Latviya

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Latviya Respublikası

latış. Latvijas Republika‎
Coat of arms of Latvia.svg
Gerb
PaytaxtıRiqa
Rəsmi dilləriLatış dili
Dini
Xristian
Demonim(lər)iLatviyalı
İdarəetmə formasıUnitar nümayəndəli demokratiya parlamentli respublika
• Prezident
Eqils Levits
• Baş nazir
Arturs Krišjānis Kariņš
Qurulması
Tarixi 
• Elan
4 may 1990
• Tanınma
6 sentyabr 1991
• Yaranması
18 noyabr 1918
Ərazisi
• 
64,589 km² (124)
• Su (%)
2.09%
Əhalisi
• 2020 təxmini
1.907.675 (147)
• 2011 siyahıya alma
2.070.371
• Sıxlıq
[convert: invalid number] (147)
ValyutasıAvro (€)
Saat qurşağıUTC +2
• Yay (DST)
UTC +3
Yolun hərəkət istiqamətisağ
Telefon kodu371
ISO 3166 koduLV
İnternet domeni.lv

Latviya (latış. Latvija‎), köhnə mənbələrdə Letoniya (liv. Leţmō) ya da rəsmi adıyla Latviya Respublikası (latış. Latvijas Republika‎, liv. Leţmō Vabāmō) – Şimali Avropada dövlət. 1 yanvar 2015-ci il tarixli rəsmi məlumata əsasən əhalisi 1 988 400 nəfərdir. Ərazisi 64 589 kv. km.-dir. Əhalisinin sayına görə dünyada 147-ci, ərazisinə görə 122-ci yeri tutur. Paytaxtı Riqa şəhəri, dövlət dili latış dilidir. Latviya şimalda Estoniya, şərqdə Rusiya, cənub-şərqdə Belorusiya, cənubda Litva ilə həmsərhəddir. Pul vahidi — avro. Latviyanın dövlət müstəqilliyi 18 noyabr 1918 ci ildə elan edilmişdir. 1940–1991-ci illərdə SSRİ-nin tərkibində olmuşdur. Azərbaycan Latviyanın müstəqilliyini 30 avqust 1991-ci ildə tanımışdır. Latviya Azərbaycanın müstəqilliyini 8 yanvar 1992-ci ildə tanımışdır. Ölkələr arasında diplomatik münasibətlər 11 yanvar 1994-cü ildə qurulmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Latviyada səfirliyi 2005-ci ildə açılmışdır.

Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Latvija sözü qədim latqallardan gəlir. Onlar digər Hind-Avropa tayfaları və bundan əlavə baltik finlər olan livlər ilə müasir latışların etnik kodu qurdular.[1]
  2. "Letiya" (Lettia, Letthia, Leththia) sözünə ilk dəfə "Letiya" şəklində Henrix salnamələrində (1209) rast gəlinmişdir. Əvvəldən almanlar qədim latqalların yaşadığı torpaqları belə adlandırırdılar. Latvija sözü latış dilinə litva dilindən gəlib. Litva dilində bu söz latışların adından (lit. latviai) yaranmışdı.[2]

Əhali[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gnome-searchtool.svg Əsas məqalə: Latviya əhalisi

Dil[redaktə | mənbəni redaktə et]

Latviyanın rəsmi dili ölkədə ən çox danışılan latış dilidir. Ölkədə ikinci ən çox danışılan dil rus dilidir. Bundan əlavə, ölkənin bəzi regionlarda livon (əsasən Kurzemedə) və latqal (əsasən Latqaliyada) dillərindən istifadə edilir.

Din[redaktə | mənbəni redaktə et]

Latviyada din (2011)[3]
Lüteranlıq
  
 34.2%
Katolisizm
  
 24.1%
Rus Pravoslavlıq
  
 17.8%
Eski inananlar
  
 1.6%
Digər xristianlar
  
 1.2%
Digər və ya dinsizlər
  
 21.1%

Latviyada ən böyük din Xristianlıqdır,[4] amma əhalinin sadəcə 7%-i müntəzəm şəkildə dini yığıncaqlarda iştirak edir.[5]

Ərazi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ərazisi 100 diyar və 9 Respublika şəhərlərdən ibarətdir.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Latvia in Brief" (PDF). Latvian Institute. 2012. 8 November 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 May 2011.
  2. ↑ Латвия — генезис понятия Arxivləşdirilib 2008-12-25 at the Wayback Machine (latış.)
  3. ↑ "Tieslietu ministrijā iesniegtie reliģisko organizāciju pārskati par darbību 2011. gadā" (Latvian). 26 November 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 July 2012.
  4. ↑ "Latvia". CIA. 15 May 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 December 2008.
  5. ↑ Eunice K. Y. Or. "Trust in Religious Institutions does not convey to Church Attendance". Christian Today. 23 September 2004. 8 May 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 July 2007.
Flag of Latvia.svg  Latviya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Latviya&oldid=6839678"