Japsek

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

Japsek — Nongak (fermerlərin musiqisi) truppasının üzvü, müxtəlif səhnələr nümayiş etdirən personajdır.Koreya Folklorunun nümunəsidir.

Japsaek (Kor. 잡색, Chin. 雜色,qarışıq rənglər) dwitchibae, apchibae ilə birlikdə bir nongak tamaşasına rəhbərlik edən aktyorlar, musiqi alətlərində ifa edənlər, əkinçilik icmasının bayrağını daşıyana deyilir.( nonggi) və komanda bayrağı (yeonggi) və cüt qamışlı oboyun (saenapsu) oyunçusu. İlk səhnədən (apgut) deyil, performansın ikinci yarısına japsaek rəhbərlik edir (dwitgut). Onlar musiqi aləti çalmırlar lakin müxtəlif geyimlərdə və ya maskalarda geyinmiş halda rəqsləri, hərəkətləri və zarafatları ilə nongakın teatr xüsusiyyətlərini nümayiş etdirərək müəyyən rollar oynayırlar. Japsaek tərifi tez-tez bir maska geyilib-edilməməsindən asılıdır. İbtidai ilahi maskalar və heyvan maskaları yer üzündəki insanların maskaları ilə əvəzlənərək müxtəliflik əlavə etdi. Beləliklə, japsaek, periferik və ya ikincilik rolu deyil, nongak performansında aparıcı rol oynayır. Bundan əlavə, nongak ayinləri və tamaşaları güclü bir teatr xarakteri almağa başladığı üçün maska geyən aktyor təbii və sosial fəlakətləri önləmək qabiliyyətinə sahib bir varlıq kimi qəbul edildi. Japsaek, gwangdae (palyaço), gwangu, gajangkkun, gyeotkkun, eojeongjaebi, heodujabi və chumkkun (rəqqas) daxil olmaqla bir neçə başqa adla da tanınır.

Yapsaekin boynuna götürdüyü rollar arasında əlində silah tutan bir ovçu rolunu oynayan posu, sangsoe əmrləri altında nongak truppasının birləşmələrini təşkil edir və ya digər aktyorlara rəhbərlik edir. Daeposu, həm də ovçu kimi geyinmiş, maska taxır və pis ruhları qovur, həm sanqso ilə mübarizə aparan düşmən qüvvəsinin həm də başçı və sanqsoun əmri ilə nongak truppasına rəhbərlik edən generalın ikiqat rolunu oynayır. Rahib (cung) Buddist dualarını oxuyur, müəyyən layihələrin (gosa) uğurlu olmasını istəyən ayinləri yerinə yetirir, süzgəclə uğursuzluqlar toplayır və söndürür, buddist paltarında palyaço rəqs edir və hərəkət edir. Makiyaj və ya maska taxan changbu (kişi təlxək və ya şamanın əri) ovçu və zadəgana (yangban) kömək edir. O, mahnı oxumaqdan, spirtli içki içməkdən və rəqs etməyi sevir və səs-küylü işlərlə məşğul olur. Changbu termini bəzən təlxək və zadəgan daxil olmaqla bir qrup japsaekə aiddir. Ovçunu müşayiət edən çanqbu toplu olaraq pochang adlanır. Soylu sanqsou müşayiət edir və ya sanqsoun əmri ilə truppaya rəhbərlik edən rəqqasə və ifrat xarakterdir. Nənə (halmi) rəqs edərkən budlarını yelləyərək çubuğun köməyi ilə əyilir və gəzir. Yeni gəlin (gaksi) makiyaj və ya maska taxır və koket oynayır.

Bir nongak truppasının japsaekləri aktyorlardır hansıki musiqiçilərlə birlikdə tamaşaya rəhbərlik edirlər. Görünüşlərindən və müxtəlif rekvizitlərdən istifadə edərək, tez-tez cinsi əlaqəli açıq və preposterous hərəkətlər edərkən müxtəlif jestlər və hərəkətlər edirlər. Yeni gəlin, nənə, ovçu və ya rahib kimi geyinmiş Japsaek rəqs edir və musiqiçilərdən və izdihamdan keçərək yollarını toxuyur. Bundan əlavə, akrobatika nümayiş etdirirlər və ilqangnori (daeposu ilə gong oyunçuları arasındakı döyüş) və ya dodukjaebigut (oğrunu tutmaq) kimi teatr və skitslərdən zarafat edirlər.[1]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. "Arxivlənmiş surət". 2022-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-02.