Ceyms Çedvik (20.10.1891, Mançester – 24.7.1974 ) — ingilis fiziki, London Kral Cəmiyyəti nin üzvü (1927 ). Nobel mükafatı laureatı (1935 ). Ernest Rezerford un şagirdi.[1]
Mançester və Kembric universitetlərini bitirmişdir. Kembric Universiteti ndə dərs demiş və Kavendiş laboratoriyasının direktor müavini (1923 – 35 ), Liverpul Universiteti nin professoru (1935 –48 ) olmuşdur. Əsas işləri atom nüvəsi fizika sına aiddir. 1914 -cü ildə beta-şüalanma nın kəsilməz enerji spektrini kəşf etmişdir. İlk işləri radioaktiv liyə həsr olunmuşdur.[1]
Kavendiş laboratoriyası fizikanın bəzi böyük kəşflərinin məkanı idi.
1874 -cü ildə Dyuk Devonşir tərəfindən təsis edilib (Kavendiş ailəsinin adı idi), ilk professor isə Ceyms Clerk Maksvell idi.
1920 -ci ildə eksperimental olaraq nüvənin yükünün elementin sıra nömrəsinə bərabər olmasını təsdiq etmişdir. Alfa-zərrəciklərin təsiri altında elementlərin çevrilməsini (Ernest Rezerford la birlikdə) və qamma-kvantlarla elektron-pozitron cütünün əmələ gəlməsini öyrənmişdir (P. Blekket və C. Ok kialini ilə birlikdə ). Çedvikin ən böyük xidmətlərindən biri, berillium hədəfi alfa-hissəciklər seli ilə şüalandırarkən neytronu kəşf etməsidir (1932 ). 1934 –35 -ci illərdə əməkdaşı M. Qoldhaberlə birlikdə qamma-kvantların təsiri altında deytronun neytron və protona fotodissosiasiyasına aid təcrübələr qoymuşdur. 1943 –45 -ci illərdə Los-Alamos (ABŞ ) laboratoriyasında atom bombasının layihəsi üzərində işləyən ingilis alimləri qrupuna rəhbərlik etmişdir.[1]
Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatları1901–1925
1901 - Vilhelm Rentgen · 1902 - Hendrik Lorens , Piter Zeyeman · 1903- Antuan Anri Bekkerel , Pyer Küri , Mariya Sklodovskaya-Küri · 1904 - Con Uilyam Strett · 1905 - Filipp Lenard · 1906 - Cozef Con Tomson · 1907 - Albert Maykelson · 1908 - Qabriel Lipman · 1909 - Qulyelmo Markoni və Karl Braun · 1910 - Yan Van-der-Vaals · 1911 - Vilgelm Vin · 1912 - Nils Dalen · 1913 - Xeyke Kamerlinq-Onnes · 1914 - Maks fon Laue · 1915 - Uilyam Henri Breqq və Uilyam Lorens Breqq · 1916 - verilməmişdir · 1917 - Çarlz Barkla · 1918 - Maks Plank · 1919 - Yohannes Ştark · 1920 - Şarl Gilyom · 1921 - Albert Eynşteyn · 1922 - Nils Bor · 1923 - Robert Milliken · 1924 - Karl Siqban · 1925 - Ceyms Frank və Qustav Herts 1926–1950
1926 - Jan Perren · 1927 - Artur Kompton , Çarlz Vilson · 1928 - Ouen Riçardson · 1929 - Lui-Viktor de Broyl · 1930 - Çandrasekxara Raman · 1931 - verilməmişdir · 1932 - Verner Heyzenberq · 1933 - Ervin Şrödinger , Pol Dirak · 1934 verilməmişdir · 1935 - Ceyms Çedvik · 1936 - Viktor Hess , Karl Anderson · 1937 - Klinton Devisson , Corc Tomson · 1938 - Enriko Fermi · 1939 - Ernest Lourens · 1940-42 verilməmişdir · 1943 - Otto Ştern · 1944 - İzidor Rabi · 1945 - Volfqanq Pauli · 1946 - Persi Bricmen · 1947 - Eduard Eplton · 1948 - Patrik Blekett · 1949 - Xideki Yukava · 1950 - Sesil Pauell 1951–1975
1951 - Con Kokroft , Ernest Uolton · 1952 - Feliks Blox , Eduard Pörsell · 1953 - Frits Sernike · 1954 - Maks Born · 1955 - Uillis Lemb , Polikarp Kuş · 1956 - Uilyam Şokli , Con Bardin , Uolter Bratteyn · 1957 - Yanq Çjennin , Li Tzundao · 1958 - Pavel Çerenkov , İlya Frank , İgor Tamm · 1959 - Emilio Seqre , Ouen Çemberlen · 1960 - Donald Qlazer · 1961 - Robert Hofstedter , Rudolf Mössbauer · 1962 - Lev Landau · 1963 - Yucin Viqner , Mariya Göppert-Mayer , Yohannes Hans Daniel Yensen · 1964 - Çarlz Tauns , Nikolay Basov , Aleksandr Proxorov · 1965 - Sinyitiro Tomonaqa , Culius Şvinger , Riçard Feynman · 1966 - Alfred Kastler · 1967 - Hans Bete · 1968 - Luis Alvares · 1969 - Marri Gell-Mann · 1970 - Hannes Alfven · 1971 - Dennis Qabor · 1972 - Con Bardin , Leon Kuper , Con Şriffer · 1973 - Leo Esaki , Ayvar Caveyer , Brayan Cozefson · 1974 - Martin Rayl , Entoni Xyuiş · 1975 - Oge Bor , Bencamin Mottelson , Ceyms Reynuoter 1976–2000
1976 - Berton Rixter , Semuel Tinq · 1977 - Filip Anderson , Nevill Mott , Con Van Flek · 1978 - Pyotr Kapitsa · 1979 - Şeldon Qleşou , Əbdus Salam , Stiven Vaynberq · 1980 - Ceyms Kronin , Val Fitç · 1981 - Nikolas Blomberqen , Artur Şavlov , Kay Siqban · 1982 - Kennet Vilson · 1983 - Subraxmanyan Çandrasekar , Uilyam Fauler · 1984 - Karlo Rubbia , Simon van der Mer · 1985 - Klaus fon Klitsinq · 1986 - Ernst Ruska , Gerd Binninq , Heynrix Rorer · 1987 - Yohannes Bednorts , Karl Müller · 1988 - Leon Lederman , Melvin Şvarts , Cek Steynberger · 1989 - Norman Ramzey , Hans Demelt , Volfqanq Paul · 1990 - Cerom Fridman , Henri Kendall , Riçard Teylor · 1991 - Pyer de Jen · 1992 - Jorj Şarpak · 1993 - Rassel Hals , Cozef Teylor · 1994 - Bertram Brokhauz , Klifford Şall · 1995 - Martin Perl , Frederik Reynes · 1996 - Devid Li , Duqlas Oşeroff , Robert Riçardson · 1997 - Stiven Çu , Klod Koen-Tannudjı , Uilyam Filips · 1998 - Robert Laflin , Xorst Ştermer , Daniel Tsui · 1999 - Gerardus 't Hooft , Martinus Veltman · 2000 - Jores Alförov , Herbert Krömer , Cek Kilbi 2001–indiyə kimi
2001 - Erik Kornell , Volfqanq Ketterle , Karl Viman · 2002 - Raymond Devis , Masatoşi Koşiba , Rikardo Cakoni · 2003 - Aleksey Abrikosov , Vitali Ginzburq , Entoni Legget · 2004 - Devid Qross , Xyu Politser , Frenk Vilçek · 2005 - Roy Qlauber , Con Holl , Teodor Hanş · 2006 - Con Mater , Corc Smut · 2007 - Albert Fert , Peter Qrünberq · 2008 - · 2009 - Çarls K. Kao , Uillard S. Boyl , Corc E. Smit · 2010 - Konstantin Novselov , Andrey Qeym · 2011 - Saul Perlmutter , Brayn Skmidt , Adam Riess · 2012 - Serge Haroçe , David Uineland · 2013 - Peter Higgs , François Englert · 2014 - İsamu Akasaki , Hiroşi Amano , Syuci Nakamura · 2015 - Takaaki Kacita , Artur Makdonald · 2016 - Devid Taules , Dunkan Holdeyn , Maykl Kosterlits · 2017 - Rayner Vays , Kip Torn , Barri Bariş · 2018 - Artur Eşkin , Jerar Muru , Donna Striklend · 2019 - Ceyms Pibls , Mişel Mayor , Didye Keloz
İngiltərə
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
