Cərrahilik
| İslam |
|---|
| İslamda iman |
| Allah • Allahın varlığı və təkliyi • Mələklər • Müqəddəs kitablar • Məhəmməd peyğəmbər və digər peyğəmbərlər • İmamət • Axirət • Kəlmeyi-şəhadət |
| Firuiddin |
| Namaz • Zəkat • Xüms • Oruc • Həcc |
| İslamda xüsusi günlər |
| Besət bayramı • Ramazan bayramı • Qurban bayramı • Qədir-Xum |
| Quran |
| Sünni • Hədis • Təsəvvüf · Fiqh • Kəlam • Şəriət |
| İslam tarixi |
| Əhli-Beyt • Səhabə • Şiəlik • Sünnilik • Xaricilik • Dörd xəlifə • İmamət • Məhəmməd |
       |
Cərrahilik (osm. جراحية) bir İslam təriqəti, Xəlvətiyyənin qolu olan Ramazaniyyənin alt şöbəsi. Cərrahilik adını qurucusu olan Nurəddin Məhəmməd ibn Abdullah ər-Rumi əl-İstanbuli əl-Cərrahidən alır. 17-ci əsrin sonlarında qurulmuş olan Cərrahi təriqəti, qədim İstanbulun ən çox yayılmış təriqətlərindən biri idi.
Qədim Cərrahi təkyələri
[redaktə | vikimətni redaktə et]30 noyabr 1925 tarixində Təkyə və zaviyələrin bağlanmasına dair qanun qüvvəyə mindiyində, İstanbulda olan Cərrahi təkyələri bunlar idi:
- Arif Dədə təkyəsi, Üsküdar, Mehmet Ağa Camii
- Çaylaqzadə təkyəsi, Nuruosmaniyyə
- Halil Nizaməddin təkyəsi, Ədirnəqapı, Acıçeşmə
- İplikçi təkyəsi, Otluqçu Yoxuşu
- Qarabaş təkyəsi, Rumelihisarı
- Qaragöz təkyəsi, Silivriqapı
- Nurəddin Cərrahi təkyəsi, Qaragömrük (Asitanə)
- Sərtarikzadə təkyəsi, Eyyub Nişancası
- Sərtarikzadə təkyəsi, Fatih, Qumrulu Məscid yanı
- Şeyz Əli təkyəsi, Otlaqçılar
- Tameşvar təkyəsi, Eyyub
- Yağcızadə (Balaban) təkyəsi, Üsküdar, Balaban Körpüsü
- Yəsarizadə (Ordu Şeyxi) təkyəsi, Sofular
- Ulduz Dədə təkyəsi, Bağçaqapı, Ulduz Hamamı yanı
Cərrahi şeyxləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Cərrahi təriqətinin asitanə postnişinlərinin adları belə idi:
- Nurəddin Cərrahi (1678–1720)
- Süleyman Vəliyüddin Əfəndi (1673–1745)
- Mehmet Hüsaməddin Əfəndi (1675–1754)
- Sərtarikzadə Mehmet Əmin Əfəndi (1686–1758)
- Seyid Əbdüləziz Əfəndi (1700–1760)
- Yəhya Şərafəddin Əfəndi (1650–1770)
- Abduşşəkur Əfəndi (1686–1773)
- İbrahim Əfəndi (1697–1779)
- Morevi Mehmet Əmin Əfəndi (1730–1794)
- Abdurrəhman Hilmi Əfəndi (1688–1800)
- Mehmet Sadıq Əfəndi (1738–1800)
- Hafiz Mustafa Əfəndi (1715–1804)
- Qadı Mehmet Əfəndi (1742–1805)
- Mehmet Arif Dədə (1747–1822)
- Əbdüləziz Zihni Əfəndi (1798–1853)
- Yəhya Qalib Həyati Əfəndi (1832–1897)
- Mehmet Rza Yaşar Əfəndi (1845–1912)
- İbrahim Fəxrəddin Əfəndi (1886–1966)
- Müzəffər Ozaq (1916–1985)
- Səfər Dal (1926–1999)
- Ömər Tuğrul İnançər (1946–2022)
- Ahmət Özhan (1950-…)
Xarici keçidlər
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Cərrahi təriqətinin Nyu-York şöbəsi
- Cərrahi təriqətinin Kanada şöbəsi
- Cərrahi təriqətinin Argentina şöbəsi Arxivləşdirilib 2005-12-30 at the Wayback Machine
- Cərrahi təriqətinin Çikaqo şöbəsi Arxivləşdirilib 2005-04-09 at the Wayback Machine
- Cərrahi təriqətinin Los-Anceles şöbəsi Arxivləşdirilib 2014-07-14 at the Wayback Machine
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Cərrahilik: Hz. Pir Nurəddin Cərrahi və Cərrahi Təriqəti, Mehmet Camal Öztürk, "Gelenek" Nəşriyyatı, 2004, ISBN 9758861263
- Gönül Cərrahı Nurəddin Cərrahi və Cərrahiler, Mustafa Özdamar, "Kırk Kandil" Yayınevi, 2011, ISBN 9758225332
- Anadolu Ərənləri, Nəzihə Araz, "Özgür" Nəşriyyatı, ISBN 9754471193
- Təsəvvüf Tarii, Mehmet Əli Ayni, "Kitabevi" Nəşriyyatı, ISBN 9757321026
- Təkkələr və Zaviyələr, Mustafa Qara, "Dergah" Nəəşriyyatı, 2013, ISBN 9759954406
- Təsəvvüf və Təriqətlər Tarixi, Mustafa Qara, "Dergah" Nəşriyyatı, 2013, ISBN 9759953379
- İslamda Məzhəblər və İnanç Yolları Ansiklopediyası, "Güneş" Qəzet Nəşriyyatı
- İstanbul Mədəniyyət və Sənət Ansiklopediyası, "Tercüman Gazetesi Kültür" Nəşriyyatı, 1983