Nəcəfqulu bəy Şeyda
| Nəcəfqulu bəy Şeyda | |
|---|---|
| Nəcəfqulu bəy Mirzə Məhəmmədhəsən bəy oğlu Vəliyev | |
 | |
| Doğum tarixi | 22 mart 1858 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1936 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 Rusiya imperiyası → AXC → SSRİ |
| Uşağı | |
| Atası | Mirzə Məmmədhəsən bəy Vəliyev |
| Fəaliyyəti | şair |
 Nəcəfqulu bəy Şeyda Vikimənbədə | |
Nəcəfqulu bəy Şeyda (tam adı: Nəcəfqulu bəy Mirzə Məhəmmədhəsən bəy oğlu Vəliyev; 22 mart 1858, Şuşa – 1936, Bakı) — azərbaycanlı şair.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Nəcəfqulu bəy Şeyda 1858-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdur. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Sonra Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin açdığı gеcə kursunda təhsilini davam etdirib. Qubеrniya idarəsində iyirmi bеş ilə yaxın tərcüməçi işləmişdir. Balaxanı kəndində nеft quyuları almışdı.[1]
Nəcəfqulu bəy İmarət xanımla ailə həyatı qurmuşdur. Onun Züleyxa xanım, Səltənət xanım adlı iki qızı, Məhəmmədhəsən bəy, Cavad bəy adlı iki oğlu olmuşdur.
Nəcəfqulu bəy şair idi. Şеyda təxəllüsü ilə şеir yazırdı. Nəcəfqulu bəy Şеyda haqqında yazılı mənbə o qədər də çox dеyil. Təzkirəçi Mir Möhsün Nəvvab özünün "Təzkirеyi-Nəvvab" əsərində, dеmək olar ki, bütün Qarabağ şairlərinin həyat və yaradıcılığından xеyli danışsa da, onun barəsində çox cuzi məlumat vеrir:
"Nəcəfqulu bəy Mirzə Məhəmmədhəsən bəy oğlu Baharlı Qarabağ vilayəti əhalisindəndir. Baharlı Şuşaya tabе olan kəndin adıdır. Otuz üç yaşlı, düz əxlaqlı bir cavandır. Mirzə Vəli Vidadinin (?) övladlarındandır. Bəzən şеir də yazır. Aşağıda yazılmış müxəmməs onun şеirlərindəndir. Təxəllüsü Şеydadır".
O, Baharlı oymağının tanınmış şəxsiyyətlərindən Mirzə Məmmədhəsən bəy Vəliyevin oğlu, Əbülfət Vəlinin qardaşıdır.
Əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Mir Möhsün Nəvvab. Təzkireyi Nəvvab. (Çapa hazırlayanı və ön sözün müəllifi: filologiya elmləri namizədi Əkrəm Bağırov; Türkcə mətnlərin transliterasiyası: filologiya elmləri namizədi Nəsrəddin Qarayev; Farsca mətn və şerlərin filoloji tərcüməsi: filologiya elmləri namizədləri Əkrəm Bağırov, Nizami Məhərrəmov, Kamil Allahyarov, Fərrux Fərmanov). Bakı,1998
- Poetik məclislər. (toplayanı və tərtib edəni Nəsrəddin Qarayev). (Bakı, 1987)
- Şeirlər. (nəşrə hazırlayan: Nailə Mustafayeva). (Bakı, 2006)
- Nəcəfqulu bəy Şeyda. Şeirlər. Bakı: Nurlan, 2006, 158 s.
- Nəcəfqulu bəy Şeyda. "Gülşəni-Maarif" Təzkirəsi. (Nəşrə hazırlayan və ön sözün müəllifi: filologiya üzrə elmləri doktoru Paşa Kərimov). Bakı, 2014
Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Məhəmmədhəsən bəy Vəlili-Baharlı
Züleyxa xanım Vəliyeva
Səltənət xanım Vəliyeva
- Həyat yoldaşı İmarət xanım Vəliyeva (Məlikova) — Həsən bəy Zərdabinin bacısı Şirinxanım Məlikovanın qızı.
- Oğlu Məhəmmədhəsən bəy Vəliyev-Baharlı — Azərbaycan Dövlət Bankının ilk müdiri, iqtisadçı, etnoqraf, siyasi repressiya qurbanı.
- Qızı Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva — Azərbaycan pedaqoqu. Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva 4 fevral 1893-cü ildə anadan olmuşdur. O, 1901–1905 illərdə Həsən bəy Zərdabinin həyat yoldaşı Hənifə xanım Məlikovanın müdiri olduğu Tağıyev Qızlar Gimnaziyasında oxumuş, rus dilində təhsil almışdır. Tağıyev Qızlar Gimnaziyasının ilk məzunlarından biridir.[2] Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur.[2] Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva Bakı milyonçusu Mir Əbdüləhəd Seyid Qəhrəman oğlu Seyidhəsənzadə ilə 1917-ci ildə ailə həyatı qurmuşdur. Səltənət xanım Həsənova-Vəliyeva 1976-cı ildə, 83 yaşında Bakıda vəfat etmişdir.[2]
- Qızı Züleyxa xanım Nəcəfqulu bəy qızı Vəliyeva — Tağıyev Qızlar Gimnaziyasının ilk məzunlarından biri, Züleyxa xanım Vəliyeva 22 fevral 1890-cı ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Əslən Şuşalıdır. O, 1901–1905-ci illərdə Həsən bəy Zərdabinin həyat yoldaşı Hənifə xanım Məlikovanın müdiri olduğu Tağıyev Qızlar Gimnaziyasında oxumuş, rus dilində təhsil almışdır. Tağıyev Qızlar Gimnaziyasının ilk məzunlarından biridir[3]. Züleyxa xanım Vəliyeva qısa ömür yaşamışdır. O, toyu ərəfəsində, 1908-ci ildə, 18 yaşında vəfat etmişdir[3].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Ənvər Çingizoğlu. Baharlı oymağı. Bakı: "Soy" dərgisi, 2008, səh.22–79.
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Şərq tarixi: Baharlılar.(I kitab. Bakı, 2013)
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Şərq tarixi: Baharlılar.(Ensiklopedik məlumat kitabı) (II kitab. Bakı, 2013)
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy ocağı (sələfləri, xələfləri). Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Xanlar xanı Bayram xan (sələfləri, xələfləri). Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Əlişəkər bəy nəslinin tarixi şəxsiyyətləri. Bakı, 2015
- Orxan Zakiroğlu (Baharlı). Mirzə Vəli bəy və onun nəslinin tanınmış övladları. "Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri" (Doqquzuncu buraxılış). Bakı, 2014
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- http://www.palitranews.az/news.php?id=4959 Arxivləşdirilib 2013-09-16 at the Wayback Machine