Ləzgilər

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Keçid et: naviqasiya, axtar
Ləzgilər
ləzg. Лезгияр
Ümumi sayı
670 000
Yaşadığı ərazilər
Flag of Russia.svg Rusiya 473 722 (2010)[1]
Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan 180 300 (2009)[2][3][4][5][6]
Flag of Turkmenistan.svg Türkmənistan 9 553 (1995)[7][8][9][10]
Flag of Ukraine.svg Ukrayna 4 349 (2001)[11]
Dili

Ləzgi dili
Dini

İslam (əksəriyyəti sünni, azlığı şiə)
Qohum xalqlar

tabasaranlılar, ağullar, udinlər, rutullar, saxurlar, arçilər, buduqlar, qrızlar

Ləzgilər — Qafqaz dilli xalqlardan biri və ana dili ləzgi dili olan, əsasən kompakt şəkildə cənub-şərqi Dağıstanda, qismən şimali-şərqi Azərbaycanda, az sayda isə dünyanın bir çox ölkələrində yaşayırlar.

Ləzgilərin çoxu islam dininin sünni məzhəbinə etiqad edir. Dağıstanın Miskincə kəndində yaşayan ləzgilər şiədirlər.

Məskunlaşma[redaktə]

Azərbaycanda[redaktə]

Azərbaycanda ləzgilər respublikanın 20-dən çox rayonunda, həmçinin Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Mingəçevir, Göyçay və başqa şəhərlərində yaşayırlar. Quba, Qusar, Xaçmaz, İsmayıllı, Qəbələ, Şəki, Qax və Oğuz ləzgilərin yığcam yaşadıqları rayonlardır[14].

Ləzgilər Azərbaycan əhalisinin 2,0%-ni təşkil edir (2009).[15] 30-cu illərdə məktəblərdə аnа dilinin keçilməsinə bаxmаyаrаq, 1936-cı ildən ləzgi dilində dərslərin keçilməsi ləğv edilmişdir. Bu, ləzgilərin аssimilyаsiyа prоsesini gücləndirmiş, xаlqı yоxа çıxmаq təhlükəsi qаrşısındа qоymuşdur[16]. 1993-cü ildən başlayaraq Azərbaycanda ləzgi dilində dərsliklər çap edilir. Hazırda 94 məktəbdə (891 sinif) ləzgi dilində dərslər keçirilir. Həmin məktəblərdə 15 000-ə yaxın şagird təhsil alır. Ləzgilərin sıx yaşadığı Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunun sənayesinin əsasını yüngül və yeyinti sənayesi təşkil edir. Başlıca olaraq meyvə-tərəvəz, şərab və süd məhsulları emal edilir. Rayonun kənd yerlərində xalçaçılıq ənənəvi sənətkarlıq növü kimi inkişaf etməkdədir. Qafqazın qədim xalqlarından olan ləzgilər bu bölgənin iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayırlar.

Ləzgi əsilli məşhurlar[redaktə]

Cabbar Əskərov - Boksçu

Hasan Alkadari- tarixçı-alim,şair

İstinadlar[redaktə]

  1. ↑ Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: Национальный состав населения Российской Федерации
  2. ↑ The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan:Population by ethnic groups (by population census)---İn this and following table - everybody defermined nationality themself. Information on children are obtained from.
  3. ↑ Population statistics of Eastern Europe (pop-stat.mashke.org) :Ethnic composition of Azerbaijan 2009
  4. ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: 1.12. Əhalinin milli tərkibi 1926-2009 (əhalinin siyahıyaalınmalarının məlumatlarına əsasən) + 1.13. Əhalinin ana dili və sərbəst danışdığı dillərə görə bölgüsü (2009-cu il əhalinin siyahıyaalınmasının məlumatlarına əsasən)---Siyahıyaalınmalar zamanı sorğu olunan hər bir şəxs milliyyətini özü müəyyən edir. Uşaqların milliyyəti valideynlərin dediklərinə əsasən yazılır. + Əhalinin sərbəst danışdığı dillər üzrə məlumatlar müvafiq millətlər üzrə 3 və yuxarı yaşlı əhaliyə nisbətən faizlə verilmişdir.
  5. ↑ Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması, 2009-cu il. XIX cild: Əhalinin milli mənsubiyyətinə, yaşına, ana dili və sərbəst danışdığı digər dillərə görə bölgüsü. - 2011
  6. ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik Göstəriciləri 2012: Demoqrafik göstəricilər
  7. ↑ Asgabat.net-городской социально-информационный портал :Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.
  8. ↑ Population census of Turkmenistan 1995, Vol. 1, State Statistical Committee of Turkmenistan, Ashgabat, 1996
  9. ↑ Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komiteti :1995-nji ýylyň ilat ýazuwy
  10. ↑ books.google.ru: Paul Brummell-Turkmenistan: The Bradt Travel Guide
  11. ↑ Population statistics of Eastern Europe: Ethnic composition of Ukraine 2001
  12. ↑ Population statistics of Eastern Europe: Population statistics of Eastern Europe
  13. ↑ The United Nations Statistics Division: 4.Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence: each census, 1985 - 2003
  14. ↑ http://www.samurpress.net/story.php?sid=823
  15. ↑ Azərbaycanın əhalisi — Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi
  16. ↑ http://www.samurpress.net/story.php?sid=823

Xarici keçidlər[redaktə]

Həmçinin bax[redaktə]

Thunderbird on Totem Pole.jpg  Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "http://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ləzgilər&oldid=3191559"