Empirik əlaqə
Elmdə empirik əlaqə və ya fenomenoloji əlaqə təcrübə və müşahidə ilə dəstəklənən, lakin nəzəriyyə ilə mütləq şəkildə dəstəklənməyən əlaqə və ya korrelyasiyadır . [1]
Nəzəriyyəsiz analitik həllər[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlk prinsiplər kimi nəzəri əsaslardan asılı olmayaraq empirik əlaqə təsdiqedici məlumatlar ilə dəstəklənir. Bəzən ilkin empirik əlaqələr üçün nəzəri izahatlar tapılır, bu halda əlaqələr artıq empirik hesab edilmir. Buna misal olaraq hidrogen spektral xətlərinin dalğa uzunluqlarını təxmin etmək üçün Ridberq düsturunu göstərmək olar. 1876-cı ildə təklif edilmiş o, Lyman seriyasının dalğa uzunluqlarını mükəmməl təxmin etmişdi, lakin 1925-ci ildə Niels Bor atomun Bohr modelini yaradana qədər nəzəri əsası yox idi. [2]
Bəzən empirik amil hesab edilən şey sonradan əsas fiziki sabit hesab olunur.
Təxminlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bəzi empirik əlaqələr sadəcə təxminlərdir, çox vaxt fenomeni təsvir edən analitik həllin Taylor seriyasının ilk bir neçə həddinə ekvivalentdir. Digər əlaqələr yalnız müəyyən spesifik şərtlər altında baş verir və onları daha ümumi əlaqənin xüsusi hallarına endirir. [2] Bəzi təxminlər, xüsusən fenomenoloji modellər hətta nəzəriyyə ilə ziddiyyət təşkil edə bilər; Onlar bəzi nəzəriyyələrə nisbətən riyazi cəhətdən daha asan başa düşülən və nəticə verə bildikləri üçün istifadə olunurlar. [3]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Hall, Carl W.; Hinman, George W., Dictionary of Energy, CRC Press, 1983, səh. 84, ISBN 0824717937
- ↑ 1 2 McMullin, Ernan (1968), “What Do Physical Models Tell Us?”, in B. van Rootselaar and J. F. Staal (eds.), Logic, Methodology and Science III. Amsterdam: North Holland, 385–396.
- ↑ (#empty_citation)Roman, Frigg; Hartmann, Stephan. Models in Science // Zalta, Edward N. (redaktor ). The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2012). 27 February 2006. 13 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 July 2015.