Ayı soğanı
| Ayısoğanı | |||||||||||||||
 |
|||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||
| Allium ursinum L. | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
Ayı soğanı (lat. Allium ursinum)[1] - Soğankimilər (Alliaceae L.) fəsiləsinin soğan cinsinə aid bitki növü.[2]
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3c. Azərbaycanın nadir növüdür. [3][4]
Mündəricat
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | əsas redaktə]
Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı uzunsov, ensiz, 1 sm enində, gövdə üçtilli və ya dairəvi, 15-20 sm hündürlükdə, əsası adətən 2 kökyanı yarpaqlıdır, qına bərkidilmişdir. Yarpaq səthi uzunsov və ya ellipsivari-neştərşəkilli, iti 2(3)-4(6) sm enindədir. Çətir çox və ya azçiçəkli, hamardır. Çiçəkyanlığı 8-10 mm uzunluğunda, ulduzşəkilli, təmiz ağdır. Erkəkcik sapı uzun, bütöv, bizvaridir. Sütuncuq çiçəkyanlığından qısadır. Qutucuq güclü qabarıq qanadlıdır, 2 dəfə çiçəkyanlığından qısadır.[3] [4][5][6]
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]
Çiçəkləmə və meyvə əmələgəlmə dövrü may-iyun aylarına təsadüf edir.Soğanaqla və toxumla çoxalır. Kseromezofitdir.Orta dağ qurşağına kimi kölgəli meşələrdə rast gəlinir. Dekorativ bitkidir. [3][4][6]
Yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Böyük Qafqazın qərb hissəsində.[3] [4][6][7][8][9]
Sayı və tendensiyası[redaktə | əsas redaktə]
Populyasiyanın təbii bərpası azalır, ətraf mühitin mənfi təsirlərinə həssaslıq müşahidə olunur.[3] [4]
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | əsas redaktə]
Dekorativ bitki kimi əhali tərəfindən soğanaqlarının, çiçəklərinin yığılması, otarılma və tapdalanma müşahidə olunur.[3] [4]
Mühafizə tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülmür. Yeni yayılma yerlərinin axtarılması vacibdir.[3] [4]
İstinadlar:[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri II nəşr, Bakı-2013
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 http://www.redbook.az
- ↑ Гроссгейм А.А., 1940
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Флора Азербайджана, 1952
- ↑ İbadlı O.V., 2004
- ↑ Ибадлы О.В. 2005
- ↑ Конспект флоры Кавказа, 2006
 |
Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
