Amilopektin
Amilopektin — suda həll olunan polisaxarid və bitkilərdə olan α-qlükoza birləşmələrinin yüksək budaqlanmış polimeridir. Nişastanın iki komponentindən biridir, digəri amilazadır[1].
Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
Amilopektin daha da budaqlana bilən bir sıra yan zəncirlərlə birlikdə düz xətti zəncir daşıyır. Qlükoza vahidləri α(1→4) qlikozid bağları ilə xətti şəkildə bağlanır. Budaqlanma adətən 25 qalıq intervalında baş verir. Yan zəncirin mənşəyində baş verən budaqlanma α(1→6) qlikozid bağı daşıyır, nəticədə fermentlərin bağlana biləcəyi çoxlu son nöqtələrə malik olduğu üçün tez parçalana bilən həll olunan molekul yaranır. Volform və Tomson (1956) Amilopektin halında α(1→3) əlaqələri də bildirmişlər. Amilopektin tərkibində 200–1000 α-qlükoza vahidi olan amilaza ilə müqayisədə daha çox qlükoza vahidi (2000–200.000) var. Bunun əksinə olaraq, amilazada çox az α(1→6) bağ var və ya heç yoxdur. Bu, amilazun daha yavaş hidrolizə olmasına səbəb olur, lakin daha yüksək sıxlığa malikdir və həll edilmir[2].
Bitkilər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bitkilər nişastanı amiloplastlar adlanan xüsusi orqanellələrdə saxlayır. Hüceyrə işi üçün enerji lazım olduqda, bitki nişastanı hidroliz edir, qlükoza alt hissələrini buraxır. Nişasta çəkiyə görə təxminən 70–80% amilopektindən ibarətdir, baxmayaraq ki, o, mənbədən asılı olaraq dəyişir (orta taxıllı düyüdə daha yüksək, yapışqanlı düyüdə, mumlu kartof nişastası və mumlu qarğıdalıda 100%-ə qədər, uzun taxıllı düyüdə isə aşağı). Amilopektin yüksək şaxələnmişdir, 2000–200000 qlükoza vahidindən əmələ gəlir. Onun daxili zəncirləri 20–24 qlükoza alt vahidindən ibarətdir.
Həll edilmiş amilopektin nişastası saxlama və soyutma zamanı daha az retroqradlaşmaya (jelləşmə) meyllidir. Bu əsas səbəbə görə mumlu nişastalar müxtəlif tətbiqlərdə əsasən qatılaşdırıcı və ya stabilizator kimi istifadə olunur.
Heyvanlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Heyvanlardakı analoqu eyni tərkibə və quruluşa malik olan, lakin hər qlükoza vahidində baş verən daha geniş budaqlanan qlikogendir.
insanlar və digər heyvanlar da amilopektin parçalanmasına kömək edən bir ferment olan amilazadan istifadə edirlər.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Amylose, Amylopectin (starch)". GMO Compass. 2010-12-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-07.
- ↑ Green, Mark M.; Blankenhorn, Glenn; Hart, Harold. "Which Starch Fraction is Water-Soluble, Amylose or Amylopectin?". Journal of Chemical Education. 52 (11). November 1975: 729. Bibcode:1975JChEd..52..729G. doi:10.1021/ed052p729.
Pure amylopectin that has not degraded is readily soluble in cold water
Subscription required for online access.