Herbert Aaron Hauptman

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Herbert Aaron Hauptman
Herbert Hauptman - UB 2009.jpg
Doğum tarixi 14 fevral 1917(1917-02-14)[1][2][3]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 23 oktyabr 2011(2011-10-23)[4][5][6][…] (94 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Elm sahəsi riyaziyyat
Elmi dərəcəsi fəlsəfə doktoru
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Herbert Aaron Hauptman — 1917-ci ilin fevralın 14-də Nyu-Yorkda anadan olmuşdur. 1937-ci ildə Hauptman kolleci bitirərək bakalavr dərəcəsi 1939-cu ildə Kolumbiya universitetini bitirərək riyaziyyat üzrə magistr dərəcəsi almışdır. 1955-ci ildə Merilend universitetində fəlsəfə doktoru dərəcəsi alır. 1969-cu ilə qədər Vaşinqtonda ABŞ-ın hərbi dəniz donanmasının tədqiqat laboratoriyasında işləmişdir. 1970-ci ildən Buffoloda Nyu-York universitetinin professoru, 1972-ci ildən Buffoloda Tibb mərkəzində iş rəhbəri və vitse prezident işləmişdir.

1955-ci ildə onun fəlsəfə doktoru dərəcəsi alması rentgenstruktur analizi üzrə idi və riyaziyyat üzrə verilmişdir.

Hauptman hormonlar, antibiotiklər və vitaminlər kristallarının molekulların fəza strukturunu müəyyən etmək üçün riyazi üsul yaratdı. Fotolent üzərində alınan ləkələrin intensivliyini analiz edərək o, rentgen şüaları dəstəsinin əyilmə bucağını hesablaya bilirdi və bu hesablamalardan tədqiq olunan maddənin molekulyar strukturunun dəqiq şəklini yığa bilirdi.

1950-ci ildə Hauptman öz üsulu haqqında məlumatları çap etdirdikdə az sayda alimlər onun yeni üsulunu layiqincə qiymətləndirə bildilər, əksəriyyəti ilə onu açıq inamsızlıqla qarşıladılar və 15 il ərzində Hauptmanın üsulu istifadəsiz qaldı. 1985-ci ildə Hauptman “Kristalların strukturunun bir başqa təyin olunması üsulunu işlənib hazırlanmasındakı uğurlarına görə” kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Nobel mükafatı ilə yanaşı onun bir sıra təltifləri də var:

Amerika tədqiqat cəmiyyətinin mükafatı; Amerika kristalloqrafiya cəmiyyətinin A.Z. Patersonun xatirə mükafatı. O, kristalloqrafiya üzrə ABŞ-ın Milli komitəsinin və Amerika azad tədqiqatlar institutları assosiyasının üzvüdür.

1986-cı ildə Nyu-York universiteti nəzdində Siti kollecin fəxri doktoru dərəcəsinə layiq görülmüşdür.

Hauptmanın yaratdığı üsul kristalloqrafiyada ciddi uğurlara gətirib çıxarmışdır.

Hauptmanın hobbilərindən biri müxtəlif kristallardan başsındıran düzəltməkdir. Alim onları təkcə uğurla yığmır, həm də bir neçə yeni modellər yığmışdır ki, onun adı ilə adlanır.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Herbert Aaron Hauptman // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  2. ↑ Herbert Aaron Hauptman // Proleksis enciklopedija (xorv.). 2009.
  3. ↑ Brozović D., Ladan T. Herbert Aaron Hauptman // Hrvatska enciklopedija (xorv.). LZMK, 1999. 9272 səh. ISBN 978-953-6036-31-8
  4. ↑ Dr. Herbert Hauptman, Nobel Prize winner, is dead at 94 (ing.). // The Buffalo News Buffalo: 2011. ISSN 0745-2691
  5. ↑ 1 2 3 Herbert A. Hauptman (ing.).
  6. ↑ http://www.nndb.com/org/512/000041389/.
  7. ↑ Herbert Hauptman dies at 94; won Nobel Prize in chemistry (ing.). // Los Angeles Times LA: 2011. ISSN 0458-3035; 2165-1736
  8. ↑ How Did Dr. Herbert Hauptman Contribute to Medicine?. // Medical Daily 2011.
  9. ↑ Herbert A. Hauptman, Nobel Laureate, Dies at 94 (ing.). // The New York Times / D. Baquet Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2011. ed. size: 1122400; ed. size: 1132000; ed. size: 1103600; ed. size: 648900; ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  10. ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
  11. ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
  12. ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Herbert_Aaron_Hauptman&oldid=4600375"