Azərbaycan muzeyləri
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Azərbaycan muzeyləri — Azərbaycan ərazisindəki muzeylər.
Haqqında[redaktə | əsas redaktə]
Hazırda Azərbaycanda 201 muzey fəaliyyət göstərir: bunlardan 14-ü incəsənət, 7-si ədəbiyyat, 12-si tarix, 68-i tarix-diyarşünaslıq, 5-i döyüş şöhrəti, 43-ü ev, 52-si Heydər Əliyev muzeyləridir.[1]
Eyni zamanda Milli Elmlər Akademiyası sistemində, digər nazirlik və təşkilatların nəzdində müxtəlif profilli və şəxsi muzeylər fəaliyyət göstərir. Həmin muzeylər sırasında Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyini, Azərbaycan Tarix Muzeyini, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyini, Azərbaycan Xalça Muzeyini, Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyini, Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyini və Azərbaycan İstiqlal Muzeyini göstərmək olar.
İlk muzey Bakıda 1920-ci ildə, ilk memorial muzey isə Şəkidə 1938-ci ildə yaradılıb. AMEA-nın Tarix muzeyi ötən əsrin 20-ci illərindən millətin ixtiyarına verilib. Bu muzey məşhur Bakı milyonçusu Hacı Zeynalabdin Tağıyevin mülkündə yerləşir.
Muzeylər[redaktə | əsas redaktə]
- Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
- Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi
- Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi
- Azərbaycan İstiqlal Muzeyi
- Qala Arxeoloji-Etnoqrafik Muzey Kompleksi
- Azərbaycan Dövlət Din Tarixi Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi
- Azərbaycan Geologiya Muzeyi
- Azərbaycanın Müstəqilliyi Muzeyi
- Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Dini Tarixi Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası
- Azərbaycan Geologiya Muzeyi
- Azərbaycan İstiqlal Muzeyi
- Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
- Azərbaycan Miniatürasının İncəsənət Mərkəzi
- Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi
- Azərbaycan Tarix Muzeyi
- Azərbaycan Xalça Muzeyi
- Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi
- Azərbaycan Tibb Muzeyi
- C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi
- Miniatür Kitab Muzeyi
- Qala Əntiq Əşyalar Muzeyi
- Pirəbədil Tarix Muzeyi
- Nizami Gəncəvi Muzeyi
- Şəki Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyi
- “Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi” Dövlət Tarix-Memarlıq qoruq-muzeyi
- Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi
- Muzey Mərkəzi
- İçərişəhər Muzey Mərkəzi
- Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu
- Miniatür Kitabların Muzeyi
- Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi
- Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi
- Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi
- Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu
- Rinay Malakofauna Muzeyi
- Rüstəm Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyi
- Vəcihə Səmədova adına sərgi salonu
- Olimpiya Muzeyi
- Lerik Uzunömürlülər Muzeyi
Xatirə muzeyləri[redaktə | əsas redaktə]
- Bülbülün ev-muzeyi (Bakı)
- Nəriman Nərimanovun xatirə muzeyi
- Yusif Məmmədəliyevin Memorial Muzeyi
- Mikayıl Müşfiqin Xatirə Muzeyi
- Molla Pənah Vaqifin və Molla Vəli Vidadinin xatirə muzeyi
- Məmməd Səid Ordubadinin Xatirə Muzeyi
- Şəhidlərin Xatirəsi Muzeyi (Quba)
Tarix-Diyarşünaslıq muzeyləri[redaktə | əsas redaktə]
- Abşeron Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağdam Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağdaş Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağcabədi Tarix – Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağsu Tarix - Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ağstafa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Astara Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Azərbaycan Dövlət Din Tarixi Muzeyi
- Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi
- Balakən Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Babək rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Bərdə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Biləsuvar Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Beyləqan rayon Tarix-diyarşünaslıq muzeyi
- Cəbrayıl Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Cəlilabad Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Daşkəsən Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Füzuli Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Göygöl Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Goranboy Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Gədəbəy Tarix Diyarşünaslıq Muzeyi
- Göyçay Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Hacıqabul Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Xaçmaz Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Xoylu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Xankəndi Şəhər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- İmişli Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- İsmayıllı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Kürdəmir Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Lahıc Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Lerik Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Lənkəran Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Masallı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Mingəçevir şəhərinin Tarixi Muzeyi
- Kəngərli rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Sədərək rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Culfa Rayon Tarix Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ordubad Tarix Diyarşünaslıq Muzeyi
- Naftalan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Neftçala Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Lahıc Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Kəlbəcər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Kürdəmir rayonu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qazax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qəbələ rayonu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Quba Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qusar Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
- Qubadlı Tarix - Diyarşünaslıq Muzeyi
- Salyan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Saatlı rayon Tarix və Diyarşünaslıq muzeyi
- Sumqayıt Tarix Muzeyi
- Sabirabad rayonu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şabran Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şamaxı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şahbuz Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şəmkir rayonu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şəki Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyi
- Şəki Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şirvan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şuşa şəhərinin Tarixi Muzeyi
- Tovuz rayonu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Tərtər rayonu Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Masallı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Mingəçevir Şəhərinin Tarix Muzeyi
- Neftçala Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Oğuz Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Ucar Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Yaloba Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Yevlax Tarix - Diyarşünaslıq Muzeyi
- Yardımlı Tarix – Diyarşünaslıq Muzeyi
- Zaqatala Tarix-Diyarşünaslıq muzeyi
- Üzeyir Hacıbəyovun ev-muzeyi (Şuşa)
- Yaloba Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Zəngilan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Tərtər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Qubadlı Tarix - Diyarşünaslıq Muzeyi
- Füzuli Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
- Cəbrayıl Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
Ev-Muzeyləri[redaktə | əsas redaktə]
- Abdulla Şaiqin Ev-Muzeyi
- Abbasqulu Ağa Bakıxanovun Ev-Muzeyi
- Bəxtiyar Vahabzadənin ev-muzeyi
- Cəlil Məmmədquluzadənin Ev-Muzeyi
- Cəlil Məmmədquluzadənin Ev-Muzeyi (Naxçıvan)
- Cəfər Cabbarlının Ev-Muzeyi
- Əzim Əzimzadənin Ev-Muzeyi
- Həzi Aslanovun Ev-Muzeyi
- Hüseyn Arifin Ev-Muzeyi
- İsrafil Məmmədovun Ev-Muzeyi
- İsmayıl Dağıstanlının Xatirə Ev-Muzeyi
- Qara Qarayevin Ev-Muzeyi
- Qurban Primovun Ev-Muzeyi
- Leopold və Mstislav Rostropoviçlərin ev-muzeyi
- Lermontovun ev-muzeyi (Qusar)
- Maqsud Şeyxzadənin ev muzeyi
- Məmməd Səid Ordubadinin Ev-Muzeyi (Bakı)
- Mir Cəlal Paşayevin Ev-Muzeyi
- Mirzə Ələkbər Sabirin Ev-Muzeyi
- Mirzə Fətəli Axundzadənin Ev-Muzeyi (Şəki)
- Niyazinin ev-muzeyi
- Rəşid bəy Əfəndiyevin Ev-Muzeyi
- Səttar Bəhlulzadənin Ev-Muzeyi
- Sabit Rəhmanın Ev-Muzeyi
- Tahir Salahovun ev-muzeyi
- Səməd Vurğunun Ev-Muzeyi
- Üzeyir Hacıbəylinin ev-muzeyi (Bakı)
- Vaqif Mustafazadənin ev-muzeyi
Ermənistanın işğalı altında qalan ev-muzeyləri[redaktə | əsas redaktə]
Maddi-mənəvi xəzinəmiz sayılan neçə-neçə tarixi abidəmiz, muzeylərimiz işğalçı erməni quldurları tərəfindən zəbt edilərək ya qarətə, ya da dağıntıya məruz qalmışdır. İşğal olunmuş ərazilərdə 762 mədəniyyət abidəsi və 1431 mədəniyyət müəssisəsi qalıb. Erməni faşistləri 22 muzeyi, 4 rəsm qalereyasını yoxa çıxarıblar.
1988-ci ildən başlayaraq erməni təcavüzü nəticəsində 100 mindən artıq əşyanın toplandığı 22 muzey işğal olunmuş ərazidə qalıb. Qarət edilmiş muzeylərdə Azərbaycan xalqının tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı qiymətli əşyalar, rəsm və heykəltəraşlıq əsərləri, dünya şöhrətli Azərbaycan xalçaları, xalça məmulatları, Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətlərinin xatirə əşyaları və digər eksponatlar toplanmışdı.
Bu muzeylərdə qorunub saxlanılan eksponatlar ermənilər tərəfindən ərazidən çıxarılıb. Təkcə Şuşa şəhərində 8 muzey fəaliyyət göstərirdi. Dövlət Qarabağ Tarixi Muzeyi, peşəkar Azərbaycan musiqisinin banisi, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun ev-muzeyi, vokal sənətimizin əsasını qoyan Bülbülün memorial muzeyi, görkəmli musiqiçi və rəssam Mir Mövsün Nəvvabın xatirə muzeyi, Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyinin Şuşa filialı, Şuşa tarix muzeyi, Ağdam Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Qubadlı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Zəngilan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, görkəmli musiqiçi Qurban Primovun Ağdam rayonundakı xatirə muzeyi, Cəbrayıl, Füzuli, Xocalı rayonlarının tarix-diyarşünaslıq muzeyləri tamamilə qarət edilib. Keçmiş SSRİ-də yeganə olan Ağdam Çörək Muzeyi şəhərin bombalanması zamanı tamamilə yerlə-yeksan olub [1]