Axo məscidi
| islam | |
| Axo məscidi | |
|---|---|
| ახოს ჯამე | |
| Din | |
| Statusu | Gürcüstanın Milli Əhəmiyyətli Daşınmaz Mədəniyyət Abidəsi |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | Gürcüstan |
| Bölgə | Acarıstan |
| Kənd | Axo |
| Memarlıq | |
| İnşa tarixi | 1818 |
| Memarı | Usta Hüseyn |
| Bərpası |
1922 1990 |
| Vəziyyəti | fəaliyyətdədir |
|
|
|
Axo məscidi (gürc. ახოს ჯამე) — Gürcüstan Respublikasının daxilində olan və ölkənin cənub-qərbində yerləşən Acarıstan Muxtar Respublikasıda məsciddir. Abidə Acarıstanın Keda bələdiyyəsinin inzibati ərazi dairəsinə daxil olan Axo kəndində yerləşir. 1818-ci ildə inşa edilən bina, Acarıstandakı ən qədim məsciddir. Abidə qapısında və minbərində olan dekorativ taxta oymalar ilə məşhurdur. Məscid Osmanlı motivlərinin və yerli gürcü memarlığının elementlərinin birləşməsindən yaranmışdır.[1] Məscid Gürcüstan Prezidenti Mixeil Saakaşvilinin 2006-cı il tarixli fərmanına əsasən Gürcüstanın Milli Əhəmiyyətli Daşınmaz Mədəniyyət Abidələrinin siyahısına daxil edilmişdir.[2]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Axo məscidi Keda bələdiyyəsindəki qədim məzarlığın ərazisində yerləşir. Məscid Laz əsilli sənətkar Usta Hüseyn tərəfindən inşa edilmişdir. Abidənin inşa edilməsi tarixi bölgənin Osmanlı imperiyasının tərkibində olması dövrünə təsadüf edir. Minarənin bünövrəsindəki daşın üzərində məscidin 1922-ci ildə yenidən inşa edilməsi barədə qeyd yerləşdirilmişdir. Sovet hakimiyyətinin süqut etməsindən sonra məscid 1990-ci ildən etibarən fəaliyyət göstərməyə başlamışdır.[1][3]
Memarlığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Məscid iki mərtəbədən ibarətdir və düzbucaqlı şəkildə inşa edilmişdir. Bina 8,8 x 9,3 metr ölçüsündədir. Abidənin birinci mərtəbəsi zirzəmi rolunu, ikinci mərtəbəsi isə ibadət zalı rolunu oynayır. Binanın üzəri keramik plitələrlə örtülmüşdür. Cənub hissəsində üzərində ərəb dilində yazılar olan tağlı mehrab yerləşir. Binanın günbəzi yağlı boya ilə bəzədilmiş (hazırda abidənin həmin hissələri zədələnmiş və sadə taxta lifli lövhələrlə örtülmüşdür) və bir hissəsi balkona bənzəməkdədir. Məscidin minarəsinin aşağı hissəsi quru daş hörgü üsulu ilə inşa edilmiş və 1920-ci ildə dağılmışdır. Minarə 1990-cı ildə yenidən inşa edilmişdir. Abidənin minbəri və küpeştəsi müxtəlif rənglərlə boyanmış olan taxta oymalarla bəzədilmişdir. Məscid bütün divarlarına yerləşdirilmiş olan pəncərələr vasitəsi ilə işıqlandırılır. Mürəkkəb taxta oymalarla işlənmiş ön qapı Sovet dövründə Batumidəki Acarıstan Dövlət Muzeyinə aparılmış orijinal qapının surətidir.[1][3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 Harris-Brandts, Suzanne; Wheeler, Angela; Shioshvili, Vladimer. The wooden mosques of Adjara: Islamic architectural heritage in Georgia (PDF). 2018. səh. 44. 2023-06-28 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-11-27.
- ↑ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (gürcü). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 May 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 3 July 2019.
- ↑ 1 2 Keda Cultural Heritage Guidebook (PDF). The European Neighbourhood Programme for Agriculture and Rural Development (ENPARD). 2018. səh. 30. 31 July 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 26 August 2019.