Hesselilər

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Hesselilər
alm. Soldatenhandel unter Landgraf Friedrich II. von Hessen-Kassel
Hessian jager.jpg
Ölkə Hessen KS flag.svg Hessen-Kassel Knyazlığı
Tərkibi almanlardan təşkil olunmuş birləşmə
Sayı 30.000
Himayədarı Böyük Britaniya Böyük Britaniya
Müharibələr ABŞ İstiqlal müharibəsi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hesselilər (alm. Soldatenhandel unter Landgraf Friedrich II. von Hessen-Kassel‎) - ABŞ İstiqlal müharibəsi zamanı Böyük Britaniya ordusu tərəfindən döyüşən etnik alman döyüşçülər.[1] Hesselilər termini Böyük Britaniya tərəfində döyüşən bütün almanlar üçün istifadə olunan Amerikan sinekdoxudur, çünki 65%-i Almaniyanın Hessen-Kassel Knyazlığı və Hessen-Hanau əyalətlərindən gəlmişdir.

Öz nizam-intizamı və döyüş şücaəti ilə tanınan, hesselilərin sayı müharibənin ən qızğın dövründə 30.000 nəfər çatmışdır ki, bu da Böyük Britaniya Quru Qoşunlarının ümumilikdə 25%-ni təşkil etməsi anlamına gəlirdi.[1]

Həm çağdaş, həm də tarixi aspektdən muzdlu əsgərlər kimi qəbul edilsə də, hesselilər qanuni olaraq köməkçi kimi fəaliyyət göstərirdilər. Muzdlular öz istəkləri ilə xarici hökumətə xidmət edərkən, köməkçilər öz hökumətləri tərəfindən xarici tərəfə icarəyə verilən əsgərlər idilər. Köməkçilər daha çox kiçik və nisbətən yoxsul Alman dövlətləri üçün əsas gəlir mənbəyi idi, adətən hökumətlərinin neytral olduğu müharibələrdə xidmət edirdilər. Bu dövrün əksər köməkçi qoşunları kimi, hesselilər də xarici ordularla birlikdə bütöv birliklər şəklində xidmət edirdilər, öz bayraqları altında döyüşürdülər, öz zabitləri tərəfindən idarə edilir və mövcud formalarını geyinirdilər.

Hesselilər İstiqlaliyyət Müharibəsində, xüsusən də şimal cəbhəsində mühüm rol oynadılar.[2] Onlar bir çox döyüşlərdə, xüsusilə Vayt Pleynzs və Fort Vaşinqtonda xidmətdə fərqlənmişdilər. Alman qoşunlarının əlavə işçi qüvvəsi kimi göstərdiyi dəstək və onların bacarığı Böyük Britaniyanın müharibəni davam etdirmək planlarını dəstəklədi, digər tərəfdən bu kolonistləri qəzəbləndirdi və inqilabçılara dəstəyi artırdı.[2]

Xarici muzdluların böyük ordularının istifadəsi Amerika Birləşmiş Ştatların Müstəqillik Bəyannaməsində Kral III Georqa qarşı kolonyaların qəbul etdiyi 27 şikayətdən biri idi. Patriotlar Böyük Britaniyanın müstəmləkəçilərin hüquqlarını pozması ilə bağlı fikirlərini əsaslandırmaq üçün hesseliləri Böyük Britaniya qoşunlarının tərkibində döyüşməsi faktından istifadə edirdilər.[3]

Mənşəyi və tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici əsgərlərin istifadəsi XVIII Avropasında qeyri-adi hal hesab edilmirdi. ABŞ İstiqlal müharibəsinə qədər olan iki əsrdə qitə daimi müharibə meydana idi və hərbi işçi qüvvəsinə çox böyük tələbat var idi.[4] Almaniya hələ vahid dövlət deyildi, lakin Müqəddəs Roma İmperiyası altında sərbəst şəkildə təşkil edilmiş yüzlərlə dövlətin birləşməsi idi. Bu dövlətlər arasında qarşıdurma təcrübəli və yaxşı təlim keçmiş peşəkar orduların yaradılmasına səbəb oldu. Bir çox alman cəmiyyətləri hərbiləşdi, kişilərin çoxu yeniyetməlikdən yetkinliyə qədər illik təlim keçir, çox vaxt ömür boyu və ya çox qocalana qədər xidmət edirdilər.[5]

Alman dövlətləri ərazi və sərvət baxımından bir-birindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənirdi və bir çoxları xüsusən daimi ordunun saxlanması baha başa gəldiyi üçün öz qoşunlarına iqtisadi resurs kimi baxırdı.

Muzdlular və köməkçilər[redaktə | mənbəni redaktə et]

ABŞ İstiqlal müharibəsi zamanı xidmətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rəssam Con Trumbol tərəfindən çəkilmiş 1776-cı ilin 26 dekabrında Tretonda hesselilərin yaxlanması adlı tablo. Əsərdə, Trenton yaxınlığında əsir götürülmüş hesseli polkovnik İohann Rall və ABŞ İstiqlal müharibəsinin generallarından Corc Vaşinqton birlikdə təsvir edilmişdir. Sonradan ABŞ-nin ilk Prezidenti olacaq Vaşinqton, yaralı vəziyyətdə olan polkovnik Ralla tibbi xidmət təklif edir.

Cəbhə boyu yerləşdirilmələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

ABŞ-nin münasibəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məşhur komandirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. 1 2 Alan Axelrod. Mercenaries: A Guide to Private Armies and Private Military Companies. SAGE Publications. 9 January 2014. səh. 66. ISBN 978-1-4833-4030-2.
  2. 1 2 "Hessians". American Battlefield Trust (ingilis). 2017-01-25. 2023-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-24.
  3. Benjamin Franklin, "The Sale of the Hessians", (1777).
  4. "Hessians". George Washington's Mount Vernon (ingilis). 2023-03-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-24.
  5. Charles Ingrao, The Hessian Mercenary State, (Cambridge: Cambridge University Press, 2003), p. 2.