Bavariya krallığı
| 1805–1918 | |||||||||||||
Himni: Bayerische Königshymne | |||||||||||||
 Alman Konfederasiyası (tünd boz) və Avropa daxilində Bavariya Krallığının yerləşməsi (yaşıl), 1815-ci il | |||||||||||||
.svg) Pfals anklavı ilə Alman İmperiyası daxilindəki Bavariya Krallığı | |||||||||||||
| Statusu | Electorate of the Holy Roman Empire (1805–1806) State of the Confederation of the Rhine (1806–13) State of the German Confederation (1815–66) Federal State of the German Empire (1871–1918) | ||||||||||||
| Paytaxtı | Münhen | ||||||||||||
| Rəsmi dilləri | alman dili | ||||||||||||
| Ümumi dilləri | Bavariya və yuxarı alman dialektləri | ||||||||||||
| Dini | |||||||||||||
| İdarəetmə forması | Konstitusiyalı monarxiya | ||||||||||||
| Kral | |||||||||||||
• 1805–1825 | I Maksimilian | ||||||||||||
• 1825–1848 | I Lüdviq | ||||||||||||
• 1848–1864 | II Maksimilian | ||||||||||||
• 1864–1886 | II Lüdviq | ||||||||||||
• 1886–1913 | I Otto | ||||||||||||
• 1913–1918 | III Lüdviq | ||||||||||||
| Regent şahzadə | |||||||||||||
• 1886–1912 | Luitpold | ||||||||||||
• 1912–1913 | III Lüdviq | ||||||||||||
| Baş nazir | |||||||||||||
• 1806–1817 | Maksimilian fon Montjela | ||||||||||||
• 1912–1917 | Georg fon Hertlinq | ||||||||||||
• 1917–1918 | Otto fon Dandl | ||||||||||||
| Qanunverici orqanı | Landtaq | ||||||||||||
• Yuxarı palata | Reyxsrat | ||||||||||||
• Aşağı palata | Deputatlar palatası | ||||||||||||
| Tarixi dövr | Yeni imperializm/I BDM | ||||||||||||
| 26 dekabr 1805 | |||||||||||||
• Yaranması | 26 dekabr1805 | ||||||||||||
| 8 oktyabr 1813 | |||||||||||||
| 30 may 1814 | |||||||||||||
| 18 yanvar 1871 | |||||||||||||
| 9 noyabr 1918 | |||||||||||||
| 12 noyabr1918 | |||||||||||||
| Ərazisi | |||||||||||||
• Ümumi |
| ||||||||||||
| 1910 | 75,865 km2 (29,292 kv. mil) | ||||||||||||
| Əhalisi | |||||||||||||
• 1910 | 6,524,372 | ||||||||||||
| Valyutası | Bavariya quldeni (1806–1873) Qızıl reyxsmarka (1873–1914) Kağız reyxsmarka (1914–1918) | ||||||||||||
| |||||||||||||
.svg)
Bavariya Krallığı (alm. Königreich Bayern, bav. Kinereich Bayern) — Almaniyanın cənub-şərqində 1806-1918-ci illərdə mövcud olan dövlət.
Vittelsbax sülaləsindən olan I Maksimilian 1806-cı ildə Bavariyanın ilk kralı oldu. Monarxiya, 1918-ci ildə krallıq dağılana qədər, Vittelsbax sülaləsi tərəfindən idarə edildi. Müasir Bavariyanın sərhədlərinin çoxu 1814-cü il Paris müqaviləsindən sonra qurulmuşdur. Buna əsasən, Bavariya Avstriya Tirol və Vorarlbergdən imtina etdi, lakin Aşaffenburq və Hessen-Darmştadt ərazisinin bir hissəsini aldı. 1871-ci ildə Bavariya Krallığı Prussiyadan sonra ikinci ən böyük muxtar dövlət qurumu olaraq vahid Alman İmperiyasının bir hissəsi oldu. Bavariya krallığının müasir varisi Almaniyada eyni adlı federal torpaqdır.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1 yanvar 1806 cı ildə IV Maks Yozef I Maks kimi taxta çıxaraq Reyn ittifaqına daxil olur. Onun naziri Montgels sərt dövlət sistemini qurur. 1808-ci ildə konstitusiya ilk dəfə olaraq hamının qanun qarşısında eyni olduğunu, mülkiyyətin və şəxsiyyətin qorunması, vicdan azadlığı və məhkəmələrin sərbəstliyini təmin etmiş olur. Bu konstitusiya 1818 ci ildə Bavariyanın demokratik parlament idarəçiliyinin əsasını qoymuş olur. Bu dövrdən Bavariya parlamenti iki palatadan: deputatlar və dövlət şurası üzvləri palatasından ibarətdir.
II Lüdviqin zamanında (1864 - 1886) Bavariya Prussiya və Fransaya qarşı müharibələrdə iştirak etmişdir. 1866-cı ildə Avstriya-Prussiya müharibəsində Avsriya tərəfindən, 1870-1871 ci illərdə isə Fransa-Prussiya müharibəsi zamanı Fransaya qarşı Prussiya tərəfindən çıxış etmişdir. Fransa- almaniya müharibəsindən sonra bavariya yenidən Almaniya imperiyasına qatılmışdır. II Lüdviq "Nağıl kralı" kimi tanınan, siyasətdən uzaqlaşaraq öz malikanəsinin tikintisilə məşğul olur. Beləliklə dayısı şahzadə regent Luitpold öz oğlu III Lüdviq ilə Bavariyanı 738 il idarə etmiş Vittelsbaxların sonuncu nümayəndələri olurlar.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 Allerhöchste Verordnung, die Territorial-Eintheilung des Königreichs Baiern betreffend (alm.). // Königlich-Baierisches Regierungsblatt 1808.Vol. 1808, burax. XXXIII.