Azərbaycan–Ermənistan sülh müqaviləsi
Azərbaycan–Ermənistan sülh müqaviləsi — iki dövlət arasındakı münaqişəni bitirmək və ölkələrarası əlaqələr qurmaq üçün, imzalanması planlaşdırılan müqavilə.[1]
Arxa plan
[redaktə | vikimətni redaktə et]Azərbaycan və Ermənistan arasındakı Qarabağ münaqişəsi 1988-ci ildən başlamışdır. Azərbaycan 2020-ci il və 2023-cü illərdə münaqişə ərazisi və ətraf rayonlara nəzarəti bərpa etmişdir. 2022-ci ildə Ermənistan Praqa bəyanatında Azərbaycanın Qarabağ üzərində hakimiyyətini tanımışdır.[2] 2022-ci ilin mayında Azərbaycan tərəfi "Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə Dövlət Komissiyası"nı yaratmışdır.[3] Dövlət sərhədi məsələlərində Ermənistan tərəfini isə "Ermənistan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası və sərhəd təhlükəsizliyi məsələləri üzrə Komissiya" təmsil edir.[4]
2024-cü ilin mayında Qazax rayonunun Ermənistan işğalındakı 4 kəndi (Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrımlı, Qızılhacılı) Azərbaycana təhvil verilmişdir.[5] 2024-cü ilin oktyabrında Azərbaycan tərəfi "Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə Dövlət Komissiyasının və Ermənistan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası və sərhəd təhlükəsizliyi məsələləri üzrə Komissiyanın birgə fəaliyyəti haqqında Əsasnamə"ni təsdiqləmişdir.[4]
Müqavilənin şərtləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Azərbaycan tərəfi Zəngəzur dəhlizi məsələsinin sülh gündəliyindən çıxarılmasına razılıq vermişdir. Bu məsələnin sonrakı mərhələdə həll edilməsi nəzərdə tutulur.[6] Azərbaycan–Ermənistan sülh müqaviləsi üzrə razılaşdırılan məsələlər beynəlxalq məhkəmələrdə Azərbaycan və Ermənistanın bir-birinə qarşı iddialarından vaz keçməsi və sərhəddə üçüncü tərəflərə aid qüvvələrin (Avropa Birliyi müşahidə missiyası) ləğv edilməsidir.[7][8] Razılaşdırılmamış məsələlər isə Minsk qrupunun ləğv edilməsi və Ermənistan konstitusiyasında Ermənistan müstəqillik aktına istinadın çıxarılmasıdır. Çünki Ermənistan müstəqillik aktında Ermənistan dövlətinin Dağlıq Qarabağla birləşməsi haqqında müddəa var.[9]
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ "Armenia and Azerbaijan agree treaty terms to end almost 40 years of conflict". Reuters. 14 March 2025. İstifadə tarixi: 21 March 2025.
- ↑ "Praqa Bəyanatı: Suverenliyi tanımaqla Ermənistan Azərbaycanın Qarabağ üzərində hakimiyyətini tanımış oldu - TƏHLİL - VİDEO". İstifadə tarixi: 2025-04-08.
- ↑ "Delimitasiya üzrə Dövlət Komissiyası yaradıldı - SİYAHI". İstifadə tarixi: 2025-04-08.
- ↑ 1 2 "Prezident delimitasiya ilə bağlı əsasnaməni təsdiqlədi". İstifadə tarixi: 2025-04-08.
- ↑ Hayden, Jones. "Armenia agrees to return 4 villages to Azerbaijan". Politico Europe (ingilis). Axel Springer SE. 2024-04-20. 2024-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-22.
- ↑ "Zəngəzur dəhlizi məsələsi sülh sazişindən niyə çıxarıldı? - TƏHLİL". İstifadə tarixi: 2025-04-08.
- ↑ "Nazir müavini: Sülh müqaviləsindən sonra Azərbaycan və Ermənistan beynəlxalq məhkəmələrdə iddialardan geri çəkiləcəklər - EKSKLÜZİV". İstifadə tarixi: 2025-04-08.
- ↑ "XİN: "Ermənistan Azərbaycanla sərhəddə üçüncü qüvvələrin olmamasını qəbul edib"". İstifadə tarixi: 2025-04-08.
- ↑ "TƏCİLİ! İlham Əliyev sülh müqaviləsinin imzalanması üçün şərtləri AÇIQLADI". İstifadə tarixi: 2025-04-08.
