Dəlicincilim
| Dəlicincilim | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Dəlicincilim |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Dəlicincilim (lat. Cerastium) — qərənfilçiçəklilər sırasının qərənfilkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Bu cinsin adı yunancada keras- "buynuz" sözündən yaranmışdır. Yer kürəsində bitən 60 növ birillik və çoxillik bitkisi məlumdur. Yaşıllaşdırmada onların təxminən 15 növündən istifadə olunur. Bibersteyn dəlicincilim (Krım edelveysi) (C.bibersteinii) hündürlüyü 25 sm-ə çatan, gövdəsi sürünən bitkidir. Düz çiçəkləri yarımçətirə yığılmışdır. Ağ çiçək tacının diametri 1,5 sm-dir. Bu bitkinin vətəni Krımdır. 1820-ci ildən gülçülükdə istifadə olunur. Dəlicincilim qışa azdavamlıdır, yarpaqları kül rəngli tüklərlə örtülmüş keçəli dəlicincilim (C. tomentosum) növü də məlumdur. Dəlicincilimi kolun bölünməsi ilə çoxaltmaq məqsədəuyğundur. Bitkinin köçürülməsi üçün ən azı 4 yaşı olmalıdır. Dəlicincilimi qələmlə də çoxaltmaq mümkündür. Yaşıl qələmlər torpaqda kök salır. Toxumla çoxaltdıqda toxumları payızda torpağa əkirlər. Yazda əmələ gələn cücərtiləri daimi yerə köçürmək olar. Azərbaycanda cinsin 25 növü bitir.
Növləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Cerastium aleuticum
- Cerastium alpinum
- Cerastium arcticum
- Cerastium arvense
- Cerastium beeringinanum
- Cerastium biebersteinii
- Cerastium brachypetalum
- Cerastium dichotomum
- Cerastium dubium
- Cerastium fontanum
- Cerastium glomeratum
- Cerastium nigrescens
- Cerastium tomentosum
Azərbaycanın dərman bitkiləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- İkirəng çoğan (Gypsophila bicolor (Freyn et Sint.) Grossh.)
- Başcıqlı çoğan (Gypsophila capitata Bieb.)
- Daur çoğanı (Gypsophila dahurica Turcz. ex Fensl)
- Süpürgəvari çoğan (Gypsophila paniculata L.)
Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov (botanik) "Gülçülük ensiklopediyası": Bakı: "Azərbaycan"-2016. http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine
- ↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. səh. 199. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 1. səh. 437.