Filiminovo oyuncaqları
_by_shakko.jpg)
Filimonovskaya oyuncaqları — Gildən hazırlanan fitli oyuncaqlar. Rusiya Federasiyasının, Tula vilayətinin Odoyevski rayonunun Filimonovo kəndində yaradılan xalq incəsənəti məhsuludur.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Odoyevski rayonu ərazisində olan zəngin və xüsui növ gil sayəsində yerli əhali qədimdən gil qablar hazırlayır və yerli bazarlarda satırdılar. Dulusçuluq sənətlərinin əksəriyyətində olduğu kimi burdada sənətkarlar ailəvi olaraq işləyirdilər. Kişilər və qadınlar yalnız müxtəlif qablar, qızlar isə nənələri ilə birlikdə oyuncaq heykəllər düzəldir və onları boyayırdılar. Bu qızlar böyuyub evləndikdə, hazırladıqları oyuncaqları özləri ilə cehiz aparırdılar.[1]
Xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Filimonovo sənətkarları tərəfindən gil və ya keramikadan hazırlanan bu fitli oyuncaqlar müxtəlif canlı formalarında olan kiçik heykəllərdir. Oyuncaqlar üzərində 1–4 arası deşik olur. Oyuncaqlar adətən balıq, at, quş və insan formasında olur. İnanca görə bu oyuncaqlar pis ruhları qorxudur.[2] Heykəlciklərdə təsvir edilən insan formaları qədim ibtidai heykəlciklərə bənzəyir. Flimonovo oyuncaqlarının içərisində bir neçə fiqurdan ibarət olan oyuncaqlarda var, məsələn sevgililərin göruş səhnəsinin təsvir edildiyi "Lyubota" adlı oyuncaq.[3]
Oyuncaqların rənglənməsi (dekorativ)[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müasir Filimonov ustaları oyuncaqlarını parlaq akril boyalarla rəngləyirlər. Əsasən tünd qırmızı, yaşıl, sarı rənglərdən istifadə olunur. Heyvanlar ənənəvi olaraq rəngli zolaqlar şəklində boyanır. Heyvanların başına və sinəsinə adətən yaşıl və ya tünd qırmızı rəngli bir boya çəkilir, onun üzərinə isə bütpərəst anlayışları, təbiətlə harmoniyada yaşayan insanları ifadə edən sadə bir ornament təsvir olunur.
"Filimonovo Oyuncaqları" Muzeyi[redaktə | mənbəni redaktə et]
2009-cu ildə Tula vilayətinin Rəhbərliyi, Odoyevski rayon Bələdiyyəsinin mədəniyyət İdarəsi və Tula Ticarət və Sənaye Palatasının dəstəyi ilə Filimonov oyuncaqlar muzeyi açılıb.[4]
Odoyevski saxsı və gil oyuncaqlar festivalı[redaktə | mənbəni redaktə et]
2013-cü ilin avqust ayından etibarən Odoyevdə ümumrusiya layihəsi olan Odoyevski "Filimon Babalarının nağılı" adlı saxsı və gil oyuncaqlar festivalı keçirilir.
Festival Tula vilayət rəhbərliyi , Odoev qəsəbəsi rəhbərliyi, Tula Ticarət və Sənaye Palatası və Filimonovskaya Oyuncaq Muzeyinin dəstəyi ilə iki ildə bir dəfə keçirilir.[5]
Festivalda Rusiyanın hər yerindən müxtəlif dulusçuluq sahələrini təmsil edən ustalar iştirak edir. Festivalda həmçinin hər kəs üçün açıq ustad dərsləri keçirilir.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Филимоновская игрушка // Большая российская энциклопедия. Том 33. М. 2017. 339.
- Русская глиняная игрушка. М. 1975.
- Чёрная роза. Книга о русском народном искусстве. М. 1978.
- Основы художественного ремесла. М. 1979.
- Kuznetsov S. V. Xalq sənətinin incisi. // 2013-cü ildən 1 nömrəli kolleksiya mağazası (№ 131–142), s. 31.
- Филимоновская сказка : хранители промысла. Тула. 2019.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-01.
- ↑ Иванов Д. Красоста со свистом // Санкт-Петербургские ведомости. — 2019. — 2 окт.
- ↑ https://sch1371z.mskobr.ru/files/filimonovskaya_igrushka.pdf[ölü keçid]
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-01.