Buqulma

Vikipediya, açıq ensiklopediya
(Böqelmə səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)
Keçid et: naviqasiya, axtar
Buqulma
tatar. Бөгелмә
rus. Бугульма
Gerb
Gerb


Məlumatlar
Ölkə Flag of Russia.svg Rusiya
Bölgə Flag of Tatarstan.svg Tatarıstan
Əsası qoyulub 1736
Ərazi 27,87[1] km²
Əhali 87 689 [2] nəfər (2013)
Əhali sıxlığı 3347 nəfər/km²
Nəqliyyat kodu 16, 116
Telefon kodu +7 (85594)
Poçt indeksi 423200,423230
İnternet saytı bugulma.tatar.ru

Buqulma (rus. Бугульма; tatar. Бөгелмә) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər Tatarıstan Respublikasına daxildir. Buqulma rayonunun mərkəzi.

Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]

Əh. 87,2 min (2014). 1736-cı ildən tatarların məskunlaşdığı kənd kimi məlumdur. [3]

Coğrafiyası[redaktə | əsas redaktə]

Buqulma-Belebey yüksəkliyinin yamaclarında, Buqulminka çayının Zay çayına (Volqa hövzəsi) töküldüyü yerdədir. Dəmiryol stansiyaları Avtomobil yolları qovşağı. Aeroport[3].

Tarixi[redaktə | əsas redaktə]

1741–45-ci illərdə burada Buqulma qəsəbəsi salınmışdı. 1781/82 –1796-cı illərdə Ufa canişinliyinin, 1796–1850-ci illərdə Orenburq quberniyasının, 1850–1920-ci illərdə Samara quberniyasının qəza şəhəri olmuşdur. 19-cu əsrin sonlarında Uralönü ərazidə ən iri yarmarkalardan biri-Vozdvijeniye yarmarkası Buqulmada keçirilirdi. Volqa–Buqulma dəmiryol xətti 1911-ci ildə şəhərdən keçmişdir. 1920-ci ildən Buqulma Tatarıstan MSSR-in tərkibində Buqulma kanto nunun (1920–30), Buqulma rayonunun (1930 ildən), Buqulma vilayətinin (1953) inzibati mərkəzi olmuşdur. Şəhər 1974-cü ilin baş planına əsasən tikilmişdır. Realnı məktəbin binası (19 əs -rin 2-ci yarısı), tacir Ş.L. Hakimova məxsus binalar kompleksi (20-ci əsrin əvvəlləri),Yelaçiçin (19-cu əsrin sonları), Klimovun(20-ciəsrin əvvəlləri) evləri, qadın gimnaziyasının binası (20 əsrin əvvəlləri) və s.saxlanılmışdır. [3]

Memarlıq[redaktə | əsas redaktə]

Kazan-Məryəm ana kilsəsi (1988–93), Gənclər sarayı (1994), “Yubileynı” buz sarayı (2003), “İrxan” məscidi (2005) şəhərin müasir memarlıq abidələridir. Şəhərdə Böyük Vətən müharibəsi memorialı, Buqulmanın 200-illiyinə həsr edilmiş abidə var. Buqulmada 3 ali məktəb (filialları); Mərkəzi kitabxana; diyar şünaslıq muzeyi (1929), Y. Haşekin ev muzeyi (1966; 1918 ildə Buqulmada komendant köməkçisi olmuşdur); Rus dram teatrı(1935; bina F. Qusarov tərəfindən 1898-ci ildə tikilmiş, 1932-ci ildə isə 2-ci mərtəbə inşa edilmişdir) və s. fəaliyyət göstərir.Buqulma Tatarıstanın iri neftçıxarma sənayesi mərkəzidir. Neft sənayesinin elmi tədqiqat və layihə institu (1956), “Tatneft -geofizika” (geol.-kəşfiyyat və mədən-geofizika işləri) fəaliyyət göstərir. 20-dən çox sənaye müəssisəsi neft və qaz sənayesi üçün aparatlar istehsal edir. Mexaniki (neft aparatları və s.), elektrik nasosları, “Neftavtomatika” (avtomatlaşdırma vasi tələri, qazıma və neft-mədən avadanlığı) təcrübə və s. zavodları; kərpic, çini, likör araq zavodları, tikiş fabriki və s. var. [3]

Qardaş şəhərlər[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ ДОКЛАД Магдеева Наиля Гамбаровича Главы Бугульминского муниципального района Республики Татарстан о достигнутых значениях показателей для оценки эффективности деятельности органов местного самоуправления Бугульминского муниципального района за 2008 год и их планируемых значениях на 3-летний период
  2. ↑ ФЕДЕРАЛЬНАЯ СЛУЖБА ГОСУДАРСТВЕННОЙ СТАТИСТИКИ. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Татарстан. Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2013 года
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Buqulma// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — V cild. Bakı, 2009. — Səh.: 62-63.
  4. ↑ Бугульма и турецкий город Айдын стали городами-побратимами на сайте Министерства культуры Республики Татарстан

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Buqulma&oldid=4073913"