Avqust qiyamı

Avqust qiyamı
Qiyamın komandanlarından olmuş Kakutsa Çolokaşvili rəhbərliyi etdiyi Sədaqət andı (gürc. შეფიცულები) qruplaşmasının döyüşçüləri ilə birlikdə.
Tarix	28 avqust - 5 sentyabr 1924
Yeri	Gürcüstan SSR
Səbəbi	Gürcüstan Respublikasının bərpa edilməsi Gürcüstan Demokratik Respublikasının sürgün hökumətinin yenidən hakimiyyətə gətirilməsi.
Nəticəsi	SSRİ qüvvələrinin qələbəsi
Münaqişə tərəfləri
SSRİ Gürcüstan SSR Qızıl Ordu Çeka GAK Digər qaçaq dəstələri
Komandan(lar)
İosif Stalin Serqo Orconikidze Lavrenti Beriya Semyon Puqaçyov Solomon Mogilevski Levan Qoqoberidze Kakutsa Çolokaşvili Mixeil Cavaxişvili
İtkilər
Bilinmir 3.000-3.500 döyüşçü qiyam zamanı həlak olmuşdur.
Ümumi itkilər
7.000-10.000 civarında qiyamda iştirak etmiş şəxs edam edilmişdir.

Avqust qiyamı (gürc. აგვისტოს აჯანყება, agvistos adjanq’eba) - Gürcüstan Demokratik Respublikasının Qızıl Ordu tərəfindən işğal edilməsindən sonra, ölkədəki ant-sovet rejiminə qarşı 1924-cü ilin 28 avqust - 5 sentyabr aralığında baş tutmuş qiyam. Hadisələr nəticəsində Kakutsa Çolokaşvili və Mixeil Cavaxişvili rəhbərliyi altında bolşeviklərə qarşı döyüşən gürcü birlikləri bir həftə ərzində məğlub olmuş və döyüşlər zamanı azı 3.500 nəfərə yaxın qiyamçı öldürülmüşdür. SSRİ xüsusi xidmət orqanlarının axtarışlarından sonra qiyamın təşkil olunmasında və iştirakda günahlandırılan daha 10 min nəfərə yaxın şəxs edam edilmişdir.

Ədəbiyyat

• ვალერი ბენიძე (Valeri Benidze) (1991), 1924 წლის აჯანყება საქართველოში (1924 Uprising in Georgia). Tbilisi: სამშობლო ("Samshoblo") (in Georgian)
• ლევან ზ. ურუშაძე (Levan Z. Urushadze) (2006), ქაიხოსრო (ქაქუცა) ჩოლოყაშვილის ბიოგრაფიისათვის (For the biography of Kaikhosro (Kakutsa) Cholokashvili).- "ამირანი" ("Amirani"), XIV-XV, მონრეალი-თბილისი (Montreal-Tbilisi), pages 147–166, ISSN 1512-0449 (in Georgian, English summary).
• Ariel Cohen (1998), Russian Imperialism: Development and Crisis. Praeger/Greenwood, ISBN 978-0-275-96481-8.
• Raymond Duguet (1927), Moscou et la Géorgie martyre. Préface de C. B. Stokes. Paris: Tallandier.
• Stephen F. Jones (October 1988). "The Establishment of Soviet Power in Transcaucasia: The Case of Georgia 1921–1928". Soviet Studies 40, No. 4 (4): 616–639.
• Amy W. Knight (1993), Beria: Stalin's First Lieutenant, Princeton University Press, Princeton, New Jersey, ISBN 978-0-691-01093-9.
• David Marshall Lang (1962). A Modern History of Georgia, London: Weidenfeld and Nicolson.
• Karl E. Meyer (Summer 2001). "Icebergs in the Caucasus". World Policy Journal CODA XVIII (2).
• Ghia Nodia, Álvaro Pinto Scholtbach, coordinators-editors (2006), The Political Landscape of Georgia. Eburon Delft, ISBN 978-90-5972-113-5.
• Roger William Pethybridge (1990), One Step Backwards, Two Steps Forward: Soviet Society and Politics in the New Economic Policy, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-821927-9.
• Rudolph J. Rummel (1990), Lethal Politics: Soviet Genocide and Mass Murder Since 1917. Transaction Publishers, ISBN 978-1-56000-887-3.
• Boris Souvarine (2005), Stalin: A Critical Survey of Bolshevism, Kessinger Publishing, ISBN 978-1-4191-1307-9.
• Ronald Grigor Suny (1994), The Making of the Georgian Nation: 2nd edition, Indiana University Press, ISBN 978-0-253-20915-3.
• Akaki Surguladze, Paata Surguladze (1991), საქართველოს ისტორია, 1783–1990 (History of Georgia, 1783–1990), Tbilisi: Meroni. (in Georgian)
• Markus Wehner (1995). "Le soulèvement géorgien de 1924 et la réaction des bolcheviks". Communisme n° 42/43/44: 155–170.