Dalğa paketi

Dispersiyalı dalğa paketi

Dalğa paketi — hər bir zamananında fəzanın məhdud oblastını tutan yayılan dalğa sahəsi.

Təsviri

İstənilən təbiətli dalğalarda (akustik, elektromaqnit və b.) baş verə bilər. Dalğa paketi, tezlikləri (f) və dalğa vektorları (k) bir-birinə yaxın olan (Δf, Δk qiymətlərinin kiçik intervallarında yerləşən) müstəvi monoxromatik dalğaların superpozisiyasıdır (cəmidir). f və k arasındakı əlaqə xəttidirsə, yəni f = υk, burada υ dalğaların yayılma sürətidir, onda Dalğa paketi öz formasını dəyişmədən υ sürəti ilə yayılır və zaman keçdikcə "yayğınlaşır".

Xüsusiyyətləri

Dispersiya olmayan dalğa paket (real və ya xəyali hissəsi)

Kvant mexanikasında müəyyən impulslu zərrəciyin halına müstəvi monoxromatik de Broyl dalğası – bütün fəzanı tutan müəyyən tezlikli dalğa uyğundur. Bu onu göstərir ki, həmin zərrəciyin koordinatı məlum deyil. Zərrəcik fəzanın məhdud oblastında olduqda isə, onun impulsunun mümkün qiymətləri bir qədər səpələnmiş olur. Belə zərrəciyin halı impulsun mümkün qiymətlərinin intervalına uyğun tezliklərə malik monoxromatik dalğaların cəmi ilə təsvir edilir.

Təxminən eyni yayılma istiqaməti olan və tezlikləri qismən fərqlənən belə dalğaların superpozisiyası Dalğa paketi yaradır: yekun dalğanın amplitudu fəzanın yalnız müəyyən məhdud oblastında sıfırdan fərqli olacaq. Bu oblastda zərrəciyi müşahidə etmək ehtimalı böyük, onun xaricində isə praktiki olaraq sıfra bərabərdir. Sərbəst zərrəciyin Dalğa paketinin mərkəzinin yayılma sürəti zərrəciyin mexaniki sürəti ilə üst-üstə düşür. Dalğa paketini təşkil edən monoxromatik dalğalar bir qədər fərqli sürətlərlə yayıldığına görə, zaman keçdikcə zərrəciyin Dalğa paketi "yayğınlaşır". Dalğa paketi deformasiya olunur və zərrəciyin lokallaşma oblastı böyüyür.

Xarici sahədə yerləşən və enerji spektri diskret olan zərrəcik üçün Dalğa paketi müxtəlif qiymətlərə malik enerji hallarının superpozisiyasıdır. Bununla bərabər bəzi potensial sahələrdə (məs., hidrogen atomundakı protonun sahəsində elektronun Dalğa paketi) zərrəciyin Dalğa paketi dəyişməz qalır (hidrogen atomunun stasionar halına uyğundur).

Həmçinin bax

• Dalğa (fizika)

Xarici keçidlər

• Google axtarış sistemində dalğa paketi növü