Kolvari amorfa

Kolvari amorfa
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Faboideae Klad: Meso-Papilionoideae Klad: Dalbergioids Triba: Amorpheae Cins: Amorfa Növ: Kolvari amorfa
Beynəlxalq elmi adı
Amorpha fruticosa L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   25368 NCBI   48131 EOL   47114029

Kolvari amorfa (lat. Amorpha fruticosa) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin amorfa cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Təbii halda Şimali Amerikada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 2 m-ə çatan, şaxəli, çubuqvari koldur. Yanlardan çoxlu kök pöhrələri verir. Yarpaqları təklələkvari, tökülən, uzunluğu 8-20 sm-dir. Yarpaqcıqların sayı 11-25 ədəddir. Yarpaqcıqları uzunsov-ellipsvarı və ya ovalşəkilli, uzunluğu 2,5-4 sm-ə çatır, rəngi tünd yaşıldır. Xırda çiçəkləri əvvəlcə bənövşəyi, sonradan tutqun qırmızımtıl rəngdə olub, uzunluğu 15 sm-ə qədər, sıx, ensiz, dikduran, sünbülvari təpə salxımlarda yerləşir. Çiçəkaltlıqları xırdadır. Kasacığı zəngvarı, vəzili olub, 4 küt dişli və bir alt çıxıntılıdır. Tacı birləçəkli, qırmızımtıl-bənövşəyi, uzunluğu kasacığından 2-3 dəfə böyükdür. Erkəkcikləri uzanmış, narıncı-sarı rəngdə, tozkisəlidir. Tozkisələri tacın ləçəyi üzərində ucalır. Sütuncuğu düz yönəlmiş, telvaridir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvəsi avqust-sentyabrda yetişir. Paxlası tünd-qonur, açılmayan, uzunluğu 7-9 mm-ə qədər, eni 2,8-3,3 mm-dir. Xırda, uzunsov, ovalşəkilli toxumları, yaşılımtıl-şabalıdı rəngli, parlaqdır. Uzunluğu 3-5 mm, eni 1,5-2 mm və ya əyilmiş buruncuqludur. Toxum, kök bicləri və qələm vasitəsilə çoxalır.

Ekologiyası

Quraqlığa, işığa, şaxtayadavamlı, işıqsəvən koldur. Quru, qumlu və şoran torpaqlarda yaxşı inkişaf edir.

Azərbaycanda yayılması

Dendrologiya İnstitutunun təcrübə sahəsində introduksiya edilmişdir.

İstifadəsi

Dekorativ bitki kimi park və bağların yaşıllaşdırılmasında istifadəsi məqsədyönlüdür. Meyvələrin qabığından alınmış cövhərdən təbabətdə istifadə olunur. Efir yağlı bitkidir. Yarpaqlarınının tərkibində terpen, amorfen və kadinen adlanan xüsusi seskviterpenli, 0,05-0,08% efir yağı vardır.