Alman-Sovet Sərhəd müqaviləsi
Alman-Sovet Sərhəd müqaviləsi — 23 avqustda Molotov-Ribbentrop paktının ikinci bir əlavə protokolu idi.[1] 28 sentyabr 1939-cu ildə Polşanın birgə işğalı və işğalından sonra Nasist Almaniyası və Sovet İttifaqı tərəfindən dəyişdirilən gizli bir hökm idi.[2] İosif Stalinin iştirakı ilə, müvafiq olaraq, Almaniyanın və Sovet İttifaqının xarici işlər nazirləri tərəfindən İoahim fon Ribbentrop və Vyaçeslav Molotov tərəfindən imzalanmışdır.
Nasist Almaniyası və Sovet İttifaqının təsir dairələri təsnif edilərkən ilk müqaviləni dəyişdirən protokolun yalnız kiçik bir hissəsi açıq elan edildi. Paktın üçüncü gizli protokolu 1941-ci il yanvarın 10-da Molotov və Almaniyanın Litva hissələrinə olan iddialarından imtina etdiyi Sovet İttifaqı əleyhinə Barbarossa əməliyyatından bir neçə ay əvvəl Fridrix Vemer fon Şulenburq tərəfindən imzalanmışdır.
Gizli məqalələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müqaviləyə bir neçə gizli məqalə əlavə edildi. Bu məqalələr Polşanın işğal edilmiş iki zonası arasında sovet və alman vətəndaşlarının mübadiləsinə imkan yaratdı, Molotov-Ribbentrop paktı ilə ifadə olunan mərkəzi Avropa maraq dairələrinin bir hissəsini yenidən çəkdi və müqavilənin heç bir tərəfinin onun ərazisinə icazə verməyəcəyini bildirdi. qarşı tərəfə yönəlmiş istənilən "Polşa təşviqatı".
Polşaya qərb istilası zamanı Alman Wehrmacht, Lublin Voivodeship və şərqdə Varşava Voivodeziya - Molotov-Ribbentrop Paktına görə Sovetlərin təsir dairəsində olan ərazilərə nəzarət etdi. Sovet İttifaqını bu "itkiyə" görə kompensasiya etmək üçün, müqavilənin gizli qoşulması Liviyanı, bəzən Suwałki Üçbucağı kimi tanınan kiçik bir ərazi istisna olmaqla, Sovet təsir dairəsinə köçürdü. Bu köçürmədən sonra Sovet İttifaqı Litvaya ultimatum verdi, 15 iyun 1940-cı ildə işğal etdi və Litva SSR-ni qurdu.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Eidintas, Alfonsas; Vytautas Žalys; Alfred Erich Senn. Ed. Edvardas Tuskenis (redaktor ). Lithuania in European Politics: The Years of the First Republic, 1918–1940 (Paperback). New York: St. Martin's Press. September 1999. səh. 170. ISBN 0-312-22458-3.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Sharon Korman. The Right of Conquest / Fəth hüququ. Oxford University Press. səh. 167. ISBN 0191583804.
- ↑ Norman Davies. The Battle for Warsaw / Varşava uğrunda döyüş. 2008. səh. 30.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Alman-Sovet Sərhəd müqaviləsi ilə əlaqəli mediafayllar var.
