Ləzgilər

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Disambig.svg Bu məqalə etnik qrup haqqındadır. Digər mənalar üçün Ləzgi (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın.
Ləzgilər
ləzg. Лезгияр
Ümumi sayı
850 000
Yaşadığı ərazilər
Flag of Russia.svg Rusiya 476 228 (2010)[1]
Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan 191 000 (2016)[2]
Flag of Turkmenistan.svg Türkmənistan 17 000 (2016)[3]
Flag of Kazakhstan.svg Qazaxıstan 5 300 (2016)[4]
Flag of Ukraine.svg Ukrayna 4 000 (2016)[5]
Flag of Uzbekistan.svg Özbəkistan 3 700 (2016)[6]
Flag of Turkey.svg Türkiyə 3 200 (2016)[7]
Flag of Kyrgyzstan.svg Qırğızıstan 2 700 (2016)[8]
Flag of Georgia.svg Gürcüstan 2 600 (2016)[9]
Dili

Ləzgi dili

Dini

İslam (əksəriyyəti sünni, azlığı şiə)

Qohum xalqlar

tabasaranlılar, ağullar, udinlər, rutullar, saxurlar, arçilər, buduqlar, qrızlar

Ləzgilər (ləzg. лезгияр) — Qafqaz dilli xalqlardan biri və ana dili ləzgi dili olan, əsasən kompakt şəkildə cənub-şərqi Dağıstanda, qismən şimali-şərqi Azərbaycanda, az sayda isə dünyanın bir çox ölkələrində yaşayırlar.

Ləzgilərin çoxu islam dininin sünni məzhəbinə etiqad edir. Dağıstanın Miskincə kəndində yaşayan ləzgilər şiədirlər.

Məskunlaşma[redaktə | əsas redaktə]

Azərbaycanda[redaktə | əsas redaktə]

Azərbaycanda ləzgilər respublikanın 20-dən çox rayonunda, həmçinin Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Mingəçevir, Göyçay və başqa şəhərlərində yaşayırlar. Quba, Qusar, Xaçmaz, İsmayıllı, Qəbələ, Şəki, Qax və Oğuz ləzgilərin yığcam yaşadıqları rayonlardır[12].

Ləzgilər Azərbaycan əhalisinin 2,0%-ni təşkil edir (2009).[13] 30-cu illərdə məktəblərdə ana dilinin keçilməsinə baxmayaraq, 1936-cı ildən ləzgi dilində dərslərin keçilməsi ləğv edilmişdir. Bu, ləzgilərin assimilyasiya prosesini gücləndirmiş, xalqı yoxa çıxmaq təhlükəsi qarşısında qoymuşdur[12]. 1993-cü ildən başlayaraq Azərbaycanda ləzgi dilində dərsliklər çap edilir. Hazırda 94 məktəbdə (891 sinif) ləzgi dilində dərslər keçirilir. Həmin məktəblərdə 15 000-ə yaxın şagird təhsil alır. Ləzgilərin sıx yaşadığı Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunun sənayesinin əsasını yüngül və yeyinti sənayesi təşkil edir. Başlıca olaraq meyvə-tərəvəz, şərab və süd məhsulları emal edilir. Rayonun kənd yerlərində xalçaçılıq ənənəvi sənətkarlıq növü kimi inkişaf etməkdədir. Qafqazın qədim xalqlarından olan ləzgilər bu bölgənin iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayırlar.

Ləzgi əsilli məşhurlar[redaktə | əsas redaktə]

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: Национальный состав населения Российской Федерации
  2. ↑ National composition of population of Azerbaijan is estimated to Joshuaproject
  3. ↑ National composition of population of Turkmenistan is estimated to Joshuaproject
  4. ↑ The national composition of the population of Kazakhstan is estimated to Joshuaproject
  5. ↑ The national composition of the population of Ukraine is estimated to Joshuaproject
  6. ↑ The national composition of the population of Uzbekistan is estimated to Joshuaproject
  7. ↑ The national composition of the population of Turkey was estimated Joshuaproject
  8. ↑ National composition of population of Kyrgyzstan is estimated to Joshuaproject
  9. ↑ National composition of population of Georgia is estimated to Joshuaproject
  10. ↑ Population statistics of Eastern Europe: Population statistics of Eastern Europe
  11. ↑ The United Nations Statistics Division: 4.Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence: each census, 1985 - 2003
  12. ↑ 12,0 12,1 http://www.samurpress.net/story.php?sid=823
  13. ↑ Azərbaycanın əhalisi — Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Thunderbird on Totem Pole.jpg Etnos ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ləzgilər&oldid=4565503"