Dəndərə məbəd kompleksi
Dəndərə məbəd kompleksi (q.misir Iunet və ya Tantere) — Misirin Dəndərə şəhərindən təqribən 2.5 kilometr (1.6 mil) ) məsafədə yerləşir. Misirdə ən yaxşı qorunan məbəd komplekslərindən biridir. Ərazi Abidosun cənubunda, Yuxarı Misirin altıncı nomu kimi istifadə olunurdu.
Hathor məbədi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kompleksdə üstünlük təşkil edən bina Hathor məbədidir. Məbəd orta padşahlıq dövründən başlayaraq Roma imperatoru Trayanın dövrünə qədər eyni yerdə olmuş, lakin bir qədər dəyişdirilmişdir.[1] Mövcud strukturun tikintisi e.ə. 54-cü ilin iyulunda XII Ptolemey Neos Dionisin dövründə başlamışdır.[2][3] və hipostil zalı Tiberi dövründə tikilmişdir.[4]
Trayan Misirdə binalar tikməkdə və onları bəzəməkdə kifayət qədər fəal idi. O, Domisian ilə birlikdə Hathor məbədinin propilonunda səhnələr təqdim etmişdir. Onun kartuşu İsnadakı Xnum məbədinin sütun şaftlarında da müşahidə olunur.[5]
Dəndərə zodiakı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Heykəlləşdirilmiş Dəndərə zodiakı son dövrlərə aid Yunan-Roma məbədində tapılan relyefdir. Burada buğa və tərəzi təsvirlərini ehtiva edən geniş yayılmış relyefdir. Onun eskizi Napoleonun Misirə yürüşü zamanı hazırlanmışdır. 1820-ci ildə Fransa müstəmləkəçiləri tərəfindən məbədin tavanından çıxarılaraq saxta ilə əvəz edilmişdir. Onlara Misir hökmdarı Məhəmməd Əli Paşadan icazə alması və ya oğurlamaları ilə bağlı mübahisələr var. Əsli indi Luvrdadır.[6] Şampolyon bunun Ptolemey dövrünə aid olduğunu təxmin etmişdir. Müasir misirşünaslar bunu eramızdan əvvəl I əsrə aid edirlər.[7]
Dəndərə işığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hathor məbədində mavi suzanbağı çiçəyindən çıxan ilan şəklində Horun təsvir edildiyi daş relyeflər var. O, altı relyefdə Nutun bətnində təmsil edilən "hn" adlı oval qabın içində təsvir edilmişdir.[8][9]
Roma mammisisi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Roma mammisisi Trayan və Mark Avrelinin hakimiyyətləri dövrünə aid bir əlavə binadır. Burada Misir tanrılarına qurban verən Trayanın çoxsaylı relyeflərini görmək olar.[10]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Kipfer, Barbara Ann. Encyclopedic Dictionary of Archaeology. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers. 2000. səh. 153. ISBN 0-306-46158-7. 2021-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-28.
- ↑ Bard, Kathryn A. Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt (ingilis). Routledge. 2005. səh. 252. ISBN 978-1-134-66525-9. 2022-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-28.
- ↑ Bard, Kathryn A. Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt (ingilis). Routledge. 2005. səh. 252. ISBN 978-1-134-66525-9. 2022-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-28.
- ↑ Wilkinson, Richard H. The Temples of Ancient Egypt. Thames & Hudson. 2000. səh. 149.
- ↑ "Trajan was, in fact, quite active in Egypt. Separate scenes of Domitian and Trajan making offerings to the gods appear on reliefs on the propylon of the Temple of Hathor at Dendera. There are cartouches of Domitian and Trajan on the column shafts of the Temple of Knum at Esna, and on the exterior a frieze text mentions Domitian, Trajan, and Hadrian" Stadter, Philip A.; Stockt, L. Van der. Sage and Emperor: Plutarch, Greek Intellectuals, and Roman Power in the Time of Trajan (98-117 A.D.) (ingilis). Leuven University Press. 2002. səh. 75. ISBN 978-90-5867-239-1. 2021-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-28.
- ↑ "Egypt's Most Wanted: An Antiquities Wish List". HISTORY.com. 2018-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-24.
- ↑ "The Zodiac of Dendera". Napoleon and the Scientific Expedition to Egypt. Linda Hall Library. 14 March 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ Waitkus, Wolfgang. Die Texte in den unteren Krypten des Hathortempels von Dendera: ihre Aussagen zur Funktion und Bedeutung dieser Räume [The texts in the lower crypts of the Hathor temples of Dendera: their statements for the function and meaning of these areas] (German). Mainz. 1997. ISBN 3-8053-2322-0.
- ↑ Grenville, Keith. "Dendera Temple Crypt". The Egyptian Society of South Africa. 25 April 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ Bard, Kathryn A. Encyclopedia of the Archaeology of Ancient Egypt (ingilis). Routledge. 2005. səh. 252. ISBN 978-1-134-66525-9. 2022-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-28.
Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Jed Z. Buchwald, "Egyptian Stars under Paris Skies Arxivləşdirilib 2011-01-07 at the Wayback Machine". pr.caltech.edu.
- R. A. Parker, "Ancient Egyptian Astronomy Arxivləşdirilib 2019-09-27 at the Wayback Machine". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences, Vol. 276, No. 1257, The Place of Astronomy in the Ancient World (May 2, 1974), pp. 51–65
- Marshall Clagett, "Ancient Egyptian Science: A Source Book". Diane, 1989. ISBN 0-87169-214-7
- William Henry and Davenport Adams "Egypt Past and Present: Described and Illustrated". T. Nelson and Sons, 1885. 380 pages. Page 218 - 226
- The Dendera Reliefs Arxivləşdirilib 2019-05-10 at the Wayback Machine, Catchpenny Mysteries.
- Frank Dörnenburg, Electric lights in Egypt?. 2004. (ed. An analysis of how the Egyptians didn't have electricity).
- Mariette, Auguste, Dendérah, Bookshop A. Franck, Paris, 1875.
- Fischer, H.G., Dendera in the third millennium B.C. down to the theban domination of upper Egypt, J.J. Augustin publisher, New York, 1968.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Dəndərə Temple complex. satellite-sightseer.com.
- Dəndərə (French)
- High-resolution Images of Dəndərə Temple Ceiling
