Azad və açıq mənbəli proqram təminatı
Azad və açıq mənbəli proqram təminatı — (qısaca AAMPT) həm azad proqram təminatı, həm də açıq mənbəli proqram təminatı kompüter proqramı kimi təsnif edilə bilər.[1] Beləliklə, əsər hər kəsin sərbəst surətdə köçürə, işində istifadə edə və istənilən şəkildə dəyişdirə biləcəyi lisenziyaya çevrilir; insanlar könüllü proqram qruplarını inkişaf etdirməyə təşviq edilir və mənbə kodu açıq şəkildə paylaşılır.[2]
AAMPT-ın istifadəsi; O, istifadəçilərə aparatları üzərində daha çox nəzarət, eləcə də artan təhlükəsizlik və sabitlik (xüsusilə zərərli proqram baxımından), məxfiliyin qorunması, o cümlədən proqram təminatı xərclərinin azaldılmasını təmin edir. Linux və OpenBSD kimi azad və açıq mənbəli əməliyyat sistemləri bu gün milyonlarla serverdə, stolüstü kompüterlərdə, smartfonlarda (Android kimi) və digər cihazlarda geniş şəkildə istifadə olunur. Bundan əlavə, Azad proqram lisenziyaları və açıq mənbə lisenziyaları bir çox proqram paketləri tərəfindən istifadə olunur.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1950, 1960 və 1970-ci illərdə azad proqram təminatının verdiyi azadlıqlar kompüter istifadəçiləri üçün daha çox yayılmışdı. Proqram təminatı, o cümlədən mənbə kodu kompüter istifadəçiləri arasında geniş şəkildə paylaşıldı. Əksər şirkətlər azad proqram təminatını təmin edən aparat əsaslı biznes modeli var idi. Daha sonra bu təşkilatların proqram mübadiləsini asanlaşdırmaq üçün bəzi təchizatçılar yaradılmışdır; nümunələr üçün SHARE və DECUS-a baxın.
1960-cı illərin sonlarında proqram təminatı ətrafında dominant biznes modeli indi dəyişirdi. Böyüməkdə olan və inkişaf etməkdə olan proqram təminatı sənayesində bu yeni şirkətlər aparat istehsalçısının qablaşdırılmış proqram məhsulları ilə rəqabət aparmaq əvəzinə, proqram təminatı hazırlayır və onu birbaşa satır, avadanlıq gəlirlərinin maliyyələşdirilməsindən daha çox gəlir əldə edirdi.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Why "Free Software" is better than "Open Source"". 2007-07-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-27.
- ↑ "What is free software". 1998-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-27.