Kaxeti
| Kaxeti | |
|---|---|
| gürc. კახეთის მხარე | |
 | |
|
|
|
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Telavi |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | GE-KA |
| Rəsmi sayt | |
.svg) |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kaxeti diyarı (gürc. კახეთის მხარე) — Gürcüstan Respublikasının doqquz diyarından (gürcücə: მხარე) biridir. Tarixi və müasir elmi Azərbaycan mənbələrində bəzən Qaxet adıyla tanınır.[2] İnzibati mərkəzi Telavi şəhəridir. Diyar Azərbaycan və Rusiya ilə həmsərhəddir. Kaxetinin cənubunda Keşiş dağ məbədi yerləşir.
İnzibati-ərazi bölgüsü[redaktə | əsas redaktə]
Kaxeti diyar səkkiz bələdiyyəyə bölünür:
- Telavi bələdiyyəsi (ərazisi 1,094 km², əhalisi 68.000)
- Axmeta bələdiyyəsi (ərazisi 2,248 km², əhalisi 44.100)
- Qurcaani bələdiyyəsi (ərazisi 849 km², əhalisi 73.200)
- Kvareli bələdiyyəsi (ərazisi 1,000 km², əhalisi 40.663)
- Dedoplistsğaro bələdiyyəsi (ərazisi 2,531 km², əhalisi 30.240)
- Laqodexi bələdiyyəsi (ərazisi 890 km², əhalisi 50.300)
- Saqareco bələdiyyəsi (ərazisi 1,515 km², əhalisi 60.396)
- Sığnaq bələdiyyəsi (ərazisi 1,251 km², əhalisi 42.652)[3]
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
VIII əsrdən başlayaraq Kaxeti müstəqil feodal knyazlıq olmuşdur. XI–XII əsrlərdə o, çar Qurucu Davidin səyləri nəticəsində birləşmiş Gürcüstan çarlığının tərkibidə girmişdir.
Gürcüstan çarlığının süqutundan sonra Kaxeti 1460-cı illərdə yenidən müstəqil olub yerli çar tabeliyində kiçik dövlət kimi mövcudluğunu davam eləmişdir. 1762-ci ildə Kaxeti çarlığı qonşu Kartli çarlığı ilə birləşmiş, Kaxetinin paytaxtı Telavi yeni birləşmiş Kartli-Kaxeti çarlığının paytaxtı olmuşdur. Səfəvilərin hücumu nəticəsində dövlət xeyli zəifləmişdir. Əhalisinin böyük hissəsi İranın ucqar bölgələrinə (Luristan, Mazandaran, Xorasan) sürgün edilmişdir. 1801-ci ildə Kartli-Kaxeti çar Rusiyasının tabeliyinə keçmişdir.
1918-ci ildə Kaxeti müstəqil Gürcüstan Demokratik Respublikasının tərkibinə girmişdir. Sovet vaxtında səkkiz rayona bölünmüş Kaxeti 1994-cü ildən bəri vahid inzibati bölgə kimi Gürcüstanın tərkibində olmaqdadır. İnzibati mərkəzi Telavi şəhəridir.
Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]
2014-ci il əhalinin qeydiyyata alınmasına əsasən Kaxetinin 318.583 sakinindən 85,16%-i (271.298 nəf.) gürcülər, 10,16%-i (32.354 nəf.) azərbaycanlılar, 1,75%-i (5.581 nəf.) kistlər (çeçenlər), 0,79%-i (2.526 nəf.) osetinlər, 0,69%-i (2.191 nəf.) ermənilər, 0,60%-i (1.921 nəf.) ruslar, 0,32%-i (1029 nəf.) Avarlar, 0,16%-i (504 nəf.) yezdi kürdlər, 0,06%-i (202 nəf.) ukraynalılar, 0,05%-i (158 nəf.) yunanlar.[4]
Kaxeti diyarının ən böyük etnik azlığı olan azərbaycanlılar əksəriyyəti Saqareco (33,16%), Laqodexi (23,04%) və Telavi (12,77%) bələdiyyələrində, kiçik icmalar həmçinin Dedoplistskaro və Axmeta bələdiyyələrində yaşayır.
Kaxeti çeçenlərin qeydi-adi subetnik qrupu olan kistlərin sıxca yaşadığı yeganə yerdir.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/01%20Population%20by%20municipalities%20for%20the%20beginning%20of%20the%20year.xls
- ↑ Azərbaycan arxeologiyası, s. 311
- ↑ Kakheti municipalities Arxivləşdirilib 2011-07-21 at the Wayback Machine. Regional Government of Kakheti.
- ↑ georgia-ethnic-2014
