Gürcüstanda prezident seçkiləri (1995)
| Gürcüstanda prezident seçkiləri |
|---|
Gürcüstanda prezident seçkiləri (gürc. საქართველოს საპრეზიდენტო არჩევნები 1995) 5 noyabr 1995-ci ildə baş verdi. Nəticədə, qələbəni Gürcüstan Vətəndaşlar Birliyi partiyasının nümayəndəsi Eduard Şevardnadze qazandı, o, ümumi bülletenlərin 74,94% səsini topladı, seçki fəallığı 68,29% idi. Prezident seçkilərində iştirak etmək üçün qeydiyyatdan keçmiş seçicilər ölkə əhalisinin təxminən 68%-ni təşkil edirdi[1].
Namizədlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
| Şəkil | Namizəd | Namizədlik mövzusu | Status |
|---|---|---|---|
|
Eduard Şevardnadze | Gürcüstan Vətəndaşlar Birliyi | qeydiyyatdan keçib |
| Cumber Patiaşvili | независимый | qeydiyyatdan keçib | |
|
Akakiy Bakradze | İlya Çavçavadze Cəmiyyəti | qeydiyyatdan keçib |
|
|
Panteleymon Qiorqadze | Gürcüstan Vahid Kommunist Partiyası | qeydiyyatdan keçib |
|
|
Kartlos Qaribaşvili | müstəqil | qeydiyyatdan keçib |
|
|
Roin Liparteliani | Gürcüstanın Aqrar Partiyası | qeydiyyatdan keçib |
| Mənbə:[2] | |||
Seçki sistemi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gürcüstanın 1995-ci il Konstitusiyasına görə, prezident vəzifəsi ölkədə (1992-1995-ci illərdə Parlamentin Sədri idi), bir dəfə təkrar seçilmək imkanı ilə, 18 yaşına çatmış hər bir vətəndaşın seçki günü səs vermək hüququ vardı. Səbəbdən məhrum edilmiş və məhkəmə tərəfindən məhkum edilmiş şəxslərin səsvermə hüququ yox idi. Səsvermə isteğe bağlı idi[3].
Ölkə ərazisində doğulan və ən azı 15 il əyalətdə yaşayan hər bir Gürcüstan vətəndaşı prezidentliyə namizəd ola bilər. Namizəd irəli sürmək hüququ təşəbbüs qruplarına və siyasi partiyalara məxsus idi. Hər bir namizəd 50.000 seçicinin imzası ilə dəstəklənməli, ərizəçinin yaşı ən azı 35 yaşında olmalı idi. Seçki depoziti yox idi.
Seçki öncəsi hadisələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şevardnadzeyə edilən sui-qəsd[redaktə | mənbəni redaktə et]
29 avqust 1995-ci ildə, UTC +4: 00-da, saat 18:40-da, ölkə prezidenti yeni sənədin imzalanması mərasimi üçün Gənclər Sarayına gedərkən Gürcüstan Parlamentinin avtomobil dayanacağında partladı. Partlayış nəticəsində avtomobil alovlandı və Şevardnadze partlamadan maşından düşməyi bacardı[4]. 30 avqustda terror aktı törətməkdə şübhəli bilinən 10 nəfər saxlanıldı [5]. Noyabrın 3-də Daxili İşlər Nazirliyinin rəisi sui -qəsdin təşkilatçısının Gürcüstan Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin keçmiş rəisi general -leytenant İqor Georgadze olduğunu açıqladı [6].
Cumber Patiaşvilinin kampaniyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cumber Patiaşvili, Eduard Şevardnadzenin 5 rəqibi arasında indiki hökumət üçün ən ciddi rəqib hesab edildi; prezidentin iqtisadiyyatın dağılması və Gürcüstanda vətəndaş müharibəsi törətməkdə günahlandırıldığı geniş bir kampaniya başlatdı. Daxili işlər naziri Şota Kvirayanın Şevardnadzenin gözü qarşısında beş "Mxedrionovtsi" (1989-1995-ci illərdə mövcud olan militarist millətçi təşkilatın üzvləri) vurduğu namizəd tərəfdarlarının göstərdiyi görüntülər ictimaiyyəti təəcübləndirib və bu hadisə səsvermənin nəticələrinə təsir etməyib.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Nolen, Grotz & Hartmann, 2001. səh. 383
- ↑ Nolen, Grotz & Hartmann, 2001. səh. 402
- ↑ Nolen, Grotz & Hartmann, 2001. səh. 377—378
- ↑ "Покушение на Эдуарда Шеварднадзе. Глава Грузии отделался испугом и легкими ранениями". Коммерсантъ. 1995-08-30. 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-16.
- ↑ "Криминальная политика, или политический криминал". Коммерсантъ. 1995-10-03. 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-16.
- ↑ "Для борьбы с терроризмом в Тбилиси введена бронетехника". Коммерсантъ. 1995-08-31. 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-16.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Nolen D., Grotz F. & Hartmann C. Elections in Asia and Pasific. 1: Middle East, Central Asia and South Asia: A Data Handbook. Oxf.: Oxford Academ. 2001. ISBN 0-19-924958-X.