Müqəddəs Kiril və Mefodi kilsəsi (Gəncə)

Müqəddəs Kiril və Mefodi kilsəsi
40°40′14″ şm. e. 46°21′39″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Şəhər	Gəncə
Yerləşir	Gəncə
Aidiyyatı	Gəncə Dövlət Kukla Teatrı
Tikilmə tarixi	1885
Vəziyyəti	Restavrasiya olunub
Azərbaycandakı tarixi abidələrin milli qeydiyyatı
İstinad nöm.	3832
Kateqoriya	Kilsə
Əhəmiyyəti	Yerli əhəmiyyətli
Rus kilsəsi
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Gimnaziya və kilsə, Yelizavetpol

Müqəddəs Kiril və Mefodi kilsəsi — Azərbaycanın Gəncə şəhərində tarixi-memarlıq abidəsi.

Tarixi

Bu rus pravoslav kilsəsi Gəncəçayın sağ sahilində, keçmiş Yelizavetpol kişi gimnaziyasının nəzdində yerləşirdi.

Bu kilsə ilk olaraq 18 sentyabr 1885-ci ildə gimnaziyanın böyük zallarından birində gimnaziya direktoru İlya Staritskinin razılığı ilə açılır. Kilsənin abadlaşdırılması üçün bütün lazımlı xərclər gimnaziyanın fəxri himayədarı Ağasəid Hüseyn Ağaməhəmməd oğlu tərəfindən qarşılanır.

Zamanla gimnaziyada oxuyan pravoslav tələbə sayının artması daha böyük kilsənin inşaatına zərurət yaradır ki, nəticədə İ. Staritskinn təşəbbüsü ilə gimnaziyanın yaxınlığındaki ayrı korpusda yeni kilsənin tikintisi başlanır. 20 dekabr 1902-ci ildə təntənəli mərasimlə kilsə gürcü ekzarxı Aleksiy tərəfindən Müqəddəs qardaşlar Kiril və Mefodi adına təqdis edilib istifadəyə verilir. Klassik gimnaziyanın şəxsi vəsaiti ilə tikilmiş yeni kilsəyə, gimnaziyanın tələbələri üçün ayrılmış hissə xaricində rahat 500 nəfər yerləşirdi. Yəni kilsədən həmçinin yerli əhali də istifadə edirdi.

1920-ci ildə gimnaziyanın bağlanmasından sonra kilsənin aqibəti məlum deyil. Tarixi mənbələrdə Gəncədə Zaxariya və Yelisaveta (keçmiş "Xan məscidi"), Müqəddəs Aleksandr Nevski və Müqəddəs Nikolay adına rus pravoslav kilsələrinin olduğu qeyd edilsə də, Kiril və Mefodi qardaşlarının adına rus pravoslav kilsəsi rəsmi olaraq kilsə kimi qeyd edilmir. Bunun əsas səbəbi həmin kilsənin gimnaziyanın nəzdində inşa edilməsidir. Kilsə həmin dövrdə dövlət tərəfindən rəsmi olaraq dini məbəd kimi qeydə alınmadığı üçün tarixi sənədlərdə Gəncədə olan kilsələrin siyahısında adı çəkilmir.

1940-cı illərin əvvələrinədək onun alman kolonistlərin istifadəsinə verildiyi iddia edilsə də, bunun heç bir sənədli sübutu yoxdur. Ümumiyyətlə, o illərdə Gəncədə alman lüteran dini icmasının olmadığını və yaşayan almanların da sayca azlığını nəzərə alsaq, kilsənin heç lüteranlara aidiyyatı yoxdur.

Haqqında

Tikintidə əsasən bişmiş kərpicdən istifadə olunmuşdur. Kilsənin soğanvari günbəzləri onun pravoslavlara aidiyyatını təsdiqləyir. Binanın ümumi sahəsi 650 m²-dir. 1 zal, 1 foye və 15 otaqdan ibarətdir. Əhməd Cəmil küçəsində yerləşən, xristian dini abidələr sırasına daxil edilən bu binada hazırda Gəncə Dövlət Kukla Teatrı fəaliyyət göstərir. Gəncə Dövlət Kukla Teatrı Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 18 sentyabr 1986-cı il tarixli əmrinə əsasən yaradılıb.

Xarici keçidlər

• [1] Arxivləşdirilib 2013-09-28 at the Wayback Machine
• [2] Arxivləşdirilib 2013-09-27 at the Wayback Machine

Həmçinin bax

• Azərbaycan rusları
• Azərbaycanda xristianlıq