Lantana başınağacı
Lantana başınağacı | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: ???: Lantana başınağacı |
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Lantana başınağacı yaxud Məğrur başınağacı (lat. Viburnum lantana) – adokskimilər fəsiləsinin başınağacı cinsinə aid bitki növü.
Bu bitki başınağacının bir növü olub mərkəzi, Cənubi və Qərbi Avropada, Şimal-Qərbi Afrikada və Cənub-Qərbi Asiyada bitir.[2][3][4]
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Orta və Cənubi Avropada,Kiçik Asiyada,Şimali Afrikada və Qafqazda yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Boyu 4 m-ə çatan,çətirli və qövsvari qalxan zoğlu,gözəl,sıxyarpaqlı koldur.Yarpağı qaidə hissədən yumurtavari-ovalvari və ya ürəkvaridir,kənarları zəif dişlidir,uzunluğu 18 sm-dək,üstü tünd-yaşıl,alt tərəfi boz,keçə tüklüdür.Gövdəsinin qabığı tünd-qonur rəngdə olub ,məxməri yumşaqdır.Cavan zoğları tükcüklüdür.Ağ,xırda meyvə verən çiçəkləri budaqların uclarındaçətirvari çiçək qruplarına yığılmışdır.May ayında çiçəkləyir,çiçəkləri ikicinslidir,xırdadır,qalxanvarı çiçək qrupunda yerıəşir.Meyvəsi payızda yetişir.Meyvəsi-oval,yeməli olmayan çəyirdəkdir;yetişməzdən əvvəl parlaq qırmızıdır və yetişdikdə qaralır.Yay qələmlərinin 30%-ə qədəri kök atır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əlverişli şəraitdə 100 ilə qədər yaşayır.Qışadavamlılığı yüksəkdir.Torpağın nəmişliyinə çox tələbkardır.Kölgəyə,tüstüyə və qazadavamlılığı ortadadır.Günəş yanıqları ilə zədələnir.Torpağa tələbkar,kölgəyə.şaxtaya,quraqlığa davamlıdır
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Respublikanın yarımrütubətli Şəki-Zaqatala və Lənkəran-Astara bölgələrində mədəni şəraitdə becərilir.Böyük Qafqazda,Kiçik Qafqazda,Cənub bölgəsində,Naxçıvanda dağ meşələrində,əsasən kolluqlarda bitir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sentyabr-oktyabr aylarında yetişmiş yaşıl-sarı meyvələri bitkiyə dekorativlik verir.Şaquli yaşıllaşdırmanın bütün növləri üçün (çəpər,çardaq və s.) perspektivlidir.Bağ və parkların qrup və tək əkinlərində və canlı çəpərlər salınmasında istifadə edilir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753.C. 1. səh. 268.
- ↑ "Flora Europaea: Viburnum lantana". 2011-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-30.
- ↑ Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2
- ↑ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.