Etno-siyasi münaqişə
Etno-siyasi münaqişə — etnik birliyin siyasiləşdirilməsi ilə əlaqəli olan etnik qarşıdurmaların formalarından biridir.
A.R. Aklaev "Etno-siyasi konfliktologiya"[1] əsərində daha ətraflı tərif verir:
Etno-siyasi qarşıdurmalar, siyasi gücün əldə edilməsi və ya yenidən bölüşdürülməsi, simvollarının tərifi, həmçinin qrup siyasət statusu və dövlət siyasətinin prioritetləri ilə əlaqəli mənfəətlərini və dəyərlərini həyata keçirmək istəyində olan siyasi aktyorların toqquşmasıdır. hansı etnik fərqliliklərin siyasi səfərbərlik prinsipinə çevrildiyi və mövzulardan ən azı birinin etnik qrup olduğu
Bir qayda olaraq, etno-siyasi qarşıdurmalar qrup maraqları ətrafında inkişaf edir, bir qrup olaraq bir etnoya münasibətdə ədalətsizliyə müraciəti təsir edir. Bu cür maraqlara ümumiyyətlə siyasi muxtariyyət, dövlət büdcəsindən maliyyənin artırılması və dövlət orqanlarında etnik kvota daxildir.
Strukturu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Etno-siyasi münaqişələr öz strukturlarında ümumiyyətlə ictimai-siyasi münaqişələrə bənzəyir, lakin bir sıra xüsusiyyətlərə malikdirlər:
- etnik mənsubiyyət, dövlətin elit dairələrində siyasi mübarizənin “kamuflyajı” kimi çıxış edə bilər[2];
- etno-siyasi münaqişələr ən çox status xarakteri daşıyır və müəyyən bir etnik qrupun statusu ətrafında aparılır;
- bu cür qarşıdurmalar mənfəət toqquşmaları deyil, şəxsiyyətlərin toqquşmasıdır (yeni münaqişə tərəfləri münaqişə məsələsindəki mövqelərin yaxınlığından çox, ortaq kimlik üzündən bu və ya digər tərəfə daha çox yapışırlar);
- yüksək duyğusallıq səbəbiylə etno-siyasi qarşıdurmalar yüksək dərəcədə irrasionallıq qazanır;
- bunlar dağıdıcı prinsipin konstruktiv prinsip üzərində üstünlüyü ilə xarakterizə olunur;
- bir qayda olaraq, etno-siyasi münaqişələr çox amildir (səbəblər azlığın hüquqlarının pozulmasında deyil, kompakt yaşayış bölgəsinin iqtisadi inkişafından narazılığında ola bilər)[3].
XX və XXI əsrlərin ən əhəmiyyətli etno-siyasi ziddiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaxın Şərq[redaktə | mənbəni redaktə et]
Avropa[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Şimali İrlandiya konflikti
- Dnestryanı münaqişə
- Moldova-Qaqauz münaqişəsi
- Kipr Sülh Hərəkatı
- Bosniya müharibəsi, Xorvatiya müharibəsi, Xorvatiya-Bosniya münaqişəsi
- Kosovo müharibəsi, Presevo vadisində münaqişə
- Makedoniyada Münaqişə
- Krım Böhranı
- Ukraynanın cənub-şərqindəki qarşıdurma
Cənubi Qafqaz[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şimali Qafqaz[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ А.Р. Аклаев. Этнополитическая конфликтология, ISBN 978-5-7749-0516-4
- ↑ Новицкий И. Я. Управление этнополитикой Северного Кавказа. - Краснодар, 2011. - 270 с.
- ↑ «Политическая конфликтология», Под ред. С. Ланцова, 2008, СПб. Издательство «Питер». ISBN 978-5-91180-681-1
 | |
|---|---|
| Elmi fənlər və nəzəriyyələr | |
| İdeologiyalar | |
| Beynəlxalq qanunlar |
|
| Etnik münaqişələrin növləri | |
| Münaqişələrin aradan qaldırılması və hamarlaşdırılması formaları | |
| Etnik siyasətin formaları | |
| Əsas anlayışlar | |