Lantana başınağacı

Lantana başınağacı
Lantana başınağacı
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Diaphoretickes Ranqsız: Archaeplastida Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Fırçaotuçiçəklilər Fəsilə: Adokskimilər Cins: Başınağacı ???: Lantana başınağacı
Beynəlxalq elmi adı
	Viburnum lantana L., 1753;
ITIS	35264
NCBI	237945
EOL	488697

Lantana başınağacı yaxud Məğrur başınağacı (lat. Viburnum lantana) – adokskimilər fəsiləsinin başınağacı cinsinə aid bitki növü.

Bu bitki başınağacının bir növü olub mərkəzi, Cənubi və Qərbi Avropada, Şimal-Qərbi Afrikada və Cənub-Qərbi Asiyada bitir.^[2]^[3]^[4]

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Orta və Cənubi Avropada,Kiçik Asiyada,Şimali Afrikada və Qafqazda yayılmışdır.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Boyu 4 m-ə çatan,çətirli və qövsvari qalxan zoğlu,gözəl,sıxyarpaqlı koldur.Yarpağı qaidə hissədən yumurtavari-ovalvari və ya ürəkvaridir,kənarları zəif dişlidir,uzunluğu 18 sm-dək,üstü tünd-yaşıl,alt tərəfi boz,keçə tüklüdür.Gövdəsinin qabığı tünd-qonur rəngdə olub ,məxməri yumşaqdır.Cavan zoğları tükcüklüdür.Ağ,xırda meyvə verən çiçəkləri budaqların uclarındaçətirvari çiçək qruplarına yığılmışdır.May ayında çiçəkləyir,çiçəkləri ikicinslidir,xırdadır,qalxanvarı çiçək qrupunda yerıəşir.Meyvəsi payızda yetişir.Meyvəsi-oval,yeməli olmayan çəyirdəkdir;yetişməzdən əvvəl parlaq qırmızıdır və yetişdikdə qaralır.Yay qələmlərinin 30%-ə qədəri kök atır.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əlverişli şəraitdə 100 ilə qədər yaşayır.Qışadavamlılığı yüksəkdir.Torpağın nəmişliyinə çox tələbkardır.Kölgəyə,tüstüyə və qazadavamlılığı ortadadır.Günəş yanıqları ilə zədələnir.Torpağa tələbkar,kölgəyə.şaxtaya,quraqlığa davamlıdır

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Respublikanın yarımrütubətli Şəki-Zaqatala və Lənkəran-Astara bölgələrində mədəni şəraitdə becərilir.Böyük Qafqazda,Kiçik Qafqazda,Cənub bölgəsində,Naxçıvanda dağ meşələrində,əsasən kolluqlarda bitir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sentyabr-oktyabr aylarında yetişmiş yaşıl-sarı meyvələri bitkiyə dekorativlik verir.Şaquli yaşıllaşdırmanın bütün növləri üçün (çəpər,çardaq və s.) perspektivlidir.Bağ və parkların qrup və tək əkinlərində və canlı çəpərlər salınmasında istifadə edilir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 1. səh. 268.
↑ "Flora Europaea: Viburnum lantana". 2011-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-30.
↑ Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2
↑ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.

Məlumat mənbəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tofiq Məmmədov (botanik), "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine

[_6957175ea1e898a6-1] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 1. səh. 268.

[fe-2] "Flora Europaea: Viburnum lantana". 2011-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-30.

[blamey-3] Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2

[rhs-4] Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.

[1]

[2]

[3]

[4]