Cümə məscidi (Sabunçu)
| Cümə məscidi | |
|---|---|
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər |
 Bakı |
| Yerləşir | Sabunçu, Əfəndiyev küçəsi 22 |
| Sifarişçi | Əli bəy Aşurbəyov |
| Tikilmə tarixi | 1886 |
| İstinad nöm. | 3218 |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| Bölmə | Memarlıq abidələri |
Sabunçu Cümə məscidi — Azərbaycanda Sabunçu qəsəbəsində yerləşən XIX əsrə aid yerli əhəmiyyətli tarix-memarlıq abidəsi, məscid.
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Haqqında
[redaktə | mənbəni redaktə et]Sabunçu Cümə məscidi qəsəbənin qədim hissəsində 1897-ci ildə Əli bəy Aşurbəyov tərəfindən tikdirilib.[1]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar. Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi. Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1933-cü ildə isə 17 idi.[2] Sabunçu Cümə məscidi də bu dövrdə ibadətə bağlanıb. 1992-ci ilə qədər məscidin binasından anbar və müxtəlif təyinatlı sex kimi istifadə ediblər. Bu dövrdə məscidin binasında 2 dəfə yanğın da baş verib.[1]
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra 1992-ci ildə məscidin fəaliyyəti bərpa edilib.[3] Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[4]
Memarlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Cümə məscidi iki mərtəbədən ibarət olub. Birinci mərtəbədəki sütunların qalınlığı 2,5 metrdir və sal daşlardan tikilib. Sütunlar 12 ədəd tağla bir-biri ilə birləşib. İbadət zalının iç sahəsi 16x19 metr, yonulmuş sal daşlardan hörülmüş divarların qalınlığı isə 1 metrdir.[1] Mehrabı məscidin mərkəz hissəsindədir və hündürlüyü 5 metrdir. Məscidin yerdən günbəzədək hündürlüyü 10 metrdir. Günbəzin diametri isə 6 metrdir.[1] Məscidin sahəsi 500 kvadrat metrdir.[5]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 56. ISBN 964-8121-59-1. 2021-07-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- ↑ Arif Yunusov. Ислам в Азербайджане (PDF). Bakı: Zaman. 2004. səh. 78. ISBN 9952-8052-0-9. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ "Bakı şəhəri Sabunçu qəsəbəsi Cümə məscidi". sirat.az. 2021-10-29. 2023-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-03.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ "Sabunçu rayonu ərazisində mövcud olan məscidlər haqqında məlumat". sabunchu-ih.gov.az. İstifadə tarixi: 2024-09-03.