Koreya çayı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Koreya çayı bitki kökləri, çiçəklər, meyvələr, taxıl, yeməli göbələk, dəniz yosunu və s.-dən hazırlanır.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gakjeochong, Goguryo məzarı. iki xanımla çay içən cəngavər(5–6-cı əsr)

Üç Krallığın xatirələrində göstərilən Qaya qeydlərinə görə Ayodhya şahzadəsi əfsanəvi kraliça Ho Hvangok Camellia sinensis çay bitkisini Hindistandan Koreyaya gətirdi və onu Changvon şəhəri ilə həmsərhəd olan Begvolsan dağına əkdi. Samhan(3 xanlıq) dövründə labrador çayı və yaxu meyvə çayları, məsələn maqnoliya giləmeyvə çayı və goji giləmeyvə çayı daha geniş istifadə olunurdu.

Bir neçə əsr sonra Buddist rahibləri tərəfindən Çin çay mədəniyyətinin tətbiqi ilə çay kollarının sistematik şəkildə əkilməyə başlandığı güman olunur. Bulgapsa, Bulhoesa və Hwaeomsa kimi Koreyadakı erkən buddist məbədlərinin Koreya çay mədəniyyətinin doğulduğu yer olduğunu iddia edilir. Çin çay məhsullarının idxalı, Silla Kraliçası Seondeokun dövründə (631 Tang imperiyasından iki növ çay conça (전차; 磚茶) and dança (단차; 團茶) nın gətirilməsi ilə birlikdə Şilla kraliçası Sondokun (631‒647) hakimiyyəti dövründə Çin çay məhsullarının idxalı başladı. 765-ci ildə bir Buddist rahibin Kye Gyeongdeok və Budda üçün çay təqdim etdiyi deyilir. Camellia sinensis çay bitkisi 828-ci ildə kral Hongdokun Tang İmperiyasından toxumunu alaraq Cirisan dağına əkmək üçün göndərdiyi vaxtdan etibarən ölkədə yayıldı. Çay adətən Budda, eləcə də mərhum əcdadların ruhlarına təqdim olunurdu.

Çay mədəniyyəti Qoryo sülaləsi dövründə çiçəklənməyə davam etdi. Çay təklifi Yondungho və Palgvanho kimi ən böyük milli mərasimlərin bir hissəsinə çevrilmişdi. Kral Myongcungun dövründə(1131‒1202) Son-Buddist mərasimləri üstünlük təşkil edirdi. Cong Mongcu və digər alimlər çay görüşlərindən-dahe (다회; 茶會) böyük zövq alırdılar. 1123-cü ildə Qoryonu ziyarət edən Song sülaləsinin elçisi Xu Cing Qoro xalqı çay içməyi sevir və gündə üç dəfə çay süfrəsi açır deyə Gaoli tucingdə qeyd etmişdi. Çayşərab dükanlarında sikkələr qəbul edilirdi.

Aristokratlar sadə amərasimlər üçün çaydan istifadə edirdilər və bu darye (다례; 茶禮, "tea rite") adlanırdı. Coson sülaləsinin sonlarına doğru əhali əcdad ayinləri üçün çaydan istifadə etmək təcrübəsini qəbul etdilər. Çarye sözü (차례; 茶 禮, "çay ayini, mərasimi") darye sözü ilə eyni mənanı daşıyır və hal-hazırda cesa (əcdad ayinləri) kimi istifadə olunur. Əvvəllər bu iki söz sinonim idi, çünki əcdadlar üçün təşkil olunan ayinlərdə onlar üçün çay ehsan edilirdi. 4-cü əsrdə Çində məşhur olan kiçik tortlarla birgə çayın qablaşdırılması təcrübəsi Koreyada 19-cu əsrə qədər davam etdi.[1][2]

1895-ci ildə Koreya imperiyasının kralı Gocong ilk dəfə qəhvədən istifadə etdi. 1896-cı ildə ərzaq mağazalarının daxilində çay otaqları yaranmağa başladı və ilk müasir çay evi 1924-cü ildə quruldu.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. "darye" 다례(茶禮). Standard Korean Language Dictionary. National Institute of Korean Language. 23 March 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 March 2017.
  2. "charye" 차례(茶禮). Standard Korean Language Dictionary. National Institute of Korean Language. 23 March 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 March 2017.