Mixail Tumanişvili
| Mixail Tumanişvili | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 6 fevral 1921 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 may 1996 (75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Fəaliyyəti | teatr rejissoru, teatr pedaqoqu[d] |
| Təhsili |
|
| Mükafatları |
       |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mixail İvanoviç Tumanişvili (gürc. მიხეილ ივანეს ძე თუმანიშვილი; 6 fevral 1921, Tiflis – 11 may 1996, Tbilisi) — gürcü, sovet teatr rejissoru və müəllimi. SSRİ xalq artisti (1981).
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mixail Tumanişvili 1939-cu ildən Şepetovka (Ukrayna) şəhərində Qırmızı Ordu sıralarında xidmət etmişdir.O, Kiçik rabitə komandirləri məktəbini bitirib. Müharibədə iştirak etmişdir. Əsir düşüb,iki dəfə qaçan Tumanişvili 1944-cü ildə ordudan tərxis olunub.
1949-cu ildə Tbilisi Teatr İnstitutunun rejissorluq fakültəsini, Georgi Tovstonoqovun sinfini bitirib.
1949-1971-ci illərdə Şota Rustaveli adına Tbilisi Milli Teatrının direktoru (1965-1966-cı illərdə - baş rejissor) vəzifəsində çalışıb.
Janr və üslub baxımından rəngarəng olan rejissorun əsərləri bədii lüğətin sadəliyi, psixoloji dəqiqliyi, insan xarakterlərinin inkişafındakı ən incə nüansları ilə seçilirdi.
1971-1975-ci illərdə Mixail Tumanişvili Gürcüstan televiziyasının baş direktoru olub.
1975-ci ildən “Gürcüstan-film” kinostudiyasında teatr emalatxanasının baş direktoru, 1978-ci ildən isə kinostudiya nəzdində yaradılmış Tiflis Kinoaktyor Teatrının ilk bədii rəhbəri olub. Onun truppasının üzvləri onun eksperimental kursunun məzunları idi.[1]
1949-cu ildən Şota Rustaveli adına Tiflis Teatr İnstitutunda dərs deyib (1973-cü ildən - professor).
1971-1975-ci illərdə Şota Rustaveli adına Teatrın eksperimental qruplarının müəllimi olub.
Mixail Tumanişvili 1996-cı il mayın 11-də Tbilisidə vəfat etmişdir. O, Didube panteonunda dəfn edilib.
Mükafat və adları[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Gürcüstan SSR xalq artisti (1961)[2]
- SSRİ xalq artisti (1981)
- SSRİ Dövlət mükafatı (1988)
- K. Marcanişvili adına Gürcüstan SSR Dövlət mükafatı (1980)
- Şərəf ordeni (1995)[3]
- "Vətən müharibəsi" ordeni (1985)
- "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni (1958)
- Qırmızı Ulduz Ordeni
- "Döyüş xidmətlərinə görə" medalı
- Tbilisinin fəxri vətəndaşı (1986).
Tanınmış tələbələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Robert Sturua, teatr rejissoru
- Temur Çixeidze, teatr rejissoru
- Georgi Kavtaradze, teatr rejissoru
- Keti Dolidze, kinorejissor
- Badri Maysuradze, opera müğənnisi, Bolşoy Teatrının solisti
- Levan Abaşidze, kino aktyoru
- Zurab Kipşidze, kino aktyoru, teleaparıcı
- David Doiaşvili, gürcü teatr rejissoru
- Georgi Tumanov, kinorejissor
- Kostantin Kereselidze, kinorejissor, sənədli filmər rejissoru
- Mixail Çavçavadze, teatr direktoru, müəllim
- Qoqi Marqvelaşvili, aktyor, rejissor, müəllim
Xatirəsi və irsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tbilisi Dövlət Kino Aktyor Teatrı Mixail İvanoviç Tumanişvilinin adını daşıyır.[4] Həmçinin onun şərəfinə 1997-ci ildə yaradılmış “Saçukari” Beynəlxalq Milli İncəsənət Festivalı da (digər adlar: “Hədiyyə”, “Geoselis Hədiyyəsi”) təşkil edilmişdir.
Bununla belə, Mixail Tumanişvilinin əsas irsi onun rejissorluğu sayılır.[5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "История создания театра". 2023-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-04.
- ↑ Театральная Энциклопедия. драма опера балет оперетта цирк эстрада драматург режиссёр
- ↑ "მიხეილ თუმანიშვილი". 2023-01-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-03.
- ↑ Майя Мамаладзе. "Грузинский «Подарок»". Независимая газета. 2000-11-09. 2013-03-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-25.
- ↑ «Михаил Туманишвили был одним из самых крупных художников того поколения, для которого театр был то ли храмом, то ли домом, но в любом случае — крепостью, которую следовало без устали строить и укреплять, непременно всю жизнь» (Статья, посвященная московским гастролям Тбилисского театра Киноактера) [1]
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- М. И. Туманишвили. Введение в режиссуру. — М.: Театр «Школа драматического искусства», 2003. — 270 с. (составитель Казьмина, Наталья Юрьевна)
- Режиссёр уходит из театра : [Воспоминания режиссёра] / Михаил Туманишвили, — Тбилиси.: Союз театр. деятелей Грузии, 1989
- Натела Урушадзе. Рассказ главного свидетеля (воспоминания о М. И. Туманишвили) — Саранск, 2001</ref>
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ТУМАНИШВИЛИ Михаил Иванович // Большой Энциклопедический словарь. 2000.
- Некролог в журнале «Огонек» (авторства Крымова, Наталья Анатольевна)
Lüğətlər və ensiklopediyalar | |
|---|---|
| Normativ yoxlama |
- 6 fevralda doğulanlar
- 1921-ci ildə doğulanlar
- Tbilisidə doğulanlar
- 11 mayda vəfat edənlər
- 1996-cı ildə vəfat edənlər
- 75 yaşında vəfat edənlər
- Tbilisidə vəfat edənlər
- Didubi panteonunda dəfn olunanlar
- 2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni ilə təltif edilənlər
- SSRİ-nin "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Qırmızı ulduz" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Döyüş xidmətlərinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- Gürcüstanın "Şərəf" ordeni ilə təltif edilənlər
- SSRİ xalq artistləri
- SSRİ Dövlət mükafatı laureatları
- Əlifba sırasına görə teatr xadimləri