Mozambik adası
| Mozambik adaları | |
| Island of Mozambique [* 1] | |
 | |
| Ölkə |
 Mozambik |
|---|---|
| Tip | Mədəni |
| Kriteriya | (iv), (vi) |
| Keçid | 599 |
| Region | Afrika [* 2] |
| Daxil edilməsi | 1991 (15-ci sessiya) |
|
|
|
Mozambik adası (port. Ilha de Moçambique) — Mozambikin şimalında, Mozambik kanalı ilə Mossuril körfəzi arasında yerləşir və Nampula əyalətinə daxildir. 1898-ci ilə qədər Portuqaliyanın Şərqi Afrikadakı müstəmləkə paytaxtı idi. Zəngin tarixi və qumlu çimərlikləri ilə Mozambik adası UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir və Mozambikin ən sürətli böyüyən turizm yerlərindən biridir. Təxminən 14 000 nəfər əhalisi var və yaxınlığında Nampula əyalətindəki Lumbo hava limanı xidmət göstərir.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mozambik adasında tapılan dulusçuluq məmulatları şəhərin on dördüncü əsrdən gec olmayaraq qurulduğunu göstərir. Şəhərin hökmdarlarının XV əsrdə həm Anqoçe, həm də Kelimanenin hökmdarları ilə əlaqələri vardı. 1514-cü ildə Duarte Barbosa, şəhərin müsəlman bir əhaliyə sahib olduğunu və Anqoçe ilə eyni suahili ləhcəsində danışdıqlarını qeyd etdi.[1]
Adanın adı (port. Moçambique) adanın Vasko da Qama dövründəki sultanı Əli Musa Mbikinin (Musa ibn-Bik) adından yaranmışdır. Bu ad daha sonra müasir Mozambikə qoyuldu və ada Ilha de Moçambique (Mozambik adası) adlandırıldı.
16-cı əsrdə adada Sao-Sebastiao qalası inşa edildi və Portuqal qəsəbəsi (indi Daş şəhər kimi tanınır) Portuqaliyanın Şərqi Afrikadakı paytaxtı oldu. Ada həmçinin vacib bir missioner mərkəzinə çevrildi. Şəhər 1607–1608-ci illərdə Hollandiya hücumlarına qarşı durdu və Portuqaliyalıların Hindistana səfərlərində əsas bir liman oldu. Şəhərdə qul, ədviyyat və qızıl ticarəti inkişaf etdi.
Qədim istehkamlar istisna olmaqla şəhərin yalnız yarısı daşdan tikilmişdir. Portuqaliyalılar tərəfindən 1877-ci ildə inşa edilən, süni göllər və fəvvarələr ilə bəzədilmiş bağı olan neo-klassik üslublu xəstəxana Mozambik Vətəndaş müharibəsindən sonra ağ rəngə boyandı. Bura uzun illərdir ki, Böyük Səhranın cənubundakı ən böyük xəstəxana idi.[2]
Süveyş kanalının açılışı ilə adanın əhəmiyyəti azaldı. 1898-ci ildə paytaxt indiki Maputuya köçürüldü. 20-ci əsrin ortalarına qədər, Nakalanın yeni limanı qalan işlərin çoxunu üstləndi.
Adanın özü çox böyük deyil, təxminən 3 km uzunluğunda və 200–500 metr enindədir. Tarixi binaların əksəriyyəti adanın şimal ucundadır. Sakinlərin əksəriyyəti adanın cənub ucundakı Makuti qəsəbəsindəki qamış evlərdə yaşayırlar.
Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
-
1598-ci ildə Peter van den Keere tərəfindən hazırlanmış xəritə -
1810-cu ildə limanın qrafiki -
3.8 kilometr (2.4 mil) uzunluğundakı Mozambik Adası Körpüsü -
Köhnə xəstəxana -
Santo Antonio kilsəsi -
Çimərlik təmizliyi -
Makuti qəsəbəsi
_Chart_of_the_Harbour_of_Mozambique.jpg)
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Newitt, Malyn. "Mozambique Island: The Rise and Decline of an East African Coastal City" 2004. Page 23
- ↑ Patrick Lagès, The island of Mozambique Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine, UNESCO Courier, May, 1997.
