Buqulma

Vikipediya, açıq ensiklopediya
(Böqelmə səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)
Jump to navigation Jump to search
Buqulma
tatar. Бөгелмә
rus. Бугульма
Gerb
Gerb


Məlumatlar
Ölkə Flag of Russia.svg Rusiya
Bölgə Flag of Tatarstan.svg Tatarıstan
Əsası qoyulub 1736
Ərazi 27,87[1] km²
Əhali 87 689 [2] nəfər (2013)
Əhali sıxlığı 3347 nəfər/km²
Nəqliyyat kodu 16, 116
Telefon kodu +7 (85594)
Poçt indeksi 423200,423230
İnternet saytı bugulma.tatar.ru

Buqulma (rus. Бугульма; tatar. Бөгелмә) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər Tatarıstan Respublikasına daxildir. Buqulma rayonunun mərkəzi.

Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]

Əh. 87,2 min (2014). 1736-cı ildən tatarların məskunlaşdığı kənd kimi məlumdur. [3]

Coğrafiyası[redaktə | əsas redaktə]

Buqulma-Belebey yüksəkliyinin yamaclarında, Buqulminka çayının Zay çayına (Volqa hövzəsi) töküldüyü yerdədir. Dəmiryol stansiyaları Avtomobil yolları qovşağı. Aeroport[3].

Tarixi[redaktə | əsas redaktə]

1741–45-ci illərdə burada Buqulma qəsəbəsi salınmışdı. 1781/82 –1796-cı illərdə Ufa canişinliyinin, 1796–1850-ci illərdə Orenburq quberniyasının, 1850–1920-ci illərdə Samara quberniyasının qəza şəhəri olmuşdur. 19-cu əsrin sonlarında Uralönü ərazidə ən iri yarmarkalardan biri-Vozdvijeniye yarmarkası Buqulmada keçirilirdi. Volqa–Buqulma dəmiryol xətti 1911-ci ildə şəhərdən keçmişdir. 1920-ci ildən Buqulma Tatarıstan MSSR-in tərkibində Buqulma kanto nunun (1920–30), Buqulma rayonunun (1930 ildən), Buqulma vilayətinin (1953) inzibati mərkəzi olmuşdur. Şəhər 1974-cü ilin baş planına əsasən tikilmişdır. Realnı məktəbin binası (19 əs -rin 2-ci yarısı), tacir Ş.L. Hakimova məxsus binalar kompleksi (20-ci əsrin əvvəlləri),Yelaçiçin (19-cu əsrin sonları), Klimovun(20-ciəsrin əvvəlləri) evləri, qadın gimnaziyasının binası (20 əsrin əvvəlləri) və s.saxlanılmışdır. [3]

Memarlıq[redaktə | əsas redaktə]

Kazan-Məryəm ana kilsəsi (1988–93), Gənclər sarayı (1994), “Yubileynı” buz sarayı (2003), “İrxan” məscidi (2005) şəhərin müasir memarlıq abidələridir. Şəhərdə Böyük Vətən müharibəsi memorialı, Buqulmanın 200-illiyinə həsr edilmiş abidə var. Buqulmada 3 ali məktəb (filialları); Mərkəzi kitabxana; diyar şünaslıq muzeyi (1929), Y. Haşekin ev muzeyi (1966; 1918 ildə Buqulmada komendant köməkçisi olmuşdur); Rus dram teatrı(1935; bina F. Qusarov tərəfindən 1898-ci ildə tikilmiş, 1932-ci ildə isə 2-ci mərtəbə inşa edilmişdir) və s. fəaliyyət göstərir.Buqulma Tatarıstanın iri neftçıxarma sənayesi mərkəzidir. Neft sənayesinin elmi tədqiqat və layihə institu (1956), “Tatneft -geofizika” (geol.-kəşfiyyat və mədən-geofizika işləri) fəaliyyət göstərir. 20-dən çox sənaye müəssisəsi neft və qaz sənayesi üçün aparatlar istehsal edir. Mexaniki (neft aparatları və s.), elektrik nasosları, “Neftavtomatika” (avtomatlaşdırma vasi tələri, qazıma və neft-mədən avadanlığı) təcrübə və s. zavodları; kərpic, çini, likör araq zavodları, tikiş fabriki və s. var. [3]

Qardaş şəhərlər[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ ДОКЛАД Магдеева Наиля Гамбаровича Главы Бугульминского муниципального района Республики Татарстан о достигнутых значениях показателей для оценки эффективности деятельности органов местного самоуправления Бугульминского муниципального района за 2008 год и их планируемых значениях на 3-летний период
  2. ↑ ФЕДЕРАЛЬНАЯ СЛУЖБА ГОСУДАРСТВЕННОЙ СТАТИСТИКИ. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Татарстан. Численность населения муниципальных образований Республики Татарстан на начало 2013 года
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Buqulma// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — V cild. Bakı, 2009. — Səh.: 62-63.
  4. ↑ Бугульма и турецкий город Айдын стали городами-побратимами на сайте Министерства культуры Республики Татарстан

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Buqulma&oldid=4073913"