Deqazasiya üsulları və onların xarakteristikası

Deqazasiya kimyəvi, fiziki-kimyəvi və fiziki üsullarla aparıla bilər.

Kimyəvi üsul

Deqazasiya maddələrinin zəhərlənmiş obyektlərin üzərindən maddələrlə kimyəvi əlaqələrə qoşulmasına əsaslanır. Nəticədə geyri-toksik birləşmələr əldə olur. Deqazasiyanın bu üsulu zəhərlənmiş yerlərin deqazasiya məhlulları (suspenziya) yaxud DTS OK (xlorlu əhənq) ilə təmizlənməsi vasitəsilə əldə edilir. Bu üsulla deqazasiya zamanı xüsusi maşınların da deqazasiya maddələrində isladılmış fırçalar istifadə olunur. Zəhərlənmiş gurguların xüsüsən də ağac, dəri, toxuma əşyaları yuxarıdaki istiqamətdə silib təmizləyir. Zəhərləyici maddənin növu müəyyən edilməmiş sə, zəhərlənmiş obyektləri əvvəlcədən 1 №-li deqazasiya məhlulu ilə təmizləyir, sonra isə 2-aş, (2bş) -№ li deqazasiya məhlulundan istifadə edirlər. Zəhərli maddənin növü müəyyən ediliubsə, bu zoman, iprit, V -qazı tipli zəhərləyici maddələri, 1 №-li deqazasiya məhlulundan, soman tipli ZM-lə zəhərləmədən 2-aş (2-bş) №-li deqazasiya məhluldan istifadə olunmaqla deqazasiya edirlər. 1 №-li deqazasiya məhlulundan istifadə edildikdə reaksiyanın turşulu məhlulları və bu məhlulları artıcı metal səthlərin güclü korrosiyasına səbəb olur. Məhz buna görə bu məhluldan istifadə zamanı təmizlənmiş metal səthlər 2 №-li deqazasiya məhlulu ilə silimməli, sonra təmizlənib yağlanmalıdır. 1 №-li və 2-aş №-li deqazasiya məhlularından istifadə olunduqda səthi deqazasiya dərhal nail olunur, amma dərin deqazasiya müəyyən vaxt tələb edir. Məhz bu səbəbdən, texnika və avadanlığın deqazasiyasından sonra təhlukəsizlik gaydalarına riayət etmək vacibdir. V-qaz və ipritlə zəhərlənmiş gurğu, texnika və avadanlıqları texniki vasitələrin köməyilə DTS OK suspenziyaları ilə deqazasiya etmək olar.

Fiziki-kimyəvi üsul

Bu üsul məhlullar yaxud həlledicilən vasitəsilə zəhərlənmiş səthdən ZM-in yuyulmasına əsaslarır. Yuyucu vasitələrdən deqazasya məhlulları olmadıqda, eləcə də, 1 №-li və 2-aş №-li məhlullarla deqazasiyanı aparmaq məsləhət götürüldükçə istifadə olunur (təyyərə. optika, rabitə vasitələri). Deqazasiyanın effektivliyinə görə, xüsusən də ZM-i gat, gatı resepturalarının deqazasiyası zamanı, yuyucu məhlullar deqazasiya məhlullarına nisbətən zəifdir. Həlledicilərlə deqazasiya ZM zəhərsizləşdirilmir , amma həll olunub həlledicilərlə birlikdə zəhərlənmiş səthdən xaric olunur. Həlledicilərdən benzin, ağ neft, dizel yanacağı. dixloretan, spirt daha çox işlədilir. Dixloretan zəhərlidir, və onu gapalı yerlərdə işlətmək olmaz, çünki həll olunmuş ZM materialın daxilinə daha dərin hopacaq. Deqazasiya zəhərlənmiş səthdə yuxarından aşagıya doğru istiqamətdə icra olunur. Sonra bu səth gurulayırlar. Belə içləmə 2–3 dəfə aparılır.

Fiziki üsul

Yüksək temperaturlu gaz axının təsiri şəraitində zəhərlənmiş səthlərdən ZM-in buxarlanması və gismən parçalanmasına əsaslanır. Bu üsul istənilən ZM-i deqazasiya etmək olur. Nəticədə, digər üsullarla nisbətən tam deqazasiya alınır. O, sürətlə gedir. Boyag örtükləri dağılmır. əl əməyi tələb olunmur .

ƏDƏBİYYAT

1. Защита от оружия массового поражения" Справочник 1984,

стр.251-256

1. Руководство по специальной обработке. МО СССР 1988 г.