Dil planlaması
| Sosiolinqvistika |
|---|
| Əsas anlayışlar |
| Təhsil sahələri |
| İnsanlar |
 Sosiolinqvistlər |
| Əlaqədar sahələr |
Dil planlaması — bir cəmiyyətin dillərinin və ya dil müxtəlifliyinin quruluşunun öyrənilməsinə təsir etmək üçün aparılan şüurlu fəaliyyətlər toplusudur. Bu proses, adətən hökumətlər tərəfindən həyata keçirilsə də, vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları tərəfindən də tənzimlənə bilər. Dil planlaması, dilin dəyişmə prosesinə məqsədli və planlı müdaxilə kimi də təyin olunur. Bu fəaliyyətlər, dilin statusu, istifadəsi və inkişafı ilə bağlı qərarların qəbul edilməsini əhatə edir. Məsələn, bir ölkədə hansı dilin rəsmi dil olaraq qəbul edilməsi, təhsil sistemində hansı dillərin tədris olunacağı və ya müəyyən bir dilin standartlaşdırılması kimi məsələlər dil planlamasının nümunələridir.[1] Dil planlaması, dil siyasəti ilə sıx əlaqəlidir. Dil siyasəti, bir ölkədə dilin statusu, istifadəsi və inkişafı ilə bağlı qəbul edilən qərarların və tədbirlərin məcmusudur. Bu siyasət, dil planlaması vasitəsilə həyata keçirilir və dilin cəmiyyətdəki rolunu və funksiyasını müəyyən edir.[2] Dil planlaması, dilin inkişafına ağıllı, məqsədli və təşkilatlanmış müdaxilə olaraq da təyin edilə bilər. Bu cür planlama, müxtəlif fəaliyyət sahələrini əhatə edir və həm dilin quruluşu, həm də onun cəmiyyətdəki funksiyası ilə bağlı məsələləri əhatə edir. Nəticə etibarilə, dil planlaması, dilin cəmiyyətdəki mövqeyini və funksiyasını müəyyən edən, onun inkişafını və istifadəsini tənzimləyən şüurlu və məqsədli fəaliyyətlər toplusudur. Bu fəaliyyətlər, dilin qorunması, inkişafı və gələcək nəsillərə ötürülməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.[3]
Həmçinin bax
[redaktə | vikimətni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ Spolsky, Bernard. Language Management. Cambridge: Cambridge University Press. 2009.
- ↑ Linguist Ghil'ad Zuckermann claims that any attempt to revive a no-longer spoken language is likely to end up with a hybrid - see Zuckermann, Ghil'ad, "Hybridity versus Revivability: Multiple Causation, Forms and Patterns". In Journal of Language Contact, Varia 2 (2009), 40-67.
- ↑ Liddicoat, Anthony J., and Richard B. Baldauf, Jr., "Language Planning in Local Contexts: Agents, Contexts and Interactions." Language Planning in Local Contexts. Ed. Anthony J. Liddicoat and Richard B. Baldauf, Jr. Clevedon: Multilingual Matters Ltd., 2008