Məzmuna keç

Makaron dili

Vikipediya, azad ensiklopediya
Doktor Şnabelin mis oyma [yəni. Dr. Beak] (17-ci əsrdə Romada taun həkimi) satirik makaron şeiri ilə ("Vos Creditis, als eine Fabel, / quod scribitur vom Doctor Schnabel")

Makaron dili, makaronizm və ya makaronik dil — bir dildə danışarkən və ya yazarkən digər dillərin söz və ifadələrinin qarışdırılması. Makaronizm, xüsusilə Latın və yerli dillərin qarışdırıldığı 15-16-cı əsr Avropa ədəbiyyatında geniş yayılmışdır.[1]

Dil qarışıqlığı: Makaronik mətnlərdə bir neçə dilin elementləri bir araya gətirilir. Məsələn, Latın və İtalyan dillərinin qarışığı ilə yazılmış şeirlər mövcuddur.[2] Satirik və ya yumoristik məqsəd: Makaronik dil tez-tez satira və ya yumor yaratmaq üçün istifadə olunur. Müxtəlif dillərin qarışdırılması ilə müəlliflər oxucuların diqqətini cəlb edir və müəyyən mövzuları tənqid edirlər. Mədəniyyətlərarası əlaqə: Makaronik dil, fərqli mədəniyyətlər və dillər arasında əlaqə qurmaq və ya bu əlaqələri vurğulamaq üçün istifadə edilə bilər.

Tarixi Kontekst

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Makaronik ədəbiyyat, xüsusilə İntibah dövründə populyar idi. Bu dövrdə yazıçılar və şairlər Latın dilini yerli dillərlə qarışdıraraq əsərlər yaradırdılar. Bu cür yazılar, həmçinin təhsil səviyyəsini və dil biliklərini nümayiş etdirmək üçün də istifadə olunurdu.[3]

Müasir istifadə

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Bu gün makaronik dil, xüsusilə çoxdilli cəmiyyətlərdə və ya dillərin qarışdığı mühitlərdə rast gəlinir. Məsələn, bəzi musiqi əsərlərində və ya ədəbi nümunələrdə müxtəlif dillərin qarışığı istifadə olunur.[4] Nümunə: Bir makaronik şeir nümunəsi olaraq, Latın və İtalyan dillərinin qarışığı ilə yazılmış bir beyt təqdim edilə bilər: "In taberna quando sumus, non curamus quid sit humus." Bu beyt, Latınİtalyan dillərinin qarışığı ilə yazılmışdır və makaronik ədəbiyyatın tipik bir nümunəsidir.[5] Makaronik dil, dillərin qarışdırılması ilə yaranan maraqlı və zəngin bir ədəbi ənənəni təmsil edir. Bu cür əsərlər, dilin elastikliyini və mədəniyyətlərarası əlaqələri vurğulayır.[6]

  1. "Macaronic". Oxford Dictionary of English. 22 October 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  2. "Definition of Macaronic". dictionary.reference.com. 19 April 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 June 2012.
  3. "BBC Learning - Primary - Tune in". 25 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-12-06.
  4. "Saʿdi". Encyclopaedia Iranica. 17 November 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 November 2020.
  5. "Hafez iii. Hafez's Poetic Art". Encyclopaedia Iranica. 17 November 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2018.
  6. "Rhetorical Figures". Encyclopaedia Iranica. 17 November 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2018.