Ektaz dövrü

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Ektaz dövrü və ya Ektaz — (yun. ἔκτασις (éktasis) - "uzadılmaq" deməkdir) Mezoproterozoy erasında ikinci geoloji dövrdür və 1400 milyon il əvvəldən 1200 milyon il əvvələ qədər

davam etmişdir. Bu tarixlər stratiqrafiyaya əsaslanmaq əvəzinə xronometrik olaraq təyin olunur.

Geoloji olaraq bu dövr platforma örtüklərinin davamlı genişlənməsi ilə xarakterikdir.

Cinsi çoxalmanın ilk dəlilləri bu dövrə aid edilir.

Kanadanın Somerset adasında tapılmış 1.2 milyard illik ov formalaşmalası Ektaz dövrünün sonundan başlayır. Bu, ilk taksonomik olaraq həll edilmiş eukariot olan Bangiomorpha pubescens (qırmızı yosunların növü) çox hüceyrəli filamentlərinin mikrofosillərini ehtiva edir. Bu mürəkkəb bir çoxhüceyrəli orqanizm üçün vacib bir xüsusiyyət olan cinsi çoxalma nümayiş etdirən ilk orqanizm idi. Mürəkkəb çoxhüceyrəlilər orqanizmlərin koloniyaları şəklində yaşayan "sadə" çoxhüceyrəlilərdəndən fərqlənir. Həqiqi çoxhüceyrəli orqanizmlər müxtəlif funksiyalar üçün ixtisaslaşdırılmış hüceyrələrə sahibdirlər. Bu, əslində cinsi çoxalmanın da vacib bir xüsusiyyətidir, çünki kişi və qadın qametləri ixtisaslaşdırılmış hüceyrələrdir.

Cinsi çoxalma və qametlərin orqanizmə çevrilmə qabiliyyəti əsl çoxhüceyrəlilərin zəruri antestedentləridir. Əslində cinsi çoxalma və həqiqi çoxhüceyrəlilərin eyni anda meydana gəldiyi və əsl çoxhüceyrəlilərin çox vaxt cinsi çoxalmanın nəticəsi olduğu düşünülür.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • "Mesoproterozoic Era". essayweb.net. 29 August 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 September 2011.
  • James G. Ogg. "Status on Divisions of the International Geologic Time Scale". Lethaia. 37 (2). 2004: 183–199. doi:10.1080/00241160410006492.