Azərbaycan muzeyləri

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search

Azərbaycan muzeyləri — Azərbaycan ərazisindəki muzeylər.

Haqqında[redaktə | əsas redaktə]

Hazırda Azərbaycanda 201 muzey fəaliyyət göstərir: bunlardan 14-ü incəsənət, 7-si ədəbiyyat, 12-si tarix, 68-i tarix-diyarşünaslıq, 5-i döyüş şöhrəti, 43-ü ev, 52-si Heydər Əliyev muzeyləridir.[1]

Eyni zamanda Milli Elmlər Akademiyası sistemində, digər nazirlik və təşkilatların nəzdində müxtəlif profilli və şəxsi muzeylər fəaliyyət göstərir. Həmin muzeylər sırasında Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyini, Azərbaycan Tarix Muzeyini, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyini, Azərbaycan Xalça Muzeyini, Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyini, Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyini və Azərbaycan İstiqlal Muzeyini göstərmək olar.

İlk muzey Bakıda 1920-ci ildə, ilk memorial muzey isə Şəkidə 1938-ci ildə yaradılıb. AMEA-nın Tarix muzeyi ötən əsrin 20-ci illərindən millətin ixtiyarına verilib. Bu muzey məşhur Bakı milyonçusu Hacı Zeynalabdin Tağıyevin mülkündə yerləşir.

Muzeylər[redaktə | əsas redaktə]

  1. Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
  2. Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi
  3. Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi
  4. Azərbaycan İstiqlal Muzeyi
  5. Miniatür Kitab Muzeyi
  6. Arxeoloji-Etnoqrafik Muzey Kompleksi
  7. Qala Əntiq Əşyalar Muzeyi
  8. Pirəbədil Tarix Muzeyi
  9. Nizami Gəncəvi Muzeyi
  10. Şəki Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyi
  11. Rahib Məmmədov adına Döyüş Şöhrəti Muzeyi
  12. Uzunömürlülər Muzeyi
  13. Muzey Mərkəzi
  14. İçərişəhər Muzey Mərkəzi
  15. Arxeologiya və Etnoqrafiya Muzeyi
  16. Azərbaycan Dövlət Dini Tarixi Muzeyi
  17. Azərbaycan Dövlət Kənd Təsərrüfatı Muzeyi
  18. Azərbaycan Dövlət Şəkil Qalereyası
  19. Azərbaycan Geologiya Muzeyi
  20. Azərbaycan İstiqlal Muzeyi
  21. Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
  22. Azərbaycan Miniatürasının İncəsənət Mərkəzi
  23. Azərbaycan Respublikası Milli Təhsil Muzeyi
  24. Azərbaycan Tarix Muzeyi
  25. Həsən bəy Zərdabi adına Təbiət Tarixi Muzeyi
  26. Azərbaycan Xalça Muzeyi
  27. Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu
  28. Miniatür Kitabların Muzeyi
  29. Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyi
  30. Qobustan dövlət tarixi-bədii qoruğu
  31. Rinay Malakofauna Muzeyi
  32. Rüstəm Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyi
  33. Sərgi zalı Vəcihə Səmədova
  34. C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi
  35. Azərbaycan Tibb Muzeyi
  36. Olimpiya Muzeyi
  37. Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi

Xatirə muzeyləri[redaktə | əsas redaktə]

  1. Bülbülün Memorial Muzeyi
  2. Nəriman Nərimanovun Xatirə Muzeyi
  3. Yusuf Məmmədəliyevin Memorial Muzeyi
  4. Mikayıl Müşfiqin Xatirə Muzeyi
  5. Molla Pənah Vaqif və Molla Vəli Vidadinin Xatirə Muzeyi
  6. Şəhidlərin Xatirəsi Muzeyi (Quba)

Tarix-Diyarşünaslıq muzeyləri[redaktə | əsas redaktə]

  1. Abşeron Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  2. Ağcabədi Tarix – Diyarşünaslıq Muzeyi
  3. Ağsu Tarix - Diyarşünaslıq Muzeyi
  4. Ağstafa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  5. Astara Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  6. Balakən Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  7. Bərdə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  8. Biləsuvar Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  9. Beyləqan rayon Tarix-diyarşünaslıq muzeyi
  10. Cəlilabad Tarix – Diyarşünaslıq Muzeyi
  11. Şabran Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  12. Gəncə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  13. Zəngilan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  14. Xaçmaz Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
  15. İmişli Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  16. İsmayıllı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  17. Lahıc Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  18. Kürdəmir Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  19. Qəbələ Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  20. Qazax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  21. Quba Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  22. Qusar Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
  23. Qax Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  24. Lerik Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
  25. Lənkəran Tarix-Diyarşünaslıq Мuzeyi
  26. Masallı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  27. Mingəçevir Şəhərinin Tarix Muzeyi
  28. Neftçala Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  29. Oğuz Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  30. Sumqayıt Şəhərinin Tarixi Muzeyi
  31. Şamaxı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  32. Tərtər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  33. Ucar Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  34. Yevlax Tarix - Diyarşünaslıq Muzeyi
  35. Yardımlı Tarix – Diyarşünaslıq Muzeyi
  36. Zaqatala Tarix – Diyarşünaslıq Muzeyi
  37. Füzuli Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  38. Yaloba Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  39. Kəlbəcər Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi
  40. Qubadlı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi

Ev-Muzeyləri[redaktə | əsas redaktə]

  1. Niyazinin Mənzil-Muzeyi
  2. Vaqif Mustafazadənin Ev-Muzeyi
  3. Qara Qarayevin Ev-Muzeyi
  4. Tahir Salahovun Ev-Muzeyi
  5. Üzeyir Hacıbəyovun Ev-Muzeyi
  6. Səməd Vurğunun Ev-Muzeyi
  7. Məmməd Səid Ordubadinin Ev-Muzeyi
  8. Cəlil Məmmədquluzadənin Ev-Muzeyi
  9. Əzim Əzimzadənin Ev-Muzeyi
  10. Abdulla Şaiqin Ev-Muzeyi
  11. Leopold və Mstislav Rostropoviçin Ev-Muzeyi
  12. Səttar Bəhlulzadənin Ev-Muzeyi
  13. Hüseyn Arifin Ev-Muzeyi
  14. İsrafil Məmmədovun Ev-Muzeyi
  15. Mir Cəlal Paşayevin Ev-Muzeyi
  16. Cəfər Cabbarlının Ev-Muzeyi
  17. Abbasqulu Ağa Bakıxanovun Ev-Muzeyi
  18. İsmayıl Dağıstanlının Xatirə Ev-Muzeyi
  19. Həzi Aslanovun Ev-Muzeyi
  20. Mirzə Ələkbər Sabirin Ev-Muzeyi
  21. Rəşid bəy Əfəndiyevin Ev-Muzeyi
  22. Sabit Rəhmanın Ev-Muzeyi
  23. Mirzə Fətəli Axundzadənin Ev-Muzeyi
  24. Bəxtiyar Vahabzadənin Ev-Muzeyi
  25. Qurban Primovun Ev-Muzeyi

Ermənistanın işğalı altında qalan muzeylər[redaktə | əsas redaktə]

  1. Üzeyir Hacıbəyovun Şuşadakı Ev-Muzeyi
  2. Cəbrayıl Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi

Maddi-mənəvi xəzinəmiz sayılan neçə-neçə tarixi abidəmiz, muzeylərimiz işğalçı erməni quldurları tərəfindən zəbt edilərək ya qarətə, ya da dağıntıya məruz qalmışdır. İşğal olunmuş ərazilərdə 762 mədəniyyət abidəsi və 1431 mədəniyyət müəssisəsi qalıb. Erməni faşistləri 22 muzeyi, 4 rəsm qalereyasını yoxa çıxarıblar.

1988-ci ildən başlayaraq erməni təcavüzü nəticəsində 100 mindən artıq əşyanın toplandığı 22 muzey işğal olunmuş ərazidə qalıb. Qarət edilmiş muzeylərdə Azərbaycan xalqının tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı qiymətli əşyalar, rəsm və heykəltəraşlıq əsərləri, dünya şöhrətli Azərbaycan xalçaları, xalça məmulatları, Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətlərinin xatirə əşyaları və digər eksponatlar toplanmışdı.

Ağdam çörək muzeyi Ermənistan ordusunun işğalından öncə

Bu muzeylərdə qorunub saxlanılan eksponatlar ermənilər tərəfindən ərazidən çıxarılıb. Təkcə Şuşa şəhərində 8 muzey fəaliyyət göstərirdi. Dövlət Qarabağ Tarixi Muzeyi, peşəkar Azərbaycan musiqisinin banisi, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun ev-muzeyi, vokal sənətimizin əsasını qoyan Bülbülün memorial muzeyi, görkəmli musiqiçi və rəssam Mir Mövsün Nəvvabın xatirə muzeyi, Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyinin Şuşa filialı, Şuşa tarix muzeyi, Ağdam Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Qubadlı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, Zəngilan Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi, görkəmli musiqiçi Qurban Primovun Ağdam rayonundakı xatirə muzeyi, Cəbrayıl, Füzuli, Xocalı rayonlarının tarix-diyarşünaslıq muzeyləri tamamilə qarət edilib. Keçmiş SSRİ-də yeganə olan Ağdam Çörək Muzeyi şəhərin bombalanması zamanı tamamilə yerlə-yeksan olub [1]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ 1 2 18 may - Beynəlxalq Muzeylər Günüdür

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azərbaycan_muzeyləri&oldid=5154534"