Cabir ibn Əflah

Cabir ibn Əflah
Əbu Məhəmməd Cabir ibn Əflah əl-İşbili
Doğum tarixi:	XII əsr
Milliyyəti:	ərəb
Fəaliyyəti:	riyaziyyatçı, astronom

Əbu Məhəmməd Cabir ibn Əflah əl-İşbili (ərəb. أبو محمد جابر بن أفلح‎‎), (XII əsrin birinci yarısı.) — ərəb riyaziyyatçısı və astronumu. Sevilyada yaşamışdır. Orta əsrlərdə Qərbi Avropada Geber Hispalensis adıyla məşhur idi.

Torkvetum, Cabbar ibn Əflah tərəfindən ixtira edilmişdir

"Almaqesta təkmilləşdirilməsi" və "Fiqurlar haqqında traktat" yazıb. Cabirin bu traktatları, Kremon Gerard tərəfindən latın dilinə tərcümə edilib və Qərbi Avropada triqonometriyanın inkişafına gözə çarpan təsiri göstərib. Cabir ilk dəfə düzbucaqlı sferik üçbucağın iki bucaq və onlar arasındakı katet nisbətini isbat etmişdir (Qebera qaydası):

$~\cos \alpha= \cos a\sin \beta.$

Cabir ibn Əflah torkvetumun (astronomik alət) ixtiraçısıdır.

Ədəbiyyat

• Матвиевская Г. П., Розенфельд Б. А. Математики и астрономы мусульманского средневековья и их труды (VIII—XVII вв.). В 3 т. М.: Наука, 1983.
• Матвиевская Г. П. Очерки истории тригонометрии. Ташкент: Фан, 1990.