Hələb döyüşü (2024)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Hələb döyüşü
Suriya vətəndaş müharibəsinin tərkib hissəsi olan Suriyanın şimal-qərbindəki döyüşlər (2024)
Hələb şəhəri və ətrafındakı döyüşün xəritəsi:   Suriyalı müxaliflərin nəzarətindəki ərazi   Suriya Demokratik Qüvvələrinin nəzarətindəki ərazi

Hələb şəhəri və ətrafındakı döyüşün xəritəsi:

  Suriyalı müxaliflərin nəzarətindəki ərazi
  Suriya Demokratik Qüvvələrinin nəzarətindəki ərazi
Tarix 29 noyabr 2024 – 2 dekabr 2024[1]
(3 gün)
Yeri Hələb, Suriya
Səbəbi Suriyalı müxalif qrupların hökümətyönlü qüvvələr üzərinə hücumu
Nəticəsi Suriyalı müxaliflərin qələbəsi[2][3]
 • Suriya hökumətinin qüvvələri şəhərdən geri çəkildi[4][5]
Ərazi dəyişikliyi Müxalifət qüvvələri Hələb şəhərinin böyük hissəsini ələ keçirib.[6]
Suriya Demokratik Qüvvələri (YPG) Şeyx Məqsud rayonuna nəzarəti əlində saxlayır və ətraf rayonlara doğru hərəkət etməyə çalışırlar[7][8]
Münaqişə tərəfləri

Suriya Qurtuluş Hökuməti
Suriya Müvəqqəti Hökuməti

Suriya Suriya Ərəb Respublikası
 Rusiya[9][10][11]
 İran[12]
Şimali və Şərqi Suriya Muxtar İdarəsi[7]

Tərəflərin qüvvəsi

Hərbi Əməliyyatlar Komandanlığı
 • Təhrir əl-Şam
Suriya Milli Ordusu[13]

Suriya Silahlı Qüvvələri
Rusiya Silahlı Qüvvələri
İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu
Suriya Demokratik Qüvvələri (YPG)

Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hələb döyüşü — 29 noyabr 2024-cü ildə Təhrir əl-Şam qruplaşmasının başçılıq etdiyi Suriyanın müxalifət qrupları ilə hökumətyönlü Suriya Ərəb Ordusu arasında Hələb şəhərini ələ keçimək uğrunda baş vermiş qarşıdurma. Döyüş üsyançıların genişmiqyaslı hücumunun 3-cü günündə başladı. Bu döyüş 2016-cı ildə başa çatan Hələb döyüşündən sonra bu şəhərdə baş tutmuş ilk belə hərbi qarşıdurmadır.[14][15]

30 noyabr 2024-cü ildə müxalif qüvvələr şəhərə irimiqyaslı hücuma keçdilər.[16][17] 1 dekabr 2024-cü ildən etibarən hökumət qüvvələri şəhərdən tamamilə geri çəkildilər[5] və şəhərin əksər hissələri müxaliflərin nəzarətin keçdi. Bəzi qisimlər isə Suriya Demokratik Qüvvələrinin nəzarətindədir.[7][8]

Zəmin

[redaktə | mənbəni redaktə et]

27 noyabr 2024-cü ildə Təhrir əl-Şamın başçılıq etdiyi suriyalı müxalif qruplar Suriyanın şimal-qərbindəki hökumətyönlü qüvvələrə qarşı hücuma keçdilər. Bu hücum 2020-ci ilin martındakı atəşkəsdən sonra müxaliflərin hökumətyönlü qüvvələrə qarşı ilk hücumu idi. Hücum zamanı üsyançıların Hələb və İdlib əyalətlərində 70 məntəqəni ələ keçirdiyi və 10 minə yaxın mülki vətəndaşın döyüşlərdən sonra İdlibə qaçdığı bildirilir.[18][19]

Döyüş

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müxaliflərə məxsus tankların Hələbdə apardığı hərbi əməliyyatlar, 29 noyabr 2024-cü il

29 noyabr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Döyüş 29 noyabr 2024-cü ildə üsyançı qüvvələrin Hələbin ətrafına yaxınlaşması ilə başladı. Günorta saatlarında üsyançılar iki minalanmış avtomobillə kamikadze hücumu həyata keçirdikdən sonra şəhərin Həmdaniyyə və Yeni Hələb məhəllələrinə daxil oldular.[14] Günün ikinci yarısında müxalif qüvvələr şəhərin 5 rayonunu, o cümlədən Həmdaniyyə, Yeni Hələb, 3000 Mənzil, Cəmiliyyə və Salahəddin rayonlarını ələ keçirdilər. Toqquşmalar şəhərin başqa yerlərində, o cümlədən onun mərkəzində qeydə alınıb.[16] Müxaliflər iddia edirlər ki, 29 noyabr, gecə yarısına yaxın onlar artıq Sükəriyyə, Furqan, Ədhamiyyə və Seyf əl-dövlə rayonlarının bir hissəsini tutaraq Hələbin əsas meydanına nəzarəti ələ keçirmişdilər.[20][21][22]

Şahidlərin sözlərinə görə, raket hücumları və atışma səbəbindən Hələb sakinləri qərb tərəfdəki məhəllələrdən köçüblər.[15] Üsyançı qüvvələr xəbərdarlıq edərək Hələb sakinlərini "təhlükəsizlik üçün" şərqə doğru hərəkət etməyə çağırıblar.[23] Suriya dövlət mediası bildirib ki, üsyançılar tərəfindən atılan mərmilər Hələb Universitetinin tələbə evinə düşüb və ikisi tələbə olmaqla 4 nəfər həlak olub.[24]

30 noyabr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

30 noyabr 2024-cü il, səhər saatlarına yaxın müxalif qüvvələr Hələb qalasını və şəhərdəki hökumət qərargahını, beləliklə, şəhərin "yarısından çoxunu" nəzarətə aldılar.[25][20][26] Ciddi müqavimətlə üzləşmədən irəliləməyə davam edən üsyançılar, səhər saatlarında artıq şəhərin böyük hissəsini ələ keçirmişdilər. Hökumətyönlü qüvvələr isə Safirəyəyə doğru geri çəkilməyə məcbur oldular.[17] Hal-hazırda hökumət qüvvələri və İran milisləri Hələbin şimal-şərqindəki bir neçə məhəlləyə nəzarəti davam etdirir.[27] Həmçinin Rusiya hərbçilər şəhər ətrafındakı ən azı üç hərbi bazanı tərk etdilər.[28]

Eyni zamanda, kürdlərin Suriya Demokratik Qüvvələri (SDQ) hökumətyönlü qüvvələrin geri çəkilməsindən sonra Hələb Beynəlxalq Hava Limanını və Şeyx Nəccar rayonunu nəzarətə götürdülər.[7] Axşam saatlarında SDQ hərbi toqquşma olmadan hava limanına nəzarəti müxaliflərə ötürdü.[29]

Rusiya tərəfindən təşkil oldunduğu iddia olunan hava hücumu nəticəsində şəhərdə 16 mülki şəxs həlak olub, 20 nəfər yaralanıb.[30] Həmçinin şəhərin kənarında üsyançıların əlavə qüvvələrinə endirilən daha iki hava hücumu nəticəsində 20 döyüşçü həlak olub.[31]

Eyni gün Şimali və Şərqi Suriya Muxtar İdarəsi açıqlama yayaraq Hələbdən çıxan 2892 qaçqının Suriyanın şimal-şərqinə daxil olmasını asanlaşdırdığını bildirdi.[32]

1 dekabr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1 dekabr 2024-cü ildə Heyət Təhrir əl-Şam (HTS) şəhərin kənarındakı istilik elektrik stansiyasını, artilleriya kollecini və hərbi akademiyanı ələ keçirdi. Həmçinin Şeyx Nəccar rayonunda Suriya Milli Ordusu ilə Suriya Demokratik Qüvvələri arasında toqquşmalar baş verdi. Eyni zamanda SDQ Hələbin şimalındakı kəndlərlə şəhər mərkəzini birləşdirən yolu bağladı.[8]

Şimali və Şərqi Suriya Muxtar İdarəsi müxaliflərin sürətli irəliləməsini nəzərə alaraq ümumi səfərbərlik elan etdi.[33] Üsyançılar Hələbdəki kürd qüvvələrindən şimal-şərqə çəkilmələrini tələb ediblər.[34]

Həmçinin dekabrın 1-də Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri Hələb Universitetinin xəstəxanasına hava zərbəsi endirib. Hücum nəticəsində 12 nəfər həlak olub, iki jurnalist yaralanıb.[35]

2 dekabr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2 dekabr 2024-cü ildə müxaliflər SDQ-ni Şeyx Nəccar rayonundan çıxardılar və Hələbin cənubuna doğru irəlilədilər. Həmçinin Suriya ordusunun Hələb şəhərinə gedən əsas təchizat yolunu kəsmək üçün Xansir qəsəbəsinə hücum təşkil etdilər və bölgəni ələ keçirdilər.[36]

Reaksiyalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  •  Suriya: Suriya ordusu əvvəlcə açıqlamasında hücumu dəf edəcəklərini bildirərək üsyançıları irəliləyişləri ilə bağlı "yalan məlumat" yaymaqda ittiham etsə də,[37] lakin daha sonra şəhərin böyük hissəsinin nəzarətdən çıxdığını və onlarla əsgərin öldürüldüyünü, "hücumu dəf etmək və mülki əhali ilə hərbçilərin həyatını qorumaq" üçün geri çəkilərək yeni müdafiə zolaqları yaratdıqlarını etiraf etdilər. Həmçinin ordu qüvvələrinin əks-hücuma hazırlaşdığı və şəhər mərkəzində toplaşan müxaliflərin hava hücumlarına məruz qaldıqları bildirilir.[5]
  •  Türkiyə: Xarici işlər naziri Hakan Fidan Türkiyənin Hələbdə davam edən qarşıdurmalarda iştirak etmədiyini bir daha vurğulayıb. O, həmçinin bildirib ki, hökumət növbəti miqrasiya böhranının qarşısını almaq üçün sərhəddə "lazımi tədbirlər" görür.[38]

Həmçinin baxın

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Syrian opposition forces seized Aleppo City and advanced toward Hama City on November 30". Institute for the Study of War. November 30, 2024. İstifadə tarixi: December 3, 2024.
  2. ↑ Faidhi Dri, Karwan. "Syrian army admits defeat in parts of Aleppo, plans counterattack". Rudaw. 30 November 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 December 2024.
  3. ↑ Bar, Neta. "These are the rebels fighting the Iranian axis in Syria". Israel Hayom. 30 November 2024. İstifadə tarixi: 2024-11-30.
  4. ↑ "Syrian army withdraws troops from Aleppo to prepare counteroffensive". Politico. 30 November 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  5. ↑ 1 2 3 "Syrian rebels sweep into Aleppo, army says dozens of soldiers killed" (English). Reuters. 30 November 2024. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  6. ↑ "Russian strikes hit Aleppo as rebels take control". BBC. 30 November 2024. 30 November 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  7. ↑ 1 2 3 4 "After the withdrawal of Iranian militias and regime forces. Kurdish forces deploy in Aleppo International Airport, Nubl and Zahraa and control the checkpoints" (Arabic). SOHR. 30 November 2024. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  8. ↑ 1 2 3 ""Hay'at Tahrir al-Sham" and "National Army" control the towns of Khanaser and Al-Safira, Kuweires Airport in the Aleppo countryside, and military sites on the outskirts of Aleppo" (Arabic). SOHR. 1 December 2024. İstifadə tarixi: 1 December 2024.
  9. ↑ "Weeks after the Syrian Observatory published the preparations... "Hay'at Tahrir al-Sham" attacks the Aleppo countryside in the "Response to Aggression" operation" (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 27 November 2024. İstifadə tarixi: 27 November 2024.
  10. ↑ "Coinciding with the Authority's attack on the regime forces' positions in the Aleppo countryside... a squadron of Russian aircraft flies in the "Putin-Erdogan" airspace" (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 27 November 2024. İstifadə tarixi: 27 November 2024.
  11. ↑ "Russian elite forces suffer losses in Syrian rebel attack". defence-blog.com (ingilis). 2024-11-27. İstifadə tarixi: 2024-11-28.
  12. ↑ "IRGC commander killed by rebels in Aleppo amid clashes". Rudaw. 28 November 2024. 28 November 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 November 2024.
  13. ↑ "In parallel with the continuation of the "Deterrence of Aggression" operation: More than 30 airstrikes and the killing of about 100 members of the regime forces, the Authority and the factions in the Aleppo countryside" (Arabic). Syrian Observatory for Human Rights. 27 November 2024. İstifadə tarixi: 27 November 2024.
  14. ↑ 1 2 "After detonating two car bombs, the factions of the "Deterrence of Aggression" operation enter parts of neighborhoods in the city of Aleppo". SOHR. 29 November 2024. səh. Arabic. İstifadə tarixi: 29 November 2024.
  15. ↑ 1 2 "Insurgents breach Syria's second-largest city Aleppo, fighters and a war monitor say". AP News (ingilis). 2024-11-29. 2024-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-29.
  16. ↑ 1 2 "Amidst the collapse of the regime forces... "Hay'at Tahrir al-Sham" and the factions control 5 neighborhoods in the city of Aleppo and 20 towns and villages in the countryside of Aleppo and Idlib". 29 November 2024. səh. Arabic. İstifadə tarixi: 29 November 2024.
  17. ↑ 1 2 "After an absence of about 8 years. Warplanes target Aleppo neighborhoods. and the "Deterrence of Aggression" forces penetrate most of Aleppo city neighborhoods". SOHR. 30 November 2024. səh. Arabic. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  18. ↑ "Syria insurgents breach second largest city of Aleppo, fighters and war monitor say". Voice of America (ingilis). 2024-11-29. İstifadə tarixi: 2024-11-29.
  19. ↑ "Armed groups opposed to Assad's regime in Syria enter Aleppo city center". Anadolu Agency. 2024-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-29.
  20. ↑ 1 2 "After controlling 5 neighborhoods, "Hay'at Tahrir al-Sham" and factions enter the streets of a number of other neighborhoods in Aleppo city" (Arabic). SOHR. 29 November 2024. İstifadə tarixi: 29 November 2024.
  21. ↑ "الميليشيات تعلن سيطرتها على قلعة حلب". ElKhabar (ərəb). 2024-11-29. 2024-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-29.
  22. ↑ موسى, شيلان شيخ. "سيطرة المعارضة السورية على قلعة حلب وأحياء بوسط المدينة". الحل نت (ərəb). 2024-11-29. 2024-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-29.
  23. ↑ Abdulrahim, Raja. "Syrian Rebels Reach Outskirts of Major City in Escalating Offensive". The New York Times. 29 November 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 November 2024.
  24. ↑ El Deeb, Sarah. "In a shock offensive, insurgents breach Syria's largest city for the first time since 2016". Associated Press. 30 November 2024. 29 November 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  25. ↑ Abdulrahim, Raja. "Syrian Rebels Breach City of Aleppo, in Biggest Advance in Years". The New York Times. 29 November 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  26. ↑ "Syrian opposition enters Aleppo, takes control of government headquarters and citadel". Al Jazeera. 29 November 2024. səh. Arabic. 30 November 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 November 2024.
  27. ↑ Kourdi, Eyad. "Syrian rebels take control of most of Aleppo city". CNN (ingilis). 2024-11-30. İstifadə tarixi: 2024-11-30.
  28. ↑ "Syrian rebels capture majority of Aleppo as Russia's forces abandon bases". Telegraph. 30 November 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  29. ↑ ""The Authority" controls Aleppo International Airport and many cities and towns in the northern Hama countryside amid a complete collapse of the regime forces" (Arabic). SOHR. 30 November 2024. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  30. ↑ "16 people killed.. A horrific massacre committed by warplanes in the city of Aleppo" (Arabic). SOHR. 30 November 2024. İstifadə tarixi: 30 November 2024.
  31. ↑ "Armed rebels occupy centre of Aleppo, Syria's largest city". Euronews. 30 November 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 November 2024.
  32. ↑ "AANES facilitates entry of 2,892 returnees from Aleppo into NE Syria" (English). ANHA. 30 November 2024. İstifadə tarixi: 1 December 2024.
  33. ↑ "Democratic Autonomous Administration declares stage of general mobilization" (English). ANHA. 1 December 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 December 2024.
  34. ↑ "Fighting Rages in Syria as Rebels Advance" (English). The New York Times. 1 December 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 December 2024.
  35. ↑ Davies, Maia; Cooney, Christy. "More Russian strikes as Syrian rebels advance after taking Aleppo". BBC. British Broadcasting Corporation. 1 December 2024. 1 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 December 2024.
  36. ↑ Davies, Maia; Cooney, Christy. "Russian, Syrian jets intensify bombing of Syria's rebel-held northwest". Reuters. 2 December 2024. İstifadə tarixi: 2 December 2024.
  37. ↑ "In a shock offensive, insurgents breach Syria's largest city for the first time since 2016". AP News (ingilis). 2024-11-29. 2024-11-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-29.
  38. ↑ "Syrian rebels enter Aleppo three days into surprise offensive". ARK (ingilis). İstifadə tarixi: 30 November 2024.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Hələb_döyüşü_(2024)&oldid=7890034"