Eynəkli ayı
Eynəkli ayı | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Aləmi: | Heyvanlar | |||||||||||
| Tip: | Xordalılar | |||||||||||
| Yarımtip: | Onurğalılar | |||||||||||
| Sinif: | Məməlilər | |||||||||||
| İnfrasinif: | Plasentalılar | |||||||||||
| Dəstə: | Yırtıcılar | |||||||||||
| Fəsilə: | Ayılar | |||||||||||
| Cins: | Eynəkli ayılar | |||||||||||
| Növ: | Eynəkli ayı | |||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| Tremarctos ornatus F.Cuvier, 1825 | ||||||||||||
| Areal | ||||||||||||
 |
||||||||||||
| ||||||||||||
Eynəkli ayı və ya And ayısı[1][2][3](lat. Tremarctos ornatus) — Cənubi Amerika ərazisində yayılmış, ayıkimilər fəsiləsinə daxil olan məməli növü. Onları gözlərinin ətrafında olan ağ sarı halqalara görə belə adlandırırlar.
Təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bu yırtıcı orta ölçülərə sahib bir ayı növüdür: bədəninin uzunluğu 150—180 sm, quyruğu 7—10 sm, çəkisi 70 (dişilər) — 140 (erkəklər) kq. Xəzi kömür-qara və ya boz-qara olur. Göz ətrafında ağ və sarı halqa olur. Bu halqalar boğazdakı digər halqa ilə birləşir. Bəzi fərdlərdə isə ümumiyyətlə ləkələr yoxdur. Sifətləri digər ayılara nisbətdə olduqca qısadır
Orta ömür müddəti 21 ildir.
Yayılma ərazisi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bu canlılar Cənubi Amerika ərazisində ayıkimilər fəsiləsinə daxil olan yaşayan yenganə növdür.
Onlar əsasən And dağlarının 3000 metrdən yüksək olan ərazilərində yayılmışlar. Bununla belə onlara dağ arası düzənliklərdə, hətta savannalarda belə rastlamaq olur. Onların yayılma arealı Venesuelanın qərbi, Ekvador, Kolumbiya, Peru, Qərbi Boliviya, və Panama ərazisidir.
Qidalanması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Eynəkli ayıların biloğiyası zəif araşdırılmışdır. Onlar həm gecə həmdə gündüz həyat tərzi keçirə bilirlər. Qış yuxusun getməsələrdə özlərinə kaha qura bilirlər.
Belə düşünülür ki, ayıkılərə daxil növlər arasında Böyük pandalardan sonra ən çox ot yeyən növ Eynəkli ayılardır. Onlar bəzən pündür ağaclara çıxaraq meyvələri dərir və yerdə onları yeyirlər. Bəzi ərazilərdə qarğıdalı zəmilərinə zərər vururlar. Onlar qısa burunları ilə qarışqa və termit yiuvalarını dağıdaraq orada olan həşəratları yeyirlər. Eynəkli ayıların Quanako və Vikunyalara hücümü belə olur. Leş yeməkdən iyrənmirlər.
Eynəkli ayılar hənha yaşasalarda, müəyyən əraziyə sahib olurlar.
Populyasiyanın statusu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Eynəkli ayıların sayı elə də çox deyildir. Onlar Beynəlxalq Təbiəti mühafizə birliyinin Qırmızı kitabına daxil edilmişdir.
Təsnifat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Eynəkli aylkar Tremarctos cinsinə daxil olan yeganə müasir növdür. Şimali Amerikada bu cinsə daxil olan Florida mağara ayısının (Tremarctos floridanus) qalıqları aşkar edilmişdir.
Eynəkli ayı Mosva zooparkında
Eynəkli ayı Xyuston zooparkında
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Очковый или андский медведь" (rus). УхтаЗоо — Сайт любителей животных. İstifadə tarixi: 2018-01-08.
- ↑ "Медведь очковый" (rus). Большая энциклопедия животных "Звереведия". 2018-01-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-08.
Очковый медведь, он же андский медведь, - хищное млекопитающее из семейства медвежьих.
- ↑ Вероника Кийвер. "Андский медведь". Архив радиожурнала «Человек и природа» 2002 (rus). Deutsche Welle. 15.12.2002. İstifadə tarixi: 2018-01-08.