Matyo Kereku

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Matyo Kereku
fr. Mathieu Kérékou
30 noyabr 1975 – 4 aprel 1980
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 2 sentyabr 1933(1933-09-02)[1][2][…]
Vəfat tarixi 14 oktyabr 2015(2015-10-14)[1][3] (82 yaşında)
Vəfat yeri
Fəaliyyəti siyasətçi, hərbi qulluqçu, dövlət xadimi
Dini Evangelizm
Rütbəsi briqada generalı, əsgər

Təltifləri Order of Merit of Benin
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Matyo Kereku (fr. Mathieu Kérékou; 2 sentyabr 1933[1][2][…]14 oktyabr 2015[1][3], Kotonu) — Benin hərbi və dövlət xadimi, iki dəfə ölkə prezidenti, briqada generalı vəzifələrində çalışıb.

Ölkənin şimal-qərbində anadan olub, milliyyətcə Somba. Hərbi təhsilini Mali və Seneqalda alıb.

1960-1961-ci illərdə Fransa ordusunda xidmət edib. 1961-1963-cü illərdə o, prezident Hubert Maqinin köməkçisi olub. 1967-ci ildə əmisi oğlu Moris Kuandete hakimiyyətə gələrək Hərbi İnqilab Şurasının 1-ci müavini, sonra sədri olanda hərbi çevrilişdə iştirak etdi.

1968-1970-ci illərdə Fransada hərbi məktəbdə təhsil alıb. Vətənə qayıtdıqdan sonra mayor rütbəsi, baş qərargah rəisinin müavini və Ouidada paraşüt bölməsinin rəisi vəzifəsini almışdır.

Birinci prezidentlik

[redaktə | mənbəni redaktə et]

26 oktyabr 1972-ci ildə polkovnik-leytenant rütbəsində olan digər üç polkovnik-leytenant (Aikpe, Assogba və Alladaye) ilə birlikdə inqilab elan edilən hərbi çevriliş həyata keçirdi. O, ölkənin prezidenti, baş naziri və müdafiə naziri oldu.

Əvvəlcə o, millətçi mövqelər tutdu, lakin 1974-cü ildə Marksizm-Leninizmin qəbul edildiyini elan etdi, Dahomey Benin Xalq Respublikası adlandırıldı, 1975-ci ilin noyabrında hakim Xalq İnqilabı Partiyasını (Xalq İnqilabı Partiyası) yaratdı (1976-cı ildə təsis qurultayında). onun Mərkəzi Komitəsinin sədri seçildi), bankları və əsas sənaye sahələrini, o cümlədən nefti milliləşdirdi.

1975-ci ildə həyat yoldaşını daxili işlər naziri ilə zina edərkən yaxalayaraq, onun yerindəcə güllələnməsini əmr etdi[4].

1977-ci ildə onun rəhbərliyi ilə ölkənin inkişafının məqsədini elmi sosializm prinsiplərinə əsaslanan yeni cəmiyyət qurmaq məqsədi ilə bəyan edən ölkənin yeni konstitusiyası qəbul edildi. Belə bir ideologiya ona ölkədəki milli-etnik parçalanmanı dayandırmağa, siyasi qeyri-sabitliyi dayandırmağa kömək etdi (müstəqilliyin 12 ilində ölkədə 6 dövlət çevrilişi oldu).

  1. 1 2 3 4 Mathieu Kerekou // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. 1 2 Mathieu Ahmed Kérékou // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (xorv.). 2009.
  3. 1 2 Mathieu Kerekou // Munzinger Personen (alm.).
  4. "Elections in Benin". 2021-06-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-25.
  • Советский энциклопедический словарь / Гл. ред. А. М. Прохоров. — 4-е изд. — М.: Сов. энциклопедия, 1988. — с. 569.
  • Урсу Д. П. Бенинский политик Матье Кереку // Вопросы истории. — 2016. — № 11. — С. 108—124.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]