Böyükağa Talıblı

Böyükağa Talıblı

Azərbaycan SSR xalq ədliyyə komissarı
1926 – 1930
Əvvəlki	Bahadır Vəlibəyov
Azərbaycan SSR Prokuroru^[1]
1930 – 1931
Əvvəlki	Bahadır Vəlibəyov
Sonrakı	Hüsü Hacıyev
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1897
Doğum yeri	Salyan, Cavad qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	1938
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ

Böyükağa Mirqasım oğlu Talıblı (1897, Salyan, Cavad qəzası – 1938, Bakı) — şair, publisist, dövlət xadimi, 1934-cü ildən AYB-nin üzvü. "Kommunist" qəzetinin ikinci rəsmi redaktoru olmuşdur (1921-ci il martın 30-dan 1921-ci il aprelin 15-dək).

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyükağa Mirqasım oğlu 1897-ci il martın 21-də Azərbaycanın Salyan rayonunda anadan olmuşdur. Bakı real məktəbində təhsil almışdır (1909–1915). Petroqrad vilayət komissarlığında müsəlman işləri üzrə təbliğat və təşviqat şöbəsinin müdiri, bir il sonra orada azərbaycanca buraxılan "Hürriyyət" qəzeti redaksiyasının əməkdaşı olmuş, xalq komissarlığında milli işlər üzrə müsəlman şöbəsinə müdir təyin edilmişdir.

Krım cəbhəsində əks-inqilabi qüvvələrə qarşı vuruşmuş, eyni zamanda "Melitopolskiye izvestiya" qəzeti redaksiyasında əməkdaşlıq etmişdir (1915–1920).

1920-ci ilin mayında Azərbaycana fəhlə-kəndli müfəttişliyi komissarının müavini vəzifəsinə göndərilmiş, sonra burada xalq təsərrüfatı şurasının sədri olmuşdur. Azərbaycan Xalq Ədliyyə komissarı, Mərkəzi Statistika İdarəsinin rəisi, Sovet quruluşu və hüquq İnstitutunun direktoru, respublika prokuroru, Bakı Plan İdarəsinin sədr müavini vəzifələrində işləmişdir (1923–1932).

"Keyf içində (1929), "Tövbə" (1930), "Dirək" (1971), "Seçilmiş əsərləri" (1938) kitablarının müəllifi olmuşdur.

8 yanvar 1937-ci il tarixdə 1934-1938-ci illərədə Zaqafqaziya Xalq Daxili İşlər Komissarları (XDİK) idarəsinə başçılıq etmiş Yuveliyan Sumbatov-Topuridzenin imzası ilə Böyükağa Talıblının həbsinə qərar qəbul olunub. 10 yanvar 1937-ci il tarixdə təhlükəsizlik baş leytenantı Atakişiyev və təhlükəsizlik mayoru Gerasimovun imzası ilə Böyükağa Talıblı Azərbaycan SSR cinayət məcəlləsinin 72-ci maddəsi ilə həbs edilərək Azərbaycan DİK idarəsinin həbs evində saxlanması qərara alınıb. Böyükağa Talıblı Azərbaycan SSR C/M-nin 64,69,70,73-cü maddələri ilə təqsirli bilinərək 12 oktyabr 1937-ci ildə güllələnməyə məhkum edilib. 14 oktyabr 1937-ci ildə isə, həyat yoldaşı N.Talıblı həbs olunaraq Bakı şəhərində ümumi rejimli həbsxanada saxlanılıb.

1938-ci ildə cəza tədbirləri dövründə öldürülmüşdür.^[2]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-20.
↑ "Repressiya qurbanları. Talıblı Böyükağa Mir Qasım oğlu – nasir, publisist, 1934-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü". 2021-03-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-26.

Azərbaycanın ədliyyə nazirləri

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
(1918–1920)

Ədliyyə Nazirliyi (1918-1920)	Xəlil bəy Xasməmmədov (1918) • Fətəli xan Xoyski (1918) • Teymur bəy Makinski (1918–1919) Aslan bəy Səfikürdski (1919) Xəlil bəy Xasməmmədov (1919-1920)

Azərbaycan Sovet
Sosialist Respublikası
(1920–1991)

Xalq Ədliyyə Komissarlığı
(1920–1946)

Əliheydər Qarayev (1920–1921) • İvanov (1921–1922) • Bahadır Vəlibəyov (1922–1926) • Böyükağa Talıblı (1926–1930) • Hüsü Hacıyev (1930–1931) • Böyükağa Talıblı (1931–1932) • Yaqub Məmmədov (1935–1936) • Əbdülhəmid Yaqubov (1934–1936) • Ayna Sultanova (1936–1937) • Hacı Raximov (1938–?) • İbrahim Əminov (?–1940) • Əmrulla Səmədzadə (1940–?)

Ədliyyə Nazirliyi
(1946–1959; 1970–1991)

Səfər Əliməmmədov (1946–1954) • İshaq Gülməmmədov (1954–1959) • Eyvaz Məmmədov (1970–1980) • Nəriman Yusifov (1980–1985) • Əlisaab Orucov (1985–1991)

Azərbaycan Respublikası
(1991-ci ildən)

Ədliyyə Nazirliyi	Əlisaab Orucov (1991–1992) • İlyas İsmayılov (1992–1995) • Südabə Həsənova (1998–2000) • Fikrət Məmmədov (2000–h. h.)

Azərbaycanın baş prokurorları
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920)	Xəlil bəy Xasməmmədov (28 may 1918 – 17 iyun 1918) Fətəli xan Xoyski (17 iyun 1918 – 7 dekabr 1918) Teymur bəy Makinski (26 dekabr 1918 – 14 mart 1919) Aslan bəy Səfikürdski (14 mart 1919 – 22 dekabr 1919) Xəlil bəy Xasməmmədov (22 dekabr 1919 – 1 aprel 1920)
Azərbaycan SSR (1920-1991)	Əliheydər Qarayev (28 aprel 1920 – 1921) İvanov (1921 – 1922) Bahadır Vəlibəyov (1922 – 1926) Böyükağa Talıblı (1926 – 1930) Hüsü Hacıyev (1930 – 1931) Böyükağa Talıblı (1931 – 1932) Ayna Sultanova (1933 – 1934) Yaqub Məmmədov (1935 – 1936) Bahadır Vəlibəyov (1930 – 1937) Ağahüseyn Əlihüseynov (1938 – 1941) Cəbrayıl Cəbrayılzadə (1941 – 1943) Xəlil Əfəndiyev (1943 – 1948) Əliabbas Əliyev (1948 – 1951) Hacı Rəhimov (1951 – 1954) Adil Babayev (1951 – 1954) Seyfulla Əkbərov (1951 – 1963) Qambay Məmmədov (1963 – 1976) Abbas Zamanov (1976 – 1985) İlyas İsmayılov(1985 – 1990)
Azərbaycan Respublikası (1991 – indiyə kimi)	İsmət Qayıbov (23 yanvar 1990 – 29 may 1991) Murad Babayev (1991 – 1992) İxtiyar Şirin (1992 – 1993) Əli Ömərov (1993 – 1994) Eldar Həsənov (1995 – 2000) Zakir Qaralov (25 aprel 2000 – 1 may 2020) Kamran Əliyev (1 may 2020 - Hal-hazırda)