Aukştaytiya
| Etnoqrafik bölgə | |||||
| Aukştaytiya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| lit. Aukštaitija | |||||
 Aukştaytiya Milli Parkında Ukoyas gölü | |||||
|
|||||
|
55°43′30″ şm. e. 24°21′50″ ş. u. |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Panevejis və ya Utena[1] | ||||
| Ən böyük şəhəri | Panevejis | ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Avtomobil nömrəsi | LT | ||||
 |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Gerb[d]](/wiki/Fayl:Coat_of_arms_of_Auk%C5%A1taitija.png)
Aukştaytiya (lit. Aukštaitija) — Litvanın şimal-şərqində etnoqrafik bölgə. Aukşaytiya dialekti Aukşaytiya bölgəsindən daha geniş ərazidə danışılır.[2]
Adı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bölgənin adını qeyd edən ən erkən tarixi sənəd 1294-cü ilə aid olan Peter fon Dusburq yazdığı Prussiya torpaqlarının xronikalarıdır. 1420-ci ildə Aukştaytiya sözü Böyük Vitovtun məktubunda qeyd olunur.[1]
Coğrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bölgənin qərbində yerləşən Muşos-Nəmunelis və Nevejis düzənlikləri var.[3] Orda Şventoyi çayı axır. Bölgənin təpəli hissəsi də var.[1] Litvanın göllərinin çoxu bu təpəli hissədə İqnalinanın ətrafında yerləşir.[4] Ölkənin ən dərin (Tauraqnas 50,5 m) və ən böyük (Drukşyay) gölləri də Aukştaytiyada yerləşir.[5] Bölgənin şərqindəki 1300 kv.km. ərazisində uzanan Aukştaytiya Milli Parkının ərazisində 126 göl yerləşir.[6]
Əhali[redaktə | mənbəni redaktə et]
Aukştaytiyanın böyük hissəsi şərqi Aukştatiya ləhcəsində danışır. Bölgənin qərbi hissəsində (Şyaulyay və Kaunas ətrafları) isə qərbi Aukştatiya ləhcəsində danışırlar.[1]
Əhalinin əksəriyyəti katolik litvalılardır. Visaginas şəhərinin ətrafında əhalinin çoxunu ruslar təşkil edir, Birjay ətrafında isə 10% kalvinist litvalıların azlığı var.[6]
Bölgənin qərbi düzənlikləridə çox sayda fermalar mövcuddur. Təpəli şərqdə isə köhnə üslubda saxlanılmış kəndlər var.[7]
Mətbəx[redaktə | mənbəni redaktə et]
Aukştaytiya üçün ənənəvi yeməklər müxtəlif fətir və düşbərə növləridir. Bundan əlavə, bölgədə arpa pivəsinin hazırlaması ənənəsi var[1] və burda həmçinin alma və giləmeyvə şərabları hazırlanır.[8]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 5 "ETNINĖS KULTŪROS GLOBOS TARYBA ETNINĖS KULTŪROS GLOBOS TARYBA. Aukštaitija". 2020-03-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
- ↑ "Etnografinių regionų metai". www.llbm.lt. 17 September 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 April 2019.
- ↑ "News Travel". 2022-06-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-25.
- ↑ Lithuania by Sakina Kagda
- ↑ ""Lithuania in the World", No.1, 1999". 2019-09-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-22.
- ↑ 1 2 "Aukštaitija (Northeast Lithuania)". 2022-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-24.
- ↑ "THE LITHUANIANS J. Kudirka". 2021-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-25.
- ↑ "Local Taste". 2021-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-24.