Lidiya Şole

Lidia Şole
pol. Lidia Szole
Doğum tarixi	2 dekabr 1896(1896-12-02) və ya 25 fevral 1896(1896-02-25)
Doğum yeri	Trakay, Vilen quberniyası[d], Rusiya imperiyası və ya Sankt-Peterburq, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	mart 1943
Vəfat yeri	Varşava, Ümumi Hökumət, Üçüncü Reyx
Fəaliyyəti	rəssam, scenic designer[d]
Təhsili	Stefan Batori Universiteti[d], Təsviri Sənət Akademiyası

Lidia Şole (pol. Lidia Szole; 2 dekabr 1896 və ya 25 fevral 1896, Trakay, Vilen quberniyası^[d] və ya Sankt-Peterburq – mart 1943, Varşava, Ümumi Hökumət) — Polşalı rəssamı və dekoratoru, Polşa-Litva karaitlərinin gerbinin müəllifi.

Bioqrafiya

Trokidə varlı karait ailəsində anadan olub. 1914-cü ildə Şahzadə Obolenskayanın özəl gimnaziyasını bitirib. 1918-ci ildən sonra ailə Vilnaya köçdü və burada Lidiya Ştefan Batory Universitetinin İncəsənət fakültəsinə daxil oldu. 1920-ci illərin ortalarında Parisə getdi və burada Rəssamlıq Akademiyasında rəssamlıq təhsilini davam etdirdi. 1926-cı ildə o, Parisli mühacir karaitlərin yığıncağında Vilna və Trokidəki karait mərkəzləri haqqında məruzə ilə çıxış etdi. Öz ölkəsinə qayıdan kimi ictimai fəaliyyətinə davam etdi. 1923-cü ilin yanvarında Vilna Karaite Cəmiyyətinin idarə heyətinin üzvü seçildi. Karaite həvəskar teatrının həyatında iştirak etmişdir. O, 1932-ci ildə Vilnada yaradılmış Karaite Tarix və Ədəbiyyatı Sevənlər Cəmiyyətinin fəaliyyətində fəal iştirak etmiş, əvvəlcə onun katibi olmuşdur. Rəssam kimi Müstəqil Rəssamlar Birliyinə üzv olub. Ondan çox başqa rəssamdan ibarət bir qrup ilə birlikdə o, bu birliyin 20 sentyabr 1931-ci ildə Vilnadakı Bernardine bağının sərgi binasında keçirilən ilk sərgisində iştirak etmişdir. Lidiya Şolet də rəqs etməyi və pianoda ifa etməyi sevirdi. 1933-cü ildə Vilnada yerli yazıçıların, rəssamların və musiqiçilərin iştirak etdiyi Smorqoniya klubu açıldı. Klubda orta hesabla iki həftədən bir keçirilən hər görüş üçün sənət əsərini hazırlayan və yaradan insanlardan biri də Cholet idi. 1930-cu illərin ortalarında maddi vəziyyətə görə Lidiya Çolet Zoliborz rayonunda yaşadığı Varşavaya yola düşür. Onun həyatının bu dövrü haqqında çox az şey məlumdur. Çox güman ki, o, 1935-ci ildə Varşavada qurulan Urvis Kukla Teatrının dekoratoru olub. Müharibə başlayandan sonra Lidiya Vilnaya qayıtmağa cəsarət etmədi və Polşa Yeraltı Dövlətinin təhsil şöbəsinin dəstəyi ilə kukla teatrının fəaliyyətində iştirak etməyə davam etdi. 1943-cü ilin martında evinin yaxınlığındakı küçədə basqın zamanı nasistlər tərəfindən saxlanılıb və orada güllələnib. Onun cəsədi verilmədi və dəfn yeri məlum deyil. Təsdiqlənməmiş versiyaya görə, Lidiya Şolet Polşa Müqavimət Hərəkatının əlaqələndiricisi ola bilər.

Yaradıcılıq mirası

O, 2015-ci ildə U.Vrublevskayanın “İkinci Polşa Respublikasında karaitlərin mədəni-maarif fəaliyyəti” kitabının üz qabığında yerləşdirilmiş Trok kenassenin mənzərəsi də daxil olmaqla, yağlı və akvarellə çəkilmiş rəsmlər silsiləsi qoyub. Ehtimal ki, Lidiya Şolet həm də 1929-cu ildə yaradılmış Karait qahanının embleminin müəllifi idi. Şolet tərəfindən hazırlanmış bu emblemin bir neçə təsviri Vilnüsdəki Seraya Sapşala arxivində saxlanılır. Zaman keçdikcə bu emblem Polşa-Litva karaitlərinin gerbinə çevrildi. Mixail Kızılovun dediyinə görə, gerbin simvolizminin görünüşü ideyasının müəllifi Seraya Şapşalın özü olub.