Aukştaytiya
 | Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. Məqalədə cümlə quruluşlarındakı yanlışlıqları və orfoqrafik səhvləri düzəltdikdən sonra {{qaralama - az}} şablonunu silməyi unutmayın. |
| Etnoqrafik bölgə | |||||
| Aukştaytiya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| lit. Aukštaitija | |||||
 Aukştaytiya Milli Parkında Ukoyas gölü | |||||
|
|||||
|
55°43′30″ şm. e. 24°21′50″ ş. u. |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Panevejis və ya Utena[1] | ||||
| Ən böyük şəhəri | Panevejis | ||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Avtomobil nömrəsi | LT | ||||
 |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Aukştaytiya (lit. Aukštaitija) — Litvanın şimal-şərqində etnoqrafik bölgə. Etnoqrafik və dilçi (dialektoloji) anlamıda Aukştaytiya iki anlayışdır, çünki Aukşaytiya dialekti Aukşaytiya bölgəsindən daha geniş ərazidə danışılır.[2]
Adı[redaktə | əsas redaktə]
Bölgənin adını qeyd edən ən erkən tarixi sənəd 1294-cü ilə aid olan Peter fon Dusburq yazdığı Prussiya torpağlarının xronikalarıdır. 1420-ci ildə Aukştaytiya sözü Böyük Vitovtun məktubunda qeyd olunur və orda izah olunur ki, o torpağının Jemaytiyadən yüksək olduğundan gəlir.[1]
Coğrafiya[redaktə | əsas redaktə]
Bölgənin qərbində yerləşən Muşos-Nəmunelis və Nevejis düzənlikləri var.[3] Orda Şventoyi çayı axır. Bölgənin təpəli hissəsi də var.[1] Litvanın göllərinin çoxu bu təpəli hissədə İqnalinanın ətrafında yerləşir.[4] Ölkənin ən dərin (Tauraqnas 50,5 m) və ən böyük (Drukşyay) gölləri də Aukştaytiyada yerləşir.[5] Bölgənin şərqindəki 1300 kv.km. ərazisində uzanan Aukştaytiya Milli Parkının ərazisində 126 göl yerləşir.[6]
Əhali[redaktə | əsas redaktə]
Aukştaytiyanın böyük hissəsi şərqi Aukştatiya ləhcəsində danışır. Bölgənin qərbi hissəsində (Şyaulyay və Kaunas ətrafları) isə qərbi Aukştatiya ləhcəsində danışılır.[1]
Əhalinin əksəriyyəti katolik Litvalılardır. Visaginas şəhərinin ətrafında əhalinin çoxunu ruslar təşkil edir, Birjay ətrafında isə 10% kalvinist Litvalıların azlığı var. Bundan əlavə, bölgənin müxtəlif hissələrində əski inanan rusların bir neçə kəndləri mövcuddur.[6]
Bölgənin qərbi düzənlikləridə çox sayda fermalar səpələmiş. Təpəli şərqdə isə köhnə üslubda saxlanılmış kəndlər var.[7]
Mətbəx[redaktə | əsas redaktə]
Aukştaytiya üçün ənənəvi yeməklər müxtəlif fətir və düşpərə növləridir. Bundan əlavə, bölgədə arpa pivəsinin hazırlaması ənənəsi var[1] və burda həmiçinin alma və giləmeyvə şərabları hazırlanır.[8]
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 1 2 3 4 5 "ETNINĖS KULTŪROS GLOBOS TARYBA ETNINĖS KULTŪROS GLOBOS TARYBA. Aukštaitija". 2020-03-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-21.
- ↑ "Etnografinių regionų metai". www.llbm.lt. İstifadə tarixi: 6 April 2019.
- ↑ News Travel
- ↑ Lithuania by Sakina Kagda
- ↑ “Lithuania in the World”, No.1, 1999
- ↑ 1 2 Aukštaitija (Northeast Lithuania)
- ↑ THE LITHUANIANS J. Kudirka
- ↑ Local Taste