Gözəl Yaxina

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Gözəl Yaxina
rus. Гузель Шамилевна Яхина
tatar. Гүзәл Шамил кызы Яхина
Doğum tarixi 1 iyun 1977(1977-06-01)[1] (46 yaş)
Doğum yeri
Təhsili
  • Tatar Dövlət Humanitar Pedaqoji Universiteti[d]
Fəaliyyəti tərcüməçi, yazıçı, ssenarist
Əsərlərinin dili rus dili
yakhina.info
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Gözəl Yaxina (tatar. Гүзәл Шамил кызы Яхина; 1 iyun 1977[1], Kazan) — rus dilli tatar yazıçısı, məşhur “Züleyxa gözlərini açır” (tatar. “ Зөләйха күзләрен ача ”, rus. “Зулейха открывает глаза”) romanının müəllifi, “Böyük kitab” və “Yasnaya Polyana” mükafatları laureatı.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gözəl Şamil qızı Yaxina 1 iyun 1977-ci ildə Kazanda həkim və mühəndis ailəsində anadan olub. Üç yaşına qədər o yalnız tatarca danışıb, uşaq bağçasında rus dilini öyrənməyə başlayıb. 131 nömrəli Fizika-Riyaziyyat Liseyində və sənət məktəbində oxuyub. Kazan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun Xarici dillər fakültəsini bitirib. Hələ orta məktəbdə oxutyarkən kino sənətinə maraq göstərib, senariləri öyrənməyə başlayıb.

O, müxtəlif dövrlərdə ictimaiyyətlə əlaqələr, tərcümə, reklam, marketinq sahələrində çalışıb. Moskva Kino Məktəbinin senari şöbəsini bitirib (2015). 1999-cu ildən Moskvada yaşayır.

Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gözəl Yaxina yaradıcılığa “Neva” jurnalının 2014-cü il 2-ci sayında nəşr olunan “Kəpənək” (rus. Мотылек) hekayəsi ilə başlayıb.

Əsərləri “Neva”, “Oktyabr” jurnallarında dərc edilib. Onun “Züleyxa gözlərini açır“; adlı ilk romanının bəzi bölümləri “Sibir işıqları” (rus. Сибирские огни) dərgisində nəşr edilib. Romanı ayrıca kitab kimi yayınlamaq üçün naşir tapmaq ümidilə edilən uğursuz cəhdlərdən sonra yazıçı ədəbi agentliyə müraciət edir. Agentliyin köməyi ilə kitab işıq üzü görür və uğur qazanır. 2015-ci ildə yazıçı “Böyük Kitab” Milli ədəbi mükafatının laureatı olur və roman həmçinin “Yasnaya Polyana” və “İlin kitabı” Mükafatlarına layiq görülür.

Gözəl Yaxinanın “Züleyha gözlərini açır” romanı nəşr olunandan sonra qısa müddət ərzində dünyanın 20-dən artıq dilinə çevrilmişdir. Ümumilikdə yazıçının bütün nəsr əsərləri dünyanın 30-dan çox dilinə tərcümə edilmişdir.

Gözəl Yaxina 2018-ci ildə “Ümumi diqtə” (rus. “Тотального диктанта”) əsərini yazmışdır. Daha sonra yazıçının “Səhər”, “Günorta” və “Axşam” adlı fərqli vaxt zonalarınl əhatə edən üç mətndən ibraət “Uşaqlarım” (rus. “Дети мои”) romanı nəşr olunmuşdur.

2019-cu ilin dekabr ayında Gözəl Yaxina ikinci dəfə “Uşaqlarım” romanına görə “Böyük kitab” mükafatının qalibi olub.

Filmləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

2019-cu ildə Rusiyanın “Russkoe” kino şirkəti “Rossiya-1” telekanalı ilə birlikdə yazıçının “Züleyxa gözlərini açır” romanı əsasında baş rolda məşhur aktisa Çulpan Xamatovanın oynadığı 8 seriyalı film çəkmişdir.

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • İlin kitabı - “Züleyxa gözlərini açır” romanına görə (Rusiya, 2015)
  • “Yasnaya Polyana” mükafatı - “Züleyxa gözlərini açır” romanına görə(Rusiya, 2015)
  • Böyük kitab mükafatı- “Züleyxa gözlərini açır” romanına görə (Rusiya,2015)
  • Sirano mükafatı – Ən yaxşı yazıçı naminasiyasına görə (Rusiya, 2016)
  • “Transfuge”  dərgisinin mükafatı (Fransa, 2017)
  • Oxucu mükafatı laureatı - “Züleyxa gözlərini açır” romanına görə (Rusiya,2017)
  • Snob mükafatı laureatı - “Uşaqlarım” romanına görə (Rusiya, 2018)
  • Böyük kitab (III mükafat) - “Uşaqlarım” romanına görə (Rusiya, 2019)
  • Georg Dehio Kitab mükafatı (2020)

Kitabları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Зулейха открывает глаза: роман. — [Худож.: Андрей Рыбаков.Предисл.  Людмилы Улицкой ]. — М.: АСТ, редакция Елены Шубиной, 2015. — 508 с.  ISBN 978-5-17-090436-5
  • Зулейха открывает глаза: роман. — [предисл. Людмилы Улицкой]. — М.:АСТ, ред. Елены Шубиной, печ. 2016. — 508 с. — 10 000 экз.  ISBN 978-5-17-090436-5  :
  • Дети мои: роман. — М.: АСТ, Ред. Елены Шубиной, сор. 2018. — 496 с. — 60 000 экз. (Проза Гузель Яхиной)  ISBN 978-5-17-107766-2
  • Зулейха открывает глаза: роман. — [Худож. А. Рыбаков. Предисл. Л.Улицкой]. —М.: АСТ, Ред. Елены Шубиной, 2019. — 508 с. — 50 000 экз. (Проза Гузель Яхиной) ISBN 978-5-17-090436-5

Azərbaycanda yayınlanmış kitabları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Züleyxa gözlərini açır (roman). Bakı: "Qanun" nəşriyyatı,2019, 424 s.ISBN: 9789952367089

Tənqid[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gözəl Yaxinanın əsərlərinin tənqidi ilə bağlı araşdırmaların diapazonu olduqca genişdir: bəziləri onun istedadını yüksək qiymətləndirir, bəziləri isə kəskin şəkildə tənqid edirlər. Məsələn, tənqidçi Ruslan Aysin, yazıçının “Züleyxa gözlərini açır” romanında xəyanətə görə üzr istənilməsini mənəviyyatsızlıq kimi dəyərləndirir. Tənqidçinin fikrincə, romanda düşərgələr haqqında əsl dəhşətli həqiqət yetərincə göstərilmir.

Tanınmış tatar dramaturqu və ictimai xadimi Rabit Batulla Gözəl Yaxinanın tatar yazıçısı adlandırılmasına qarşı çıxır, personajlarının həyatdan uzaq və uydurulmuş, tatar həyatının və adət-ənənələrinin təsvirinin doğru olmadığını və əsərin bütün tatar xalqına hörmətsizliyin təzahürü olduğunu bildirir. Rus yazıçısı və tənqidçisi Pavel Basinski romanı bu sözlərlə səciyyələndirir: “Gözəl Yaxinanın üslubu sərtdir. Qısa ifadələr, minimum detallar, başqa heç nə yoxdur”.

Tənqidçi Qalina Yuzefoviç yazır ki, Gözəl Yaxinanın əsərində yüksək sənətkarlıqla yazılmış fraqmentlərlə yanaşı, nöqtələrlə müşayiət olunan boşluqlar mövcuddur - bu xüsusiyyət müəllifin keçmişindən qaynaqlanır.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Gözəl_Yaxina&oldid=7123546"