Evrimedon döyüşü
| Evrimedon döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Yunan-İran müharibələri | |||
 Aspenda şəhəri yaxınlığındakı Evrimedon çayı | |||
| Tarix | e.ə. 469 və ya e.ə. 466 | ||
| Yeri | Evrimedon çayı | ||
| Səbəbi | Əhəməni imperiyasının işğalçılıq siyasəti | ||
| Nəticəsi | Delos ittifaqının qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
| İtkilər | |||
|
|||
Evrimedon döyüşü — Afina və onun müttəfiqlərinin daxil olduğu Delos ittifaqı ilə I Kserksin hakimiyyətdə olduğu Əhəməni İmperiyası arasında quruda və dənizdə baş verən ikiqat döyüş. Eramızdan əvvəl 469 və ya 466-cı illərdə Kiçik Asiya (müasir Türkiyə) yarımadasında, Evrimedont çayının (indiki Körpüçay) mənsəbinin yaxınlığındakı Pamfiliyada baş vermişdir. Döyüş Yunan-İran müharibələrinin mühüm tərkib hissəsidir.
Delos ittifaqı Afina və Egey hövzəsinin bir çox şəhər-dövlətləri tərəfindən Yunanıstana birinci və ikinci fars basqınlarından (müvafiq olaraq e.ə. 492-490 və 480-479) sonra Əhəmənilərlə müharibəni davam etdirmək üçün yaradılmışdı. İkinci işğala son verən Plateya və Mikale döyüşlərindən sonra yunan müttəfiqləri hücuma keçərək Sest və Bizans şəhərlərini mühasirəyə aldılar. Daha sonra Delos ittifaqı müharibəni təkbaşına davam etdirdi və onun qüvvələri növbəti on il ərzində Egeydəki fars bazalarına hücumu davam etdirdi.
E.ə. 469 və ya 466-cı illərdə farslar yunanlara qarşı böyük bir hücum üçün nəgəng ordu və donanma yığmağa başladılar. Yığma Evrimedont yaxınlığında aparılmışdır. Ola bilsin ki, farsların məqsədi Kiçik Asiya sahillərindəki yunan şəhərlərini bir-bir ələ keçirmək və orada öz dəniz qüvvələri üçün bazalar təşkil etmək üçün yunanlara tabe olan Asiya bölgələrini geri qaytarmaq üçün Egey dənizinə ekspedisiyalar başlamaq idi. Farsların hazırlıqlarını öyrənən afinalı general Kimon 200 triera topladı və Delos ittifaqına qoşulan Pamfiliyadakı Faselidə getdi. Əslində bu, ilk mərhələdə farsların planlarını alt-üst etdi.
Kimon daha sonra Evrimedonda fars ordusunu təəccübləndirmək üçün hücum təşkil etdi. Çayın mənsəbinə çataraq orada olan fars donanmasını qısa zamanda məğlub etdi. Fars donanmasının çox hissəsi quruya çıxdı və dənizçilər fars ordusunun düşərgəsinə qaçdılar. Bundan sonra Kimon yunan piyadaları ilə birlikdə quruya endi və fars ordusuna hücum etməyə davam etdi, həmin ordu da darmadağın edildi. Yunanlar çoxlu əsir alaraq düşmən düşərgəsini ələ keçirdilər və sahilə çıxan 200 fars triremini məhv edə bildilər. Dağıdıcı ikiqat məğlubiyyət farsları ruhdan saldı və ən azı eramızdan əvvəl 451-ci ilə qədər Egeydə yürüşlər aparmağa mane oldu. Buna baxmayaraq, Delos ittifaqı ehtimal ki, yunan dünyasında vacib olan digər hadisələrə görə hücumları davam etdirmədi.