Amerika Kino Şirkətləri Assosiasiyasının film reytinq sistemi

Amerika Kino Şirkətləri Assosiasiyasının film reytinq sistemi və ya Amerika Kino Assosiasiyasının reytinq sistemi (ing. MPAA film rating system) — ABŞ-də qəbul olunmuş film məzmununun qiymətləndirilməsi sistemi olub, Amerika Kino Şirkətləri Assosiasiyası (qısaca: MPAA) tərəfindən tətbiq edilmişdir. Filmin aldığı reytinqdən asılı olaraq, tamaşaçı auditoriyası müəyyən mənada məhdudlaşdırıla bilər, yəni uşaqlar və yeniyetmələrin filmə baxışına məhdudiyyət qoyula bilər. Amerika Kino Şirkətləri Assosiasiyasının reytinq sistemi filmin kinoprokatdakı taleyində mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bu sistem 1 noyabr 1968-ci ildə qüvvəyə minmiş və bəzi cüzi dəyişikliklərlə bu günədək istifadə edilməkdədir.

Tarixi məlumatlar

1968-ci ilin noyabrında hazırkı reytinq sisteminin ilk variantı qəbul edilmişdir:

• G — yaş məhdudiyyəti yoxdur (ing. General Audiences — ümumi auditoriya üçün);

• M — hər yaş qrupu üçün, lakin uşaqlar böyüklərin müşayiəti ilə baxa bilər (ing. Mature Audiences — yetkin auditoriya üçün);

• R — 16 yaşına çatmamış şəxslər yalnız valideynlərinin müşayiəti ilə seansa buraxılır (ing. Restricted — 16 yaşadək şəxslərə böyüklərsiz giriş qadağandır);

• X — 17 yaşına çatmamış şəxslər seansa buraxılmır (ing. Adults only. No one under 17 admitted).

1969-cu ildə M reytinqi GP (ing. General Audiences — Parental guidance, yəni valideyn nəzarəti ilə ümumi auditoriya üçün) adlandırılmış, 1970-ci ildə isə PG (ing. Parental Guidance Suggested — valideyn nəzarəti tövsiyə olunur) ilə əvəz edilmişdir.

1984-cü il iyul ayının 1-dən etibarən PG reytinqi iki hissəyə bölünmüşdür: PG və PG-13.

1990-cı ilin noyabr ayında R reytinqinə müvafiq ola biləcək səhnələr barədə açıqlama verilmişdir: zorakılıq, söyüş, çılpaq bədən və narkotik istifadəsi. Həmçinin PG ilə PG-13 arasındakı fərqlər də ətraflı izah olunmuşdur. X reytinqi isə NC-17 ilə əvəz edilmişdir.

Reytinq

Reytinq simvolu	Mənası
	G (General Audiences) Bütün yaş qrupları üçün uyğundur. (1968–indiyədək) (Ekvivalentləri: Video oyunları — EC, aşağı E; Televiziya: TV-Y, Aşağı TV-G)
	PG (Parental Guidance Suggested/Some material might not be suitable for children) Bəzi məzmunları uşaqlar üçün tam uyğun olmaya bilər. (1972–indiyədək) (Ekvivalentləri: Video oyunları: Yüksək E, Aşağı E10 +; Televiziya: Yüksək TV-G, TV-PG)
	PG-13 (Parents Strongly Cautioned/Some material may be inappropriate for children under the age of 13) Bəzi məzmunları 13 yaşdan kiçik uşaqlar üçün uyğun olmaya bilər. (1984–indiyədək) (Ekvivalentləri: Video oyunları: Yüksək E10 +, T; Televiziya: Yüksək TV-PG, Aşağı TV-14)
	R (Restricted/Under 17 not admitted without parent or adult guardian) 17 yaşdan kiçik tamaşaçılar filmi yalnız valideyn və ya böyüklərin müşayiəti ilə izləyə bilərlər. (1968–indiyədək) (Ekvivalentləri: Video oyunları: M; Televiziya: Yüksək TV-14, Aşağı TV-MA)
	NC-17 (No One 17 and Under Admitted) Yalnız böyüklər üçün nəzərdə tutulmuşdur. (1990–indiyədək) (Ekvivalentləri: Video oyunları: AO; Televiziya: Yüksək TV-MA)

Filmin reytinqinin müəyyənləşdirilməsi

MPAA reytinqinin müəyyənləşdirilməsi üçün hər bir filmə baxmaq məqsədilə xüsusi komissiya yaradılır. Komissiya filmi izlədikdən və müzakirə etdikdən sonra səsvermə keçirilir və filmin gələcək reytinqi təsdiqlənir.

Əgər prodüser heyəti və/və ya filmin rejissoru komissiyanın qərarı ilə razılaşmazsa, onlar apellyasiya verə bilərlər. Bu halda 14–18 nəfərdən ibarət yeni komissiya yaradılır. Komissiya filmi yenidən izləyir, apellyasiyada yaradıcı heyətin göstərdiyi iradları müzakirə edir. Filmin reytinqinə həlledici təsir göstərən səhnələr müəyyən edilir və rəsmi qərarla birlikdə filmin yaradıcılarına geri göndərilir. Daha sonra yaradıcı heyət müstəqil şəkildə qərar verir — həmin səhnələri silmək, yenidən çəkmək (montaj etmək) və ya komissiyanın qərarı ilə razılaşmaq.

Xarici keçidlər

• Classification and Ratings Administration Official Website with ratings database
• MPA Film Ratings website
• Amerika Kino Assosiasiyasının reytinq sisteminin rəsmi saytı (ing.)
• Amerika Kino Assosiasiyasının saytında reytinq sistemi (ing.)
• Reytinq sisteminin təsviri (rus.)
• Hollywood Loves the 'R,' but the Big Money’s Rated PG-13