılır.
  • Orta Qərb Aleutçası (öz adı Aliguutax̂; İngilis dilində Atkan, Western Aleut)
    • Naahmiĝus: Delarof (Amatignak, Tanaga) adalarında yaşayırlar.
    • Niiĝuĝis: Andreanof (Kanaga, Adak, Atka, Amlia, Seguam) adalarında yaşayırlar.
  • Şərq Aleutçası (İngilis dilində Eastern Unangan, Eastern Aleut)
    • Akuuĝun ya da Uniiĝun: Four Mountains (Amukta, Kagamil) adalarında yaşayırlar.
    • Qawalangin: Fox (Umnak, Samalga, Unalaska'nın batısı) adalarında yaşayırlar.
    • Qigiiĝun: Krenitzen (Unyalaskanın doğusu, Akutan, Akun, Tigalda) adalarında yaşayırlar.
    • Qagaan Tayaĝungin: Sanak (Unimak, Sanak) adalarında yaşayırlar.
    • Taxtamam Tunuu: Belkofskide danışılır.
    • Qaĝiiĝun: Shumigan adalarında yaşayırlar.

Əlifbası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aleut kiril əlifbası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Eskiden Rus döneminde Kiril kökenli əlifbadan istifadə edilirdi:

А Б* В* Г Г̑ Д Е* Ж* З И І* Й К Ҟ Л М Н Ҥ О* П* Р* С Т У Ў Ф* Х Х̑ Ц* Ч Ш* Щ* Ъ Ы* Ь Э* Ю Я Ѳ* Ѵ*
а б* в* г г̑ д е* ж* з и і* й к ҟ л м н ҥ о* п* р* с т у ў ф* х х̑ ц* ч ш* щ* ъ ы* ь э* ю я ѳ* ѵ*
* Yalnızca yabancı sözlərdə

Yalnızca Sasignan Aleutçasında


İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Unangam Language Pre-contact Tribes and Dialects Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine by Knut Bergland and Moses L. Dirks

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]